Προβληματισμός και ανησυχία για την τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση καταγράφει το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πριν από τις εκλογές του Ιουνίου (6-9 Ιουνίου). Ωστόσο οι Ευρωπαίοι πολίτες και η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών θα ήθελαν να δουν την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και την υποστήριξη της δημόσιας υγείας στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας.
Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, ανέφερε: «Οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν ότι το διακύβευμα στις κάλπες είναι υψηλό, αλλά και ότι το υφιστάμενο γεωπολιτικό πλαίσιο καθιστά την ψηφοφορία ακόμα σημαντικότερη. Καλώ τους πολίτες μας να ψηφίσουν στις επικείμενες ευρωπαϊκές εκλογές, να ενισχύσουν την ευρωπαϊκή δημοκρατία και να διαμορφώσουν το μέλλον της Ευρώπης.»
Επιπλέον πρόσθεσε: «Το Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια έχουν παράξει έργο σε βαθμό που δεν έχει προηγούμενο. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με εξαιρετικές και δύσκολες συνθήκες, αλλά γίναμε ακόμα πιο δυνατοί και ενωμένοι μέσα από αυτές. Το Κοινοβούλιο ήταν και θα συνεχίσει να είναι η φωνή και ο υπερασπιστής των πολιτών στην ΕΕ».
Φτώχεια, κοινωνικός αποκλεισμός και άμυνα
Πιο ειδικά οι Ευρωπαίοι πολίτες θα ήθελαν να δουν την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (33%) καθώς και την υποστήριξη της δημόσιας υγείας (32%) στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας.
Η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς και η άμυνα και η ασφάλεια της ΕΕ βρίσκονται με το ίδιο ποσοστό στην τρίτη θέση (31%). Η σημασία που αποδίδουν οι πολίτες στην άμυνα και την ασφάλεια της ΕΕ έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, κυρίως λόγω του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Αναφέρεται πλέον ως πρώτη προεκλογική προτεραιότητα (είτε μόνη ή είτε ισοψηφώντας) σε εννέα χώρες, με τα υψηλότερα αποτελέσματα στη Δανία (56%), τη Φινλανδία (55%) και τη Λιθουανία (53%).
Πάνω από το 50% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα θα επιθυμούσε οι πολιτικές προτάσεις της προεκλογικής εκστρατείας να αφορούν αφορούν την δημόσια υγεία (56%)
την στήριξη της οικονομίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (55%)
και την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (55%).
Το ενδιαφέρον είναι ότι και στα τρία συμφωνούν όλες οι ηλιακές ομάδες από 15 ετών έως 55+
Στην Κύπρο, πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η μετανάστευση και το άσυλο (41%), ενώ ακολουθούν με συγκριτικά μικρή διαφορά η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (40%), καθώς και η δημόσια υγεία που βρίσκεται στην ίδια θέση με την καταπολέμηση και της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (38%).
Απαισιοδοξία για το βιοτικό επίπεδο
Γενικά καταγράφεται μια απαισιοδοξία όσον αφορά το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων όπως προκύπτει από τις απαντήσεις στο ερώτημα: Όταν σκέφτεστε τον τρόπο με τον οποίον θα εξελιχθεί το προσωπικό βιοτικό επίπεδό σας κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, ποια από τις ακόλουθες δηλώσεις περιγράφει καλύτερα αυτό που περιμένετε;
Το 48% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι βιοτικό του επίπεδο θα πέσει, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ ανέρχεται στο 32%. Ένα 35% των Ελλήνων εκτιμά ότι δεν θα αλλάξει, το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ ανέρχεται στο 49% και μόνο το 13% πιστεύει ότι θα βελτιωθεί με τον αντίστοιχο στο σύνολο της ΕΕ να ανέρχεται στο 15% ,
Απαισιοδοξία για την πορεία της εθνικής οικονομίας μέσα στον επόμενο χρόνο
Αυτό χαρακτηρίζει τους Ευρωπαίους συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων αφού στο ερώτημα για που θα βρίσκεται η εθνική οικονομία σε έναν χρόνο από σήμερα το 45% απαντά σε χειρότερη κατάσταση σε σχέση με σήμερα. Στην Ελλάδα το ποσοστό ανέρχεται στο 52%
Αμυνα, ασφάλεια και ανταγωνιστικότητα
Όπως προκύπτει από την έρευνα οι πολίτες της ΕΕ θέτουν την άμυνα και την ασφάλεια (37%) ως πρώτες προτεραιότητες για την ενίσχυση της θέσης της ΕΕ στην παγκόσμια σκηνή, ενώ ακολουθούν τα ενεργειακά ζητήματα αφενός και η επισιτιστική ασφάλεια και η γεωργία αφετέρου (και οι δύο κατηγορίες με ποσοστό 30%).
Οι ερωτηθέντες στην Ελλάδα κατατάσσουν ως προτεραιότητες στο πλαίσιο αυτό
την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας
της οικονομίας και της βιομηχανίας της ΕΕ (38%)
την επισιτιστική ασφάλεια και τη γεωργία (36%)
και την ενέργεια (35%).
Στην Κύπρο σημαντικότερα προκρίνονται η άμυνα και η ασφάλεια (39%) και ακολουθούν με σχετικά μεγάλη διαφορά η επισιτιστική ασφάλεια και η γεωργία (32%), η εκπαίδευση και η έρευνα (28%) και πληθυσμιακά ζητήματα (27%).
Δεν πάμε καλά
Προβληματισμό προκαλεί και η διαπίστωση ότι η πλειονότητα των Ευρωπαίων πολιτών (49%), αλλά και των Ελλήνων (57%) εκτιμά ότι «αυτή τη στιγμή, γενικά, τα πράγματα κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ενώ στο ερώτημα «Αυτή τη στιγμή, θα λέγατε ότι, γενικά, τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση ή προς τη λάθος κατεύθυνση; Στη (ΧΩΡΑ ΜΑΣ) (%) Το 60% στην ΕΕ των 27 απαντά «Κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση». Το ίδιο πιστεύει και το 66% των Ελλήνων
Ικανοποίηση με την κατάσταση της δημοκρατίας
Γενικά, είστε πολύ ικανοποιημένος/η, αρκετά ικανοποιημένος/η, όχι τόσο
ικανοποιημένος/η ή καθόλου ικανοποιημένος/ η με τον τρόπο που λειτουργεί η
δημοκρατία στη (ΧΩΡΑ ΜΑΣ);
Στο ερώτημα αυτό το 56% των συμμετεχόντων απο την ΕΕ των 27 απαντά Ικανοποιημένος/η′ ενώ το 42% ‘Μη ικανοποιημένος/η’
Στην Ελλάδα ‘Μη ικανοποιημένος/η’ δηλώνει το 60%.
Και σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία στην ΕΕ; Το 52% στην ΕΕ των 27 δηλώνει Ικανοποιημένο/η′ και το 42% το αντίθετο.
Στην Ελλάδα το 53% εκφράζεται αρνητικά και το 41% θετικά.
Αυξάνεται το ενδιαφέρον για τις ευρωεκλογές
- Το 81% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η προσέλευση στις κάλπες είναι ακόμη πιο σημαντική δεδομένης της γεωπολιτικής κατάστασης.
- Έξι στους δέκα πολίτες ενδιαφέρονται για τις εκλογές στις 6-9 Ιουνίου, 11 ποσοστιαίες μονάδες περισσότεροι από την ίδια χρονική στιγμή σε σύγκριση με τις εκλογές του Μαΐου του 2019.
Στη σημερινή προεκλογική δημοσίευση αναδεικνύεται μια θετική, ανοδική τάση στους βασικούς εκλογικούς δείκτες με το ενδιαφέρον για τις εκλογές, η ενημέρωση για το πότε θα διεξαχθούν καθώς και η πιθανότητα συμμετοχής σημειώνουν άνοδο σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη μέτρηση το φθινόπωρο του 2023. Οι αυξήσεις είναι ακόμη πιο εντυπωσιακές σε σύγκριση με την έρευνα της άνοιξης του 2019, δηλ. τρεις μήνες πριν από τις προηγούμενες ευρωπαϊκές εκλογές.
Πιο ειδικά, το 60% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι ενδιαφέρεται να ψηφίσει τον Ιούνιο – ποσοστό αυξημένο κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το φθινόπωρο του 2023 και κατά 11 σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο/Μάρτιο του 2019.
Το 71% δηλώνει ότι είναι πιθανό να ψηφίσει, αξιολογώντας το ενδεχόμενο με 7 έως 10 (σε κλίμακα 1 πολύ απίθανο – 10 πολύ πιθανό), δείκτης που σημειώνει αύξηση τριών ποσοστιαίων μονάδων το τελευταίο εξάμηνο και 10 ποσοστιαίων μονάδων σε σύγκριση με τον το 2019.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι πολίτες της ΕΕ γνωρίζουν πολύ καλά τη σημασία των εκλογών στο τρέχον γεωπολιτικό πλαίσιο, με οκτώ στους δέκα (81%) ερωτηθέντες να συμφωνούν ότι αυτό καθιστά την ψηφοφορία ακόμη πιο σημαντική. Μεγάλες πλειοψηφίες σε όλα τα κράτη μέλη συμφωνούν με αυτή τη δήλωση.
Στην Ελλάδα, το 56% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ενδιαφέρεται να ψηφίσει τον Ιούνιο, ενώ το 76% υποστηρίζει πως είναι πιθανό να ψηφίσει.
Στην Κύπρο καταγράφηκε αντίστοιχη εγρήγορση για τις εκλογές: 55% ενδιαφέρεται για την διαδικασία και 60% είναι πιθανό να συμμετάσχει.
Το 78% των Ελλήνων πολιτών φαίνεται να αναγνωρίζει την υψηλή σημασία συμμετοχής στις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές λόγω της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης, ποσοστό που ανέρχεται στο 80% στην Κύπρο.
Πιο ισχυρό ευρωκοινοβούλιο
Με την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο να φτάνει στο τέλος της, το 81% των πολιτών της ΕΕ (77% στην Ελλάδα και 85% στην Κύπρο) έχει θετική ή ουδέτερη εικόνα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ μόνο το 18% δηλώνει αρνητικό. Επιπλέον, η πλειοψηφία στην ΕΕ (56%) θα ήθελε το ΕΚ να διαδραματίσει πιο σημαντικό ρόλο, ενώ μόνο το 28% θα ήθελε να δει το αντίθετο και το 10% να διατηρήσει τον ρόλο του όπως είναι τώρα.
Στην Ελλάδα και την Κύπρο καταγράφεται σημαντική διαφοροποίηση στην κατηγορία αυτή, με το 73% και το 85% αντίστοιχα να δηλώνει ότι θα ήθελε ισχυρότερο ρόλο για το Κοινοβούλιο.
Αξίες που θα πρέπει να υπερασπιστεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Ενδιαφέροντα είναι τα αποτελέσματα στο ερώτημα:
Στις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές, οι πολίτες της ΕΕ θα κληθούν να εκλέξουν τα νέα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Κατά τη γνώμη σας, ποιες από τις ακόλουθες αξίες θα πρέπει να υπερασπιστεί, κατά προτεραιότητα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια; Πρώτον; Και μετά; (%)
Η πλειονότητα (47%) σε ΕΕ και Ελλάδα επέλεξε πρώτα την Ειρήνη και δεύτερη (33%) τη Δημοκρατία.
Όμως το 35% των Ελλήνων έναντι του 19% των υπόλοιπων ευρωπαίων, δήλωσε πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να υπερασπιστεί την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και μεταξύ των περιφερειών της.
Το 30% των Ελλήνων θα ήθελε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υπερασπιστεί το κράτος δικαίου και το 24% των Ελλήνων τον σεβασμό της εθνικής ταυτότητας, της κουλτούρας και των παραδόσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Ο ρόλος της ΕΕ
Αν και τέσσερις στους δέκα πολίτες λένε ότι ο ρόλος της ΕΕ έχει γίνει περισσότερο σημαντικός τα τελευταία χρόνια, το 35% πιστεύει ότι έχει παραμείνει σταθερός και το 22% ότι έχει αποδυναμωθεί.
Σε εθνικό επίπεδο, οι σχετικές πλειοψηφίες σε 15 χώρες πιστεύουν ότι ο ρόλος της ΕΕ στον κόσμο έχει ισχυροποιηθεί με τα χρόνια, με τα ποσοστά να φτάνουν το 67% στη Σουηδία, το 63% στην Πορτογαλία και το 60% στη Δανία. Στην άλλη πλευρά του φάσματος, οι Σλοβένοι και οι Τσέχοι πολίτες είναι πιο πιθανό να πουν ότι ο ρόλος της ΕΕ έχει γίνει λιγότερο σημαντικός (32% και 30%, αντίστοιχα).
Περίπου 4 στους 10 ερωτηθέντες στην Ελλάδα θεωρούν είτε πως η συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην παγκόσμια πολιτική σκηνή έχει γίνει σημαντικότερη (38%) είτε πως έχει παραμείνει σταθερή σε σύγκριση με το παρελθόν (43%), ενώ περίπου 2 στους 10 θεωρούν πως έχει καταστεί λιγότερο σημαντική (18%).
Στην Κύπρο, το 33% θεωρεί πως ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον κόσμο είναι πλέον σημαντικότερος, ενώ 40% αντιλαμβάνεται τη θέση της ως σταθερή τα τελευταία χρόνια και 24% υποστηρίζει πως αυτή έχει αποδυναμωθεί.
Σχεδόν τα τρία τέταρτα των πολιτών (73%, +3 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το φθινόπωρο του 2023) ισχυρίζονται ότι οι ενέργειες της ΕΕ έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή, συμπεριλαμβανομένου ενός πέμπτου (20%) το οποίο δηλώνει πως έχουν πολύ υψηλό αντίκτυπο.
Για την Ελλάδα, το ποσοστό των πολιτών που θεωρούν ότι οι ενέργειες της ΕΕ έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή κυμαίνεται στο 83%, ενώ το 70% των ερωτηθέντων υποστηρίζει πως η χώρα έχει ωφεληθεί συνολικά από την ένταξη στην ΕΕ. Τα αντίστοιχα ποσοστά στην Κύπρο είναι 84% και 68%.
Η ΕΕ βαθμολογείται για το πως διαχειρίστηκε τις κρίσεις των τελευταίων ετών
Μετεξεταστέα φαίνεται πως μένει η ΕΕ στη διαχείριση κρίσεων όπως φαίνεται από το παραπάνω διάγραμμα.
Στο θέμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 58% στην ΕΕ των 27 δηλώνει μη ικανοποιημένο από το τρόπο που ανταποκρίθηκε η ΕΕ. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα ανέρχεται στο 65%.
Το ίδιο και στο μεταναστευτικό με το 71% να θεωρεί λάθος τους χειρισμούς της ΕΕ με το 83% των Ελλήνων να πιστεύει το ίδιο.
Παρόμοια εικόνα και στην οικονομική κατάσταση με το 58% στην ΕΕ των 27 να έχει αρνητική εκτίμηση ενώ στην Ελλάδα μη ικανοποιημένο από τον τρόπο διαχείρισης δηλώνει το 82%.
Άποψη για μεγάλες χώρες εκτός της ΕΕ
Τέλος η άποψη που έχουν οι Ευρωπαίοι πολίτες για τις μεγάλες χώρες εκτός ΕΕ έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένων των γεωπολιτικών συνθηκών.
Για παράδειγμα όσον αφορά την Κίνα αρνητική άποψη έχει το 68% στην ΕΕ των 27 ενώ στην Ελλάδα αρνητικά τοποθετείται το 49%
Για τις ΗΠΑ (μάλλον λόγω της πιθανότητας εκλογής του Τραμπ) αρνητική άποψη έχει το 47% στην ΕΕ των 27 και το 58 των Ελλήνων.
Για τη Ρωσία αρνητική άποψη έχει το 83% στην ΕΕ και το 64% στην Ελλάδα.
Τέλος για την Τουρκία μόνο το 26% στην ΕΕ των 27 έχει θετική άποψη ενώ το 88% στην Ελλάδα έχει αρνητική άποψη.
Το Εαρινό Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 2024 πραγματοποιήθηκε από τον ερευνητικό οργανισμό Verian (πρώην Kantar) μεταξύ 7 Φεβρουαρίου και 3 Μαρτίου 2024 και στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Η έρευνα διεξήχθη πρόσωπο με πρόσωπο, ενώ συνεντεύξεις μέσω βίντεο (CAVI) χρησιμοποιήθηκαν επιπλέον στην Τσεχία, τη Δανία, τη Φινλανδία και τη Μάλτα. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 26.411 συνεντεύξεις. Τα αποτελέσματα της ΕΕ σταθμίστηκαν ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού σε κάθε χώρα.
