Του Γιώργου Τσουκαλά*Κατά τη αγγλοσαξωνική παροιμία «υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο» (there is an elephant in the room), που κανείς όμως δεν βλέπει, καθώς οι άνθρωποι συχνά τυφλώνονται οφθαλμοίς ανοικτοίς, «στραβώνονται» από το προφανές που εμφανίζεται αιφνιδιαστικά μπροστά τους.
Ποιοι μας κυβερνούν; Ο νεώτερος ελληνισμός, ήδη από την οθωμανική περίοδο διακρίνονταν σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο στην παιδεία και στα γράμματα – αυτή η λατρεία των Ελλήνων για το φως της σοφίας ποτέ στην πραγματικότητα δεν έπαυσε από την ομηρική αρχαιότητα έως τις ημέρες μας. Τοιουτοτρόπως, όταν έγινε η Επανάσταση το 1821, ο μεγάλος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αναγνώρισε ότι οι πιο μορφωμένοι της εποχής, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ή Ιωάννης Καποδίστριας έπρεπε να κυβερνήσουν, παρά το γεγονός ότι δεν ομοίαζαν στον απλό Έλληνα της εποχής – και πράγματι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ποτέ δεν φιλοδόξησε να κυβερνήσει την Ελλάδα αν και εν πολλοίς την απελευθέρωσε. Η στάση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη μάλλον εξέφραζε τις κοινωνικές αντιλήψεις των Ρωμιών της εποχής – και άρα δεν ήταν η εξαίρεση – καθώς πράγματι, η Ελλάδα κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα, προέκρινε να στέλνει ως επί το πλείστον στην Βουλή σοφούς καθηγητές, νομοδιδάσκαλους, δικηγόρους και άλλους. Ο απλός, αγράμματος Νεοέλληνας είχε συνήθως την σοφία να επιλέγει τους καλύτερους. Γνωρίζουμε άλλωστε ότι συνήθως υπήρχε μια συστολή, πριν κάποιος θέσει υποψηφιότητα για να εκλεγεί, συχνά οι πολιτευτές στάθμιζαν και ζύγιζαν με πολλή περίσκεψη αν ήσαν άξιοι να κατέλθουν στον στίβο της πολιτικής, φοβούμενοι την χλεύη του λαού. Ασφαλώς υπήρχαν εξαιρέσεις, ο ελληνικός λαός έκανε λάθη, τα οποία όμως μετά διόρθωνε – «ανθ’ ημών Γουλιμής» είχε πει πικραμένος ο πολύς Χαρίλαος Τρικούπης (1832-1896) όταν αντ’ αυτού εξελέγη βουλευτής κάποιος Γουλιμής το 1895, καθώς του χρεώθηκε η χρεωκοπία του 1893, με αποτέλεσμα να αυτοεξοριστεί στις Κάννες όπου και απεβίωσε. Όμως, σήμερα, διακόσια χρόνια μετά το 1821, μιμούμαστε το φωτισμένο, νεοελληνικό παράδειγμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη;
Μήπως η ποιότητα των πολιτικών που εκλέγουμε, είναι μία αιτία των συλλογικών βασάνων μας; Αυτό που μας συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, είναι οι μέτριοι να γίνονται αρχηγοί. Γιατί η λεγόμενη εκάστοτε κομματική βάση, ο εκάστοτε κομματικός μηχανισμός επιλέγει συνήθως κάποιον «κολέγα», κάποιον χαμογελαστό φίλο, κάποιον σαν εμάς τους απλούς και καθημερινούς για να ανέβει στην κορυφή. Όχι τον καλύτερο, όχι τον σοφότερο, όχι τον ευφυέστερο. Έτσι, για παράδειγμα, ένας καθηγητής της νομικής ή ένας διδάκτωρ κάποιας άλλης επιστήμης, μπορεί στα πολιτικά να αποδειχτεί «μπάστακας». Θα μπορούσε κανείς να το αποδεχτεί, όταν χάνει από ημιμαθείς μεγαλοφυίες της πολιτικής, που απλώς έτυχε να μην μορφωθούν πέρα από τον μέσο όρο – αλλά που η μεγαλοφυία τους αναπληρώνει την ημιμάθειά τους. Όμως, αυτό συμβαίνει; Ή μήπως το νεώτερο δημοκρατικό μας πολίτευμα κινδυνεύει να δει ότι αντίκρυσε η κλασική Αθήνα όταν ο Κλέων, ένας βυρσοδέψης που έγδερνε τομάρια, κατόρθωσε να αδράξει τα ηνία της εξουσίας διαδεχόμενος τον μεγάλο Περικλή ;
Στην ελληνική γλώσσα, καλείται «στρουθοκαμηλισμός», σαν οι άνθρωποι εθελοτυφλούν, στρουθοκάμηλοι λες, που παραχώνουν εκουσίως τις κεφαλές τους στην άμμο της ερήμου, προκειμένου να μην δουν τον κίνδυνο που επελαύνει. Αλλά και από την Ιστορία, είναι γνωστό ότι οι Χαλκηδόνιοι προσποιούνταν πως δεν έβλεπαν ότι η απέναντι ακτή του Βοσπόρου ήταν καλύτερη για να ιδρύσουν την πόλη τους – οπότε ο Βύζας ο Μεγαρέας που έχτισε εκεί το περίφημο Βυζάντιο, είπε πως άξιζε στους εθελοτυφλούντες Χαλκηδόνιους να λέγεται η Χαλκηδόνα «η πόλη των τυφλών»!
«Κανένας καλύτερος χάθηκε;», «τίποτα καλύτερο σώθηκε;» ρωτάμε ρητορικά οι νεώτεροι Έλληνες όταν κάτι προφανώς καλύτερο υπάρχει, αλλά προφανώς ανεξήγητα δεν συμβαίνει. Γιατί όχι; Όταν ο ελληνικός λαός μαθαίνει να αξιολογεί τους ανθρώπους για τις ύψιστες πολιτικές θέσεις, όπως στο Big Brother ή στο Next Top Model με βάση τα εξωτερικά χαρακτηριστικά και την δροσιά της παρουσίας; Ευτυχώς υπάρχουν και εξαιρέσεις, όπως βλέπουμε, για αυτό η ελπίδα δεν χάθηκε, μαζί με το καλύτερο …
———————————–
*Το κείμενο δεν αναφέρεται σε κανέναν και τίποτε ειδικά, ούτε σε πρόσωπα, ούτε σε κόμματα και γεγονότα της τρέχουσας πολιτικής πραγματικότητας, αλλά προσπαθεί να περιγράψει μια γενικότερη κατάσταση που ανάγεται σε προγενέστερο χρόνο.
*Ο Γιώργος Τσουκαλάς είναι Δικηγόρος
