Jeffrey D. Sachs
Υπάρχουν τρία βασικά προβλήματα με τη CIA: οι στόχοι, οι μέθοδοι της και η ανευθυνότητα.
Οι επιχειρησιακοί της στόχοι είναι αυτοί που η CIA ή
ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ορίζουν προς το συμφέρον των ΗΠΑ
σε μια δεδομένη στιγμή, ανεξάρτητα από το διεθνές δίκαιο ή το δίκαιο των ΗΠΑ.
Οι μέθοδοι είναι μυστικές και διττές. Ανευθυνότητα σημαίνει ότι
η CIA και ο πρόεδρος ασκούν εξωτερική πολιτική χωρίς κανέναν δημόσιο έλεγχο.
Το Κογκρέσο είναι ένα χαλάκι της πόρτας, ένα παράπλευρο σόου.
Όπως είπε ένας πρόσφατος διευθυντής της CIA, ο Μάικ Πομπέο, για την περίοδο του στη CIA:
«Ήμουν διευθυντής της CIA. Είπαμε ψέματα, απατήσαμε, κλέψαμε. Είχαμε ολόκληρο
μαθήματα κατάρτισης. Σου θυμίζει τη δόξα του Αμερικανού
πειράματος.”
Η CIA ιδρύθηκε το 1947 ως διάδοχος του Γραφείου
Στρατηγικών Υπηρεσιών (OSS). Το OSS είχε παίξει δύο διακριτούς ρόλους
στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: μυστικές υπηρεσίες και ανατροπή. Η CIA ανέλαβε και τους δύο ρόλους.
Από τη μια πλευρά, η CIA επρόκειτο να παρέχει πληροφορίες στην κυβέρνηση των ΗΠΑ. Από την άλλη, επρόκειτο να ανατρέψει τον «εχθρό», δηλαδή
όποιον ο πρόεδρος ή η CIA όριζαν ως εχθρό, χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα
μέτρων: δολοφονίες, πραξικοπήματα, οργανωμένες ταραχές, οπλισμός ανταρτών,
και άλλα μέσα.
Είναι ο τελευταίος ρόλος που έχει αποδειχθεί καταστροφικός για την παγκόσμια σταθερότητα και το κράτος δικαίου των ΗΠΑ. Είναι ένας ρόλος που η CIA συνεχίζει να επιδιώκει σήμερα.
Στην πραγματικότητα, η CIA είναι ένας μυστικός στρατός των ΗΠΑ, ικανός
να δημιουργήσει χάος σε όλο τον κόσμο χωρίς καμία απολύτως ευθύνη.
Όταν ο πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ αποφάσισε ότι ο ανερχόμενος πολιτικός αστέρας της Αφρικής, δημοκρατικά εκλεγμένος Πατρίς Λουμούμπα του Ζαΐρ (τώρα
Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό), ήταν «εχθρός», συνωμότησε η CIA
και τον δολοφόνησε το 1961, υπονομεύοντας έτσι τις δημοκρατικές ελπίδες για την Αφρική.
Δύσκολα θα ήταν ο τελευταίος Αφρικανός πρόεδρος που ανατράπηκε από τη CIA.
Η έκταση του συνεχιζόμενου χάους που προέκυψε από τις επιχειρήσεις της CIA είναι εκπληκτική.
Στην 77χρονη ιστορία της, η CIA έχει τεθεί σε σοβαρή δημόσια λογοδοσία
μόλις μία φορά, το 1975. Εκείνη τη χρονιά, ο γερουσιαστής του Αϊντάχο Φρανκ Τσερτ ηγήθηκε έρευνας της Γερουσίας που αποκάλυψε τη συγκλονιστική μανία της CIA
για δολοφονίες, πραξικοπήματα, αποσταθεροποίηση, επίβλεψη τύπου Μένγκελε,
βασανιστήρια και ιατρικά «πειράματα».
Η αποκάλυψη από την Εκκλησιαστική Επιτροπή της συγκλονιστικής κακοποίησης της CIA
έχει πρόσφατα καταγραφεί σε ένα υπέροχο βιβλίο από την έρευνα
του δημοσιογράφου James Risen, The Last Honest Man: The CIA, the FBI, the Mafia, and the Kennedys―and One Senator’s Fight to Save Democracy (Ο Τελευταίος Τίμιος Άνθρωπος: Η CIA, το FBI, η Μαφία και οι Κένεντι – και ο αγώνας ενός γερουσιαστή για τη διάσωση της δημοκρατίας.)
Αυτό το μοναδικό επεισόδιο δημόσιας λογοδοσίας συνέβη λόγω μιας σπάνιας συρροής γεγονότων.
Το έτος πριν από την Επιτροπή της Εκκλησίας, το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ
ανέτρεψε τον Ρίτσαρντ Νίξον και αποδυνάμωσε τον Λευκό Οίκο. Ως διάδοχος του
Νίξον, ο Τζέραλντ Φορντ ήταν μη εκλεγμένος, πρώην βουλευτής και απρόθυμος
να αντιταχθεί στα εποπτικά προνόμια του Κογκρέσου. Το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ
που διερευνήθηκε από την Επιτροπή της Γερουσίας Ervin, είχε επίσης ενισχύσει
τη Γερουσία και κατέδειξε την αξία της επίβλεψης της Εκτελεστικής εξουσίας από τη Γερουσία.
Το κρίσιμο είναι ότι της CIA ηγήθηκε τότε ο William Colby, ο οποίος ήθελε να καθαρίσει τις επιχειρήσεις της CIA. Επίσης, ο διευθυντής του FBI J. Edgar Hoover, πρωτεργάτης διάχυτων παρανομιών εκτέθηκε, επίσης, από την Επιτροπή της Εκκλησίας, είχε πεθάνει το 1972.
Τον Δεκέμβριο του 1974, ο ερευνητής ρεπόρτερ Seymour Hersh, σπουδαίος ως τώρα ρεπόρτερ με πηγές μέσα στη CIA, δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ
παράνομων επιχειρήσεων της CIA κατά αντιπολεμικών κινημάτων των ΗΠΑ.
Ο ηγέτης της πλειοψηφίας της Γερουσίας τότε, Μάικ Μάνσφιλντ, ένας ηγέτης με χαρακτήρα, διόρισε στη συνέχεια την Εκκλησία να ερευνήσει τη CIA.
Ο ίδιος ο Τσερτς ήταν γενναίος, έντιμος, έξυπνος, ανεξάρτητος και
ατρόμητος Γερουσιαστής, χαρακτηριστικά που λείπουν εδω και χρόνια απο την πολιτική των ΗΠΑ.
Μακάρι οι παράνομες επιχειρήσεις της CIA να είχαν παραδοθεί στην ιστορία ως
αποτέλεσμα των εγκλημάτων που αποκάλυψε η Εκκλησιαστική Επιτροπή, ή τουλάχιστον να είχαν θέσει τη CIA υπό το κράτος δικαίου και τη δημόσια λογοδοσία.
Αλλά αυτό δεν έγινε. Η CIA γέλασε τελευταία -ή να το πούμε καλύτερα,
δάκρυσε τον κόσμο – διατηρώντας τον εξέχοντα ρόλο της στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της υπερπόντιας υπονόμευσης.
Από το 1975, η CIA διεξάγει μυστικές επιχειρήσεις υποστηρίζοντας το Ισλαμικό
τζιχαντιστικό κίνημα στο Αφγανιστάν που κατέστρεψε τελείως το Αφγανιστάν ενώ έδωσε ώθηση στην άνοδο της Αλ Κάιντα. Η CIA πιθανότατα διεξήγαγε μυστικές επιχειρήσεις στο Βαλκάνια εναντίον της Σερβίας, στον Καύκασο εναντίον της Ρωσίας και στην Κεντρική Ασία στοχεύει την Κίνα, αναπτύσσοντας όλες τις τζιχαντιστικές οργανώσεις που υποστηρίζονται από τη CIA.
Στη δεκαετία του 2010, η CIA διεξήγαγε θανατηφόρες επιχειρήσεις για να ανατρέψει ξανά τον Μπασίρ αλ Άσαντ της Συρίας με ισλαμιστές τζιχαντιστές. Για τουλάχιστον 20 χρόνια, η CIA ήταν βαθιά εμπλεκόμενη στην υποκίνηση της αυξανόμενης καταστροφής στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της βίαιης ανατροπής του προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς τον Φεβρουάριο του 2014 που πυροδότησε τον καταστροφικό πόλεμο που διεξάγεται τώρα την Ουκρανία.
Τι γνωρίζουμε γι αυτές τις επιχειρήσεις;
Μόνο όσα πληροφοριοδότες, λίγοι ατρόμητοι ερευνητές ρεπόρτερ, μια χούφτα
γενναίοι μελετητές και ορισμένες ξένες κυβερνήσεις ήταν πρόθυμες ή ικανές
να μας πούν, με όλους αυτούς τους πιθανούς μάρτυρες να γνωρίζουν ότι
ενδέχεται να αντιμετωπίσουν βαριά αντίποινα από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Υπήρξε
ελάχιστη έως καθόλου λογοδοσία από την ίδια την κυβέρνηση των ΗΠΑ ή με νόημα
επίβλεψη ή περιορισμό που επιβλήθηκε από το Κογκρέσο.
Αντίθετα,η κυβέρνηση έχει γίνει ολοένα και πιο εμμονικά μυστικοπαθής, επιδιώκοντας επιθετικές ενέργειες επικαλούμενη το νόμο κατά της αποκάλυψης διαβαθμισμένων πληροφοριών, ακόμη και όταν, ή ειδικά όταν, οι πληροφορίες αυτές περιγράφουν παράνομες ενέργειες της ίδιας της κυβέρνησης.
Που και που, ένας πρώην αξιωματούχος των ΗΠΑ αποκαλύπτει κάποια μυστικά, όπως όταν ο Zbigniew Brzezinski αποκάλυψε ότι είχε παρακινήσει τον Jimmy Carter να αναθέσει στη CIA να εκπαιδεύσει ισλαμιστές τζιχαντιστές για την αποσταθεροποίηση της
κυβέρνησης του Αφγανιστάν, με στόχο να παρακινήσει τη Σοβιετική Ένωση να
εισβάλει σε αυτή τη χώρα.
Στην περίπτωση της Συρίας, μάθαμε από μερικά ρεπορτάζ στους New York Times το 2016 και το 2017 για τις ανατρεπτικές επιχειρήσεις της CIA για την αποσταθεροποίηση της Συρίας και την ανατροπή του Άσαντ, όπως διέταξε ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα. Εδώ είναι η περίπτωση μιας τρομερά άστοχης επιχείρησης της CIA, κατάφωρης παραβίασης του
διεθνούς δικαίου, που οδήγησε σε μια δεκαετία χάους, κλιμακούμενου
περιφερειακού πολέμου, εκατοντάδων χιλιάδων θανάτων και εκατομμυρίων εκτοπισμένων
ανθρώπων, και όμως δεν έχει υπάρξει ούτε μία ειλικρινής αναγνώριση
αυτής της καταστροφής από την ηγεσία της CIA από τον Λευκό Οίκο ή το Κογκρέσο.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας, γνωρίζουμε ότι οι ΗΠΑ έπαιξαν ένα σημαντικό κεκαλυμμένο ρόλο στο βίαιο πραξικόπημα που κατέλυσε τον Γιανουκόβιτς και που σάρωσε την Ουκρανία σε μια δεκαετία αιματοχυσίας, αλλά μέχρι σήμερα, δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες. Η Ρωσία προσέφερε στον κόσμο ένα παράθυρο για το πραξικόπημα καταγράφοντας και δημοσιεύοντας μια κλήση μεταξύ της Victoria Nuland,
τότε Βοηθού Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ (τώρα υφυπουργού Εξωτερικών)
και του Πρέσβη των ΗΠΑ στην Ουκρανία Geoffrey Pyatt (τώρα Βοηθού Υπουργού Εξωτερικών), με την οποία σχεδιαζόταν η μεταπραξικοπηματική κυβέρνηση. Στη συνέχεια, η CIA εκπαίδευσε κρυφά δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων
του καθεστώτος μετά το πραξικόπημα που οι ΗΠΑ είχαν βοηθήσει να επικρατήσει.
Η κυβέρνηση ήταν η μαμή των μυστικών επιχειρήσεων της CIA στην Ουκρανία.
Έχουμε βάσιμους λόγους να πιστεύουμε ότι στελέχη της CIA πραγματοποίησαν την καταστροφή του αγωγού Nord Stream, σύμφωνα με τον Seymour Hersh, ο οποίος είναι τώρα ανεξάρτητος ρεπόρτερ. Σε αντίθεση με το 1975, όταν ο Χερς ήταν στους New York Times σε μια εποχή που η εφημερίδα εξακολουθούσε να ζητά από την κυβέρνηση να λογοδοτήσει, οι Times δεν ενδιαφέρονται καν να εξετάσουν το ρεπορτάζ του Hersh.
Το να κρατάς τη CIA στο δημόσια απολογία είναι, φυσικά ανηφορική διαδικασία. Οι Πρόεδροι και το Κογκρέσο δεν το προσπαθούν καν. Τα mainstream
μέσα ενημέρωσης δεν ερευνούν τη CIA, προτιμώντας αντ’ αυτού να αναφέρουν «ανώτερους
ανώνυμους αξιωματούχους» και την επίσημη συγκάλυψη. Βαριούνται να το κάνουν τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, φοβούνται την απώλεια διαφημιστικών εσόδων από το
στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα, απειλούνται, ή όλα τα παραπάνω; Ποιός ξέρει.
Υπάρχει μια μικρή λάμψη ελπίδας. Πίσω, στα 1975, η CIA είχε επικεφαλής έναν μεταρρυθμιστή. Σήμερα, η CIA διευθύνεται από τον William Burns, έναν από τους μακροχρόνια κορυφαίους, αμερικανούς διπλωμάτες. Ο Μπερνς ξέρει την αλήθεια για την Ουκρανία, από τότε που υπηρέτησε ως πρεσβευτής στη Ρωσία το 2008 και ενημέρωσε την Ουάσιγκτον για το σοβαρό λάθος της ώθησης της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Δεδομένου του αναστήματος και των διπλωματικών επιτευγάτων του Μπερνς, ίσως θα υποστήριζε την επειγόντως αναγκαία λογοδοσία [της CIA].
Η έκταση του συνεχιζόμενου χάους που προέκυψε από τις επιχειρήσεις της CIA είναι εκπληκτική. Στο Αφγανιστάν, την Αϊτή, τη Συρία, τη Βενεζουέλα, το Κοσσυφοπέδιο, την Ουκρανία και πολύ πιο πέρα, οι άσκοποι θάνατοι, η αστάθεια και η καταστροφή που εξαπέλυσαν οι ανατροπές που πραγατοποίησε η CIA συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Τα κύρια μέσα ενημέρωσης, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και το Κογκρέσο θα πρέπει να
διερευνήσουν αυτές τις επιχειρήσεις στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους και
να απαιτήσουν τη δημοσιοποίηση εγγράφων για να καταστεί δυνατή η δημοκρατική λογοδοσία.
Το επόμενο έτος είναι η 50ή επέτειος των ακροάσεων της Εκκλησιαστικής Επιτροπής.
Πενήντα χρόνια μετά, με το προηγούμενο, της έμπνευσης και της καθοδήγησης της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, είναι καιρός να αποκαλύψουμε, να εκθέσουμε
την αλήθεια για το χάος υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και να ξεκινήσει μια νέα εποχή στην οποία η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ να γίνει διαφανής, υπεύθυνη, να υπόκειται στον κανόνα δικαίου τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς και να είναι προσανατολισμένη προς την παγκόσμια ειρήνη παρά στην ανατροπή υποτιθέμενων εχθρών.
*Ο Jeffrey David Sachs είναι Αμερικανός οικονομολόγος και αναλυτής δημόσιας πολιτικής, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Columbia, όπου ήταν πρώην διευθυντής του The Earth Institute. Είναι γνωστός για το έργο του για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την οικονομική ανάπτυξη και τον αγώνα για τον τερματισμό της φτώχειας
