Θεοφάνης Μαλκίδης
Δρ Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών
- Ο «Ζωτικός χώρος» ως «Στρατηγικό Βάθος» και «Γαλάζια Πατρίδα»
Ήταν Νοέμβριος του 1937 όταν ο Χίτλερ πραγματοποίησε μία ειδική συνάντηση με κορυφαία στελέχη του Ναζιστικού καθεστώτος, αναπτύσσοντάς τους τα σχέδιά του για την απόκτηση του «ζωτικού χώρου» (Lebensraum). Με την έννοια του «ζωτικού χώρου», ο Χίτλερ επισήμανε ως ικανή και αναγκαία προϋπόθεση και συνθήκη για την επιβίωση της Γερμανίας, την επέκταση των συνόρων της προκειμένου να μπορούν να ζει «ανεκτά» ο Γερμανικός λαός. Η αναθεώρηση των ταπεινωτικών όρων για τη Γερμανία όπως επιβλήθηκαν στη Συμφωνία με τους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν η διπλωματική και πολιτική συνιστώσα, το περιτύλιγμα που χρησιμοποίησε ο ηγέτης των Ναζί προκειμένου να εμφανίσει το σχέδιό του προσδίδοντας τα απαραίτητα νομιμοποιητικά χαρακτηριστικά .
Είναι το 2021, λίγες ημέρες πριν από το χρονικό σημείο που γράφονται αυτές οι λέξεις, όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (ξανα) είπε πως κάποιοι θέλουν «να φυλακίσουν την Τουρκία στα χερσαία σύνορά της». Επιπλέον η διαρκή επίκληση για αναθεώρηση της Συνθήκη της Λωζάννης, είναι η αντίστοιχη συνιστώσα προκειμένου να πεισθούν ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις συρρίκνωσαν την Τουρκία αποσπώντας της εδάφη. Άρα το «Στρατηγικό βάθος», παλαιότερα και σήμερα η «Γαλάζια Πατρίδα» είναι η μοναδική διέξοδος για την Τουρκία που ασφυκτιά….
Οι ομοιότητες σε πρακτικό και σε θεωρητικό επίπεδο των δύο καθεστώτων και των προτάσεων που αναπτύσσουν περί των εθνικών τους επιδιώξεων, είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς. Εμπνευστής του Ναζιστικού «Ζωτικού Χώρου» ήταν ο καθηγητής Φρίντριχ Ράτζελ, ο οποίος υποστήριξε την οργανική θεωρία ανάπτυξης του κράτους το οποίο, για να τραφεί, επιβάλλεται να προσαρτήσει νέες περιοχές. Στη συνέχεια στη σκυτάλη πήρε ο Καρλ Χαουσχόφερ, ενώ τελικός δίαυλος προς τον Χίτλερ ήταν ο μαθητής του Χαουσχόφερ και εκ των αρχιτεκτόνων του Ολοκαυτώματος Ρούντολφ Ες.
Αντιστοίχως ένας από τους ιδεολογικούς μέντορες του Ερντογάν, με το οποίο όλως περιέργως έχει έρθει και με αυτόν σε σύγκρουση – ο άλλος είναι ο Φετουλάχ Γκιουλέν- ο καθηγητής Αχμέτ Νταβούτογλου, εισήγαγε τον όρο «ζωτικό χώρο» στο «Στρατηγικό Βάθος». Έτσι αφού η Τουρκία το 2030 η Τουρκία θα έχει διπλασιάσει τον πληθυσμό της φτάνοντας τα 150 εκατομμύρια, ως οργανικό μόρφωμα θα προκύψει θέμα ζωτικού χώρου για τον τουρκικό κόσμο, ο οποίος εκτείνεται από την Αδριατική έως το Σινικό Τείχος. Στη συνέχεια αναπτύσσεται από τον έμπιστο του Ερντογάν- αυτός δεν έχει πέσει ακόμη σε δυσμένεια- ναύαρχο Τζιχάτ Γιαϊτζί η παρεμφερής θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», η οποία αποκτά ιδιαίτερη σημασία αφού « η Τουρκία δεν είναι απλώς μια χώρα του Αιγαίου, αλλά και μια χώρα που εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, σε μια περιοχή που ξεκινάει από την Αδριατική και εκτείνεται ώς τον κόλπο της Αλεξανδρέττας και τη Διώρυγα του Σουέζ».
Μιλώντας στη Σμύρνη, στην επέτειο ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας, έχοντας πλέον στόχο να μείνει στην ιστορία όπως ο δημιουργός της Μουσταφά Κεμάλ, ο Ερντογάν είπε πως τα νησιά στο Αιγαίο ήταν τουρκικά και έχουν έντονα τα στοιχεία του τουρκικού πολιτισμού : «Εγώ εδώ δίνω μάθημα ιστορίας. Εγώ μίλησα για τη Λωζάννη και ενοχλήθηκαν. Γιατί; Τα νησιά που βρίσκονται μπροστά στη μύτη μας, το φωνάζω, ήταν δικά μας, σε αυτά τα νησιά έχουμε την ιστορία μας, μνημεία μας, τζαμιά μας. Ακόμα ενοχλούνται όταν τα λέμε. Γιατί;» είπε ο Ερντογάν. Αμέσως μετά έγινε και η τοποθέτηση από δύτες 93 τουρκικών σημαιών στον βυθό του Αιγαίου….
Ο παραλληλισμός του Lebensraum , του «ζωτικού χώρου», του Ναζιστικού καθεστώτος και των διάφορων εκφράσεων της ίδιας θεωρίας που προωθούνται από το καθεστώς Ερντογάν, είναι σκανδαλωδώς προφανής με κίνδυνο επανάληψης εάν ληφθούν «μέτρα» όπως τότε που η Βρετανία -υπό τον Τσάμπερλεν- η Γαλλία -του Νταλαντιέ- κι η ΕΣΣΔ -υπό τον Στάλιν- επιδίδονταν σε μιαν ανέξοδη πολιτική κατευνασμού του Ναζιστικού αρπακτικού. Οι συμφωνίες της Μόσχας και του Μονάχου που έδωσαν Τσεχοσλοβακία, Αυστρία, Πολωνία, Φινλανδία, αποδείχτηκαν καταστροφικές για την ανθρωπότητα, αντιστοίχως προωθούμενες συμφωνίες με στόχο τον κατευνασμό της Τουρκίας με δώρο Αιγαίο, Κύπρο, Κουρδιστάν, Συρία, Λιβύη, επίσης προδήλως φαίνονται καταστροφικές…..
Είναι διαπιστωμένο πώς σχεδόν όλοι άργησαν κατά πολύ να καταλάβουν τι συνέβαινε στο μεσοπόλεμο, ελπίζουμε ότι σήμερα δεν θα χρειαστεί να φτάσουμε στο ίδιο σημείο.
2.Το Τουρκικό πρόβλημα
Είναι (ελπίζω) κατανοητό ότι διακόσια χρόνια μετά το 1821, η βασική πρόκληση για το έθνος μας, για την επιβίωσή μας, είναι το άλυτο και μοναδικό πρόβλημα στην περιοχή μας, το Τουρκικό!
Με αφορμή (αλλά και όχι μόνο) την αντιγραφή και εξέλιξη του Ναζιστικού ζωτικού χώρου ως «Στρατηγικό Βάθος» και «Γαλάζια Πατρίδα» και εντελώς ενδεικτικά πράξεις όπως η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, το άνοιγμα των Βαρωσίων στην Κύπρο, η συνεχής παραβίαση σε γη, αέρα και θάλασσα της ελληνικής κυριαρχίας, τα γεγονότα και η εμπειρία δείχνουν ως πρόκληση για την εθνική μας συνέχεια το Τουρκικό πρόβλημα. Αν προστεθούν και αναφορές και εκθέσεις όπως του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και του Freedom House για την Τουρκία, τότε στην περιοχή δράσης του Ελληνισμού υφίσταται ένα καθεστώς, ένα μείγμα κράτους και παρακράτους με ολοκληρωτικά και ρατσιστικά στοιχεία, που κατέχει την μισή Κύπρο και απειλεί να εισβάλει και στην υπόλοιπη μισή, εισβάλει καθημερινώς στο Αιγαίο και τη Θράκη, φυλακίζει εκατοντάδες χιλιάδες αντιφρονούντες, δολοφονεί στο Κουρδιστάν, στο Ιράκ, στη Λιβύη και τη Συρία, ενισχύει τον Αλβανικό εθνικισμό και αυτόν των Σκοπίων και άλλα πολλά.
Όλα τα παραπάνω βεβαίως είναι γνωστό πώς δεν έχουν γίνει αντιληπτά από τους Ευρωπαίους , τους Δυτικούς γενικότερα που ανέχονται τη βαρβαρότητα, την παρανομία και τις πρακτικές ζούγκλες που έρχονται από τα ανατολικά.
Όλα τα παραπάνω όμως φαίνεται ότι δεν έχει γίνει κατανοητά στην Ελλάδα και την Κύπρο όπου επαναλαμβάνονται ανεκδιήγητες δηλώσεις αναντίστοιχες με το Τουρκικό πρόβλημα όπως, «Έχει σύνορα η θάλασσα και δεν το ξέραμε;» «Να μην είμαστε μοναχοφάηδες στο Αιγαίο», «Η Τουρκία ασφαλώς και έχει δικαιώματα στην ανατολική Μεσόγειο διότι έχει τεράστια ακτογραμμή», «Το Καστελλόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο», «Οι δύο πλευρές συμφώνησαν στη συνέχιση των συζητήσεων για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης», «Συνεκμετάλλευση με την Τουρκία ενεργειακών πόρων στο Αιγαίο», «Να μη δυναμιτίσουμε το κλίμα της πενταμερούς για την Κύπρο», «Το Καστελόριζο είναι μακριά», «Και να χάσουμε μερικά νησιά δεν πειράζει» …..
Με τις παραπάνω θέσεις και άλλες παρεμφερείς θα επιλυθεί το Τουρκικό πρόβλημα; Τη στιγμή δηλαδή που ο Ερντογάν μετατρέπει την Αγία Σοφία σε τέμενος αποκαλύπτοντας, με συμβολικό αλλά και με ουσιαστικό τρόπο, όπως είναι έτοιμος να κάνει οτιδήποτε για να πετύχει τους στόχους τους, όταν δηλώνει πως θα εισβάλει σε θαλάσσιες ζώνες και υφαλοκρηπίδα, όταν κατέχει το 40 % της Κύπρου, όταν αποκαλεί ειρωνικά τα Σκόπια “Μακεδονία”, όταν λέει ότι δεν υπάρχει Ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου ακόμη και στην Κρήτη και προκαλεί ευθέως στη Θράκη, σε κατηγορεί για Γενοκτονία το 1821 δια του συγκυβερνήτη του Γκρίζου Λύκου Μπαχτσελί και στέλνει όποτε θέλει και από όπου θέλει εκατοντάδες χιλιάδες στο έδαφός σου….
Το 1821 και σήμερα η Αμμόχωστος, τα Ίμια, η Ροτζάβα και το Αφρίν, δεν έχουν διδάξει κάτι;
“Μακεδονία” 04.04.21
