της Βανέσσας Τομασσίνι. specialelibia.it
Επιμέλεια: Γιώργος Κουτσούμης.
10.5.2020
Με την Επιχείρηση IRINI, η ΕΕ παίζει την αξιοπιστία της στη Λιβύη.
“Σύμφωνα με όσα έχουν αποφασιστεί μέχρι στιγμής, οι μετανάστες θα αποβιβάζονται σε ελληνικά λιμάνια ή ενδεχομένως, σε εθελοντική βάση, σε λιμάνια άλλων χωρών”.
Αυτή είναι η κατακλείδα της συνέντευξης που έδωσε στον ιταλικό ιστοχώρο “Speciale Libia”, η καθηγήτρια Michela Mercuri μιλώντας για την επιχείρηση “Ειρήνη”.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη:
Η ιταλική ειδησεογραφική ιστοσελίδα Speciale Libia, δημοσίευσε συνέντευξη που παραχώρησε η καθηγήτρια Michela Mercuri στην δημοσιογράφο Di Vanessa Tomassini. Η δημοσιογράφος ανέφερε ότι, για να κατανοήσουμε περισσότερο την ευρωπαϊκή επιχείρηση Irini, που στην πραγματικότητα αντικαθιστά την επιχείρηση Sophia στη Μεσόγειο, απευθυνθήκαμε στην καθηγήτρια Michela Mercuri και αναλύτρια εξωτερικής πολιτικής, μέλος του Παρατηρητηρίου για τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό και την τρομοκρατία (OFT), η οποία μας είπε τα εξής:
Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ της επιχείρησης Sophia και Irini;
Την 1η Απριλίου, μετά από πέντε χρόνια δραστηριότητας, η ευρωπαϊκή ναυτική επιχείρηση Sophia “έληξε, παραχωρώντας την αποστολή στην επιχείρηση Irini, η οποία δημιουργήθηκε για να επιβάλει το εμπάργκο του ΟΗΕ στα όπλα που στέλνουν στη Λιβύη πολλοί περιφερειακοί και διεθνείς φορείς, σύμφωνα με τη Σύνοδο Κορυφής του Βερολίνου, στις 19 Ιανουαρίου 2020. Η νέα επιχείρηση, σε αντίθεση με τη Sophia, δεν θα έχει αρμοδιότητα να σταματήσει την εμπορία ανθρώπων στη Μεσόγειο, αλλά η περιοχή περιπολίας της, θα βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της ακτής της Λιβύης, στην οποία διακινείται το εμπόριο όπλων. Η επιχείρηση Irini θα είναι μία μερική αποστολή, με αρμοδιότητα μόνο το εμπάργκο του ΟΗΕ και είναι μια πρόκληση που παρουσιάζει πολλά σκοτεινά σημεία.
Τι σημαίνει «μερική αποστολή»;
Σύμφωνα με την αποστολή της η Irini θα επιχειρεί μόνο στα ανατολικά της χώρας και δεν θα μπορεί να λειτουργεί στην ξηρά ή στα χωρικά ύδατα της Λιβύης. Αυτό καθιστά την αποστολή σίγουρα λιγότερο αποτελεσματική. Πρώτον, γιατί πολλά όπλα φθάνουν μέσω της ξηράς, ειδικά από τα σύνορα μεταξύ Αιγύπτου και Λιβύης. Από αυτή την άποψη, η επιχείρηση Irini δεν έχει καμία αρμοδιότητα να σταματήσει την κυκλοφορία από την ξηρά. Εάν θέλετε πραγματικά να επιτύχετε αυτόν τον στόχο, θα χρειαστείτε δορυφορικούς ελέγχους, αεροπλάνα, νέα αεροσκάφη και όχι μόνο τον ναυτικό αποκλεισμό, αλλά πάνω από όλα, διεθνή βούληση για να εφαρμοστεί ακόμα και με το κόστος σύγκρουσης με δυνάμεις όπως η Τουρκία. Για παράδειγμα, οι νηοψίες σε πλοία πρέπει πάντα να πραγματοποιούνται με τη συγκατάθεση του κράτους σημαίας και αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει τριβές με την Άγκυρα, η οποία θεωρείται στρατηγική χώρα για πολλά ευρωπαϊκά κράτη. Πρέπει να μη ξεχνούμε επίσης, ότι πέντε τουρκικές φρεγάτες βρίσκονται μπροστά στις ακτές της Λιβύης για μερικές εβδομάδες. Αν η Irini ξεκινήσει σύντομα, αυτό θα μπορούσε να είναι μια δοκιμασία, διότι θα ελέγχονται πλοία μιας χώρας που πρέπει να θυμόμαστε, ότι ανήκουν σε ένα κράτος μέλος του ΝΑΤΟ.
Είναι σωστό να πούμε ότι η αποστολή έχει ανύπαρκτη ναυτική υποδομή;
Η αποστολή Irini ξεκίνησε με πολλές προσδοκίες, τουλάχιστον στα χαρτιά, αλλά πιθανό λόγω της κατάστασης την οποία αντιμετωπίζουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες λόγω του Covid19, δεν έχει υλοποιηθεί. Προς το παρόν, μόνο η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν εκδηλώσει διαθεσιμότητα για αποστολή πλοίων. Η Ισπανία πρέπει να στείλει μόνο ένα αεροπλάνο περιπολίας του Ναυτικού. Η Γερμανία, η οποία ήθελε επίσης, τη διάσκεψη του Βερολίνου στις 19 Ιανουαρίου στην οποία, μεταξύ άλλων, συζητήθηκε ο έλεγχος του εμπάργκο όπλων, δεν έχει ακόμη αποσαφηνίσει τη δέσμευσή της, εκτός από 300 άτομα στρατιωτικό προσωπικό. Η Γαλλία δήλωσε ότι ήταν πρόθυμη να στείλει ένα πλοίο, αλλά μόνο στα τέλη Μαΐου. Προς το παρόν, λοιπόν, η Irini περισσότερο από μια ευρωπαϊκή αποστολή, εμφανίζεται ως μια ακόμη απόδειξη της πολιτικής του χαμηλότερου κοινού παρονομαστή που έχει δείξει η Ε.Ε. μέχρι στιγμής στο ζήτημα της Λιβύης και πέραν αυτής.
Διακυβεύεται η ευρωπαϊκή αξιοπιστία;
Η Irini έχει αποδείξει μέχρι τώρα, την μεγάλη έλλειψη συντονισμού μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Πολλοί δεν έχουν ακόμη μιλήσει για τη δέσμευσή τους να στείλουν πλοία και η Irini είναι μια αποστολή με μάλλον περιορισμένους κανόνες δέσμευσης. Είναι πιθανό ότι αυτό το όριο δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι για να διευρυνθεί η εντολή της αποστολής απαιτείται η συγκατάθεση των τοπικών αρχών, αλλά και στο γεγονός ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες δεν θέλουν να εκτίθενται πολύ με τα κράτη που στέλνουν όπλα στη Λιβύη, Τουρκία και Εμιράτα, με τα οποία διακυβεύονται οικονομικές ή άλλες υποθέσεις που δεν θέλουν να επηρεάσουν με κανέναν τρόπο. Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, για παράδειγμα, εξακολουθεί να είναι «όμηρος» της Τουρκίας, η οποία, σε αντάλλαγμα για πλούσια χρηματοδότηση, συγκρατεί όλους τους μετανάστες που ταξιδεύοντας κατά μήκος της βαλκανικής οδού, θα έφταναν στη Γερμανία. Η Γαλλία, όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πωλεί όπλα στα Εμιράτα. Η Ρωσία η οποία, δεν συμμετείχε στην αποστολή, λόγω των συμφερόντων της με την Τουρκία, φαίνεται τώρα να «επιχαίρει». Διότι αν είχε εμπλακεί θα μπορούσε να διακυβευθεί όχι μόνο η συμφωνία πώλησης πυραυλικών συστημάτων S-400 από την Ρωσία στην Τουρκία, αλλά και ενεργειακά ζητήματα, όπως το έργο Turkish Stream, ο αγωγός που θα επιτρέψει στο ρωσικό φυσικό αέριο να φτάσει απευθείας στην Τουρκία, μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η Ρωσία είναι ο δεύτερος οικονομικός εταίρος της Άγκυρας, που το 2018, η Μόσχα είδε τις εξαγωγές της να αυξάνονται κατά 50% σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Δεν χρειάζεται να ειπωθούν περισσότερα για να εξηγήσουν πόσα συμφέροντα εμπλέκονται και σε ποιο βαθμό.
Η Realpolitik, λοιπόν, φαίνεται, προς το παρόν, να πρόσκειται στην μη εφαρμογή του εμπάργκο όπλων, αυτό σίγουρα υπονομεύει ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία της Ευρώπης, ως παίκτη στη διεθνή σκακιέρα .
Τι πιστεύουν οι Λίβυοι γι ‘αυτό;
Η αποστολή Irini δεν έγινε δεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό από την εθνική συμφωνία της κυβέρνησης Al-Wefaq της Τρίπολης, η οποία κατέστησε σαφές ότι η ναυτική αποστολή θα επηρέαζε κυρίως τα πλοία που φτάνουν από την Τουρκία στο λιμάνι της Τρίπολης. Από αυτή την άποψη, η αποστολή Irini θα μπορούσε ακόμη να επιδεινώσει την ένταξη μεταξύ του Sarraj και του Haftar, σε μια εξαιρετικά λεπτή στιγμή του πολέμου της Λιβύης .
Τι αλλάζει για τους μετανάστες;
Ακόμα κι αν η Irini δεν έχει αρμοδιότητα να διασώσει τους μετανάστες, είναι σαφές ότι αν βρεθεί κάποιος στη θάλασσα, όπως απαιτείται από το διεθνές δίκαιο, πρέπει να διασωθεί. Σύμφωνα με όσα έχουν αποφασιστεί μέχρι στιγμής, οι μετανάστες θα αποβιβάζονται σε ελληνικά λιμάνια ή ενδεχομένως, σε εθελοντική βάση, σε λιμάνια άλλων χωρών.
[σ.σ.Η αρχή όμως του εθελοντισμού που εκφράστηκε κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Μάλτας, τον περασμένο Σεπτέμβριο, δεν ισχύει από την 8η Μαΐου 2020 καθώς η Κυβέρνηση της Μάλτας δήλωσε ότι αποχώρησε από την Επιχείρηση Irini].
https:// a-il-punto-co n-michela-mercuri/
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΗΣ
Μια «Ειρήνη» για την επιτήρηση του εμπάργκο στη Λιβύη
Σε συμφωνία κατέληξαν, σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. σχετικά με την ενεργοποίηση της ναυτικής επιχείρησης «Ειρήνη» για την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη. Η άρση του αδιεξόδου, σύμφωνα με πληροφορίες, επιτεύχθηκε χάρη στην Αθήνα, η οποία δέχθηκε να οριστεί ελληνικός λιμένας ως «λιμάνι πρώτης αποβίβασης» τυχόν προσφύγων και μεταναστών που θα διασωθούν στο πλαίσιο των περιπολιών.
Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα (μέχρι στιγμής) που διέθεσε λιμάνι της για αυτόν τον σκοπό. Συμφωνήθηκε ότι οι διασωθέντες θα διανέμονται στη συνέχεια σε όλες τις χώρες που θα παρέχουν εναέρια ή πλωτά μέσα στην επιχείρηση. Επιπλέον, η Ελλάδα θα μπορεί ανά τέσσερις μήνες να αποσύρει το λιμάνι της από τον ρόλο αυτό, αν κρίνει ότι επιβαρύνεται δυσανάλογα. Το κόστος της μεταφοράς και της διαμονής των διασωθέντων θα καλύπτεται από κοινοτικούς πόρους.
Υπενθυμίζεται ότι ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ δήλωνε τη Δευτέρα ότι «δυστυχώς» δεν είχε προκύψει στην τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών συμφωνία για την ενεργοποίηση της επιχείρησης. «Εκκρεμούν κάποια ζητήματα» σχετικά με την κατανομή στα κράτη-μέλη προσφύγων και μεταναστών που θα διασωθούν στο πλαίσιο της επιχείρησης, ανέφερε ο κ. Μπορέλ.
27.03.2020 “Καθημερινή”
