THE NEW YORK TIMES Η σαγήνη της Πόλης: Ο χρόνος σταματάει στις επαύλεις των σουλτάνων

Στο εσωτερικό των κομψών, μικρών επαύλεων των σουλτάνων, των κασρί, όπως λέγονται, που είναι διασκορπισμένες σε ολόκληρη την Κωνσταντινούπολη, νιώθεις αποκομμένος από την πολύβουη πόλη. Τα κορναρίσματα και οι φωνές των μικροπωλητών αντικαθίστανται από την ηρεμία και τη σιωπή. Aν και κατασκευάστηκαν για να επιτρέψουν στους υψηλούς τους ενοίκους μια ανάπαυλα από το αυστηρό πρωτόκολλο του Τοπ Καπί και του Ντολμά Μπαχτσέ, στην πραγματικότητα, ήταν τόποι συνωμοσίας και δολοπλοκιών. Εκεί οι σουλτάνοι, αποκομμένοι από τις προσπάθειες υποδαύλισης της πολιτικής δυσαρέσκειας στις αυλές τους και σε περιοχές της αυτοκρατορίας, φαντασιώνονταν ότι διαφεντεύουν τον κόσμο. Σήμερα τα κασρί δεν είναι μόνο ιστορικά, αρχιτεκτονικά μνημεία. Αντικατοπτρίζουν τη μεγαλοπρέπεια και τη χλιδή, το μυστήριο και τις ίντριγκες μιας ισχυρής αυτοκρατορίας που υπήρξε κυρίαρχη για 600 χρόνια. Ας δούμε κάποια από αυτά:

Χουνκάρ Κασρί

Αυτό το κασρί –που σημαίνει αυτοκρατορικό περίπτερο– αποτελεί τμήμα του συμπλέγματος του Γενί Τζαμί και κατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα από τον Σουλτάνο Μουράτ Γ΄, επειδή το επιθυμούσε η αγαπημένη του Σαφιγιέ Σουλτάν. Καθώς εκείνη την εποχή η περιοχή Εμινονού, όπου βρίσκεται, ήταν πολυπολιτισμική, η Σαφιγιέ Σουλτάν θέλησε να της δώσει ισλαμικό χαρακτήρα ανοικοδομώντας ένα τέμενος και το περίπτερο. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1657 αλλά γρήγορα σταμάτησε. Ξανάρχισε το 1661, μετά την εντολή της βασιλομήτορος πλέον (Βαλιντέ Σουλτάν), μητέρας του Σουλτάνου Μεχμέτ Γ΄. Λειτούργησε ως τόπος ανάπαυσης και περισυλλογής της οικογένειας του σουλτάνου πριν από την προσευχή και κατά τις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές.

Σημερινοί τόποι αναψυχής οι άλλοτε χώροι δολοπλοκιών και συνωμοσίας.

Ιχλαμούρ Κασρί

Το θερινό ανάκτορο, κτισμένο σε αυτοκρατορικούς κήπους σε μια κοιλάδα στην Ευρωπαϊκή Οχθη του Βοσπόρου, αποτελούσε τμήμα ενός ευρύτερου κυνηγότοπου. Κατασκευάστηκε από τον Σουλτάνο Αχμέτ Γ΄, τον 17ο αιώνα. Ακόμη και σήμερα είναι διακριτά πάνω στις καλυμμένες από μούχλα πέτρες τα σημάδια από τους αγώνες τοξοβολίας των σουλτάνων. Αποτελείται από περίτεχνα κτίσματα που ανοικοδομήθηκαν μεταξύ 1848 και 1855 από τον ίδιο αρχιτέκτονα που έφτιαξε το Τοπ Καπί. Οικοδομήματα και κήποι είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με τα ισλαμικά πρότυπα και κάθε περίπτερο κατέχει το σημείο με την ομορφότερη θέα. Παρότι βασικός σκοπός τους ήταν η ανάπαυση και η ηρεμία για τον σουλτάνο και την οικογένειά του, ο σουλτάνος υποδεχόταν και τους επισκέπτες του, συνήθως διπλωμάτες, χαράσσοντας τη μοίρα του κόσμου.

Χιντίβ Κασρί

Στα τέλη του 19ου αιώνα, η ισχύς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έφθινε. Οι ξένες δυναστείες, ωστόσο, στρέφονταν προς αυτήν αναζητώντας σύμμαχο. Το Χιντίβ Κασρί (έπαυλη του Χεδίβη) στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου, κατασκευάστηκε από τον Αμπάς Β΄ Χιλμί Μπέη, τον τελευταίο Οθωμανό αντιβασιλέα της Αιγύπτου και του Σουδάν (Χεβίδη) που ήθελε να υπονομεύσει τους Βρετανούς ενισχύοντας τους δεσμούς με την Πόλη. Ετσι κατασκεύασε την έπαυλή του, σε τεχνοτροπία αρ νουβό, προκειμένου να δεξιώνεται τον σουλτάνο και τους επιτελείς.

Η έπαυλη ολοκληρώθηκε το 1907 χωρίς να είναι ακόμα γνωστό ποιος επιμελήθηκε τη φινετσάτη και καλαίσθητη διακόσμησή της. Λέγεται ότι η δεύτερη, κρυφή, σύζυγος του Αμπάς Β΄, η Ουγγαρέζα πριγκίπισσα Μέι Τορόκ φον Σζέντρο, σχεδίασε την κάτοψη του κτιρίου, τη διακόσμησή του και τους κήπους του. Οποια και αν είναι η πραγματικότητα, το κτίριο διαθέτει ευρωπαϊκά και αραβικά στοιχεία διαμορφωμένα κατά τρόπο ώστε να ικανοποιούν τις οθωμανικές ευαισθησίες. Μαρμάρινα σιντριβάνια κοσμούν τις εσωτερικές αυλές του, ενώ η τραπεζαρία, με χαρακτηριστικά αρ ντεκό μοιάζει να βγήκε από τα μυθιστορήματα της Αγκαθα Κρίστι.