Του Κώστα Ράπτη
Σαν να μην έχει μεσολαβήσει τίποτε. Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν ενέκρινε, όπως μετάδωσε το πρακτορείο Anadolu, το μνημόνιο οικονομικής συνεργασίας που υπεγράφη στις 13 Αυγούστου μεταξύ της χώρας του και της Λιβύης και αποβλέπει στην αποκατάσταση των επενδυτικών προγραμμάτων τουρκικών εταιρειών στη χώρα της βόρειας Αφρικής, μετά την διακοπή τους για λόγους ασφαλείας αλλά και διμερών διαφωνιών.
Μόνο που η κυβέρνηση της Τρίπολης με την οποία διαλέγεται η Άγκυρα δεν υπάρχει πια. Ο επικεφαλής της, Φαγέζ Αλ Σάρατζ, αναμένεται να ανακοινώσει την παραίτησή του μέχρι τέλους της εβδομάδας, παραμένοντας σε ρόλο υπηρεσιακό μέχρι και τον επόμενο μήνα, ενόψει των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων στη Γενεύη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που θα επαναληφθούν τον Οκτώβριο.
Νωρίτερα, άλλωστε, αυτόν τον μήνα πραγματοποιήθηκαν με τη μεσολάβηση της μαροκινής κυβέρνησης (και με την ενθάρρυνση της Γαλλίας) συνομιλίες ανάμεσα στο Ανώτατο Συμβούλιο του Κράτους, δηλ. την κυβέρνηση Σάρατζ που ελέγχει τη δυτική Λιβύη) και το Λιβυκό Κοινοβούλιο, που εδρεύει στο Τομπρούκ και ελέγχει την ανατολική Λιβύη, οι οποίες κατέληξαν, όπως ανακοινώθηκε, σε “σημαντικούς συμβιβασμούς” στα θέματα “της εξάλειψης της διαφθοράς και της διασπάθισης δημόσιων πόρων”, αλλά και του “τερματισμού της κατάστασης κατάτμησης των θεσμών”.
Παραμένουν ωστόσο οι διαφωνίες για το ποιοι θα αναλάβουν επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας, της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου και του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
Έχει πάντως τη συμβολική σημασία του το ότι οι συνομιλίες αυτές διεξήχθησαν στην Μπουζνίκα, νοτίως του Ραμπάτ, πολύ κοντά στο Σκιράτ, από το οποίο πήρε το όνομά της η πολιτική συμφωνία του Δεκεμβρίου 2015, με την οποία συγκροτήθηκε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ η κυβέρνηση της Τρίπολης – για να αρχίσει ωστόσο σύντομα να φυλλορροεί και να τεθεί σε τροχιά σύγκρουσης με το κοινοβούλιο.
Προτού καν επισημοποιηθεί η παραίτηση Σάρατζ είχαμε πάντως την ανακοίνωση του προέδρου του κοινοβουλίου Αγκίλα Σάλεχ ότι η ανταγωνιστική κυβέρνηση του Αμπντουλάχ αλ Θάνι που εδρεύει στα ανατολικά επίσης υπέβαλε την παραίτησή της.
Οι παράλληλες αυτές εξελίξεις προδιαθέτουν για μία εκτόνωση της λιβυκής κρίσης – ωστόσο αυτή είναι απλώς η αισιόδοξη ανάγνωση.
Στην πραγματικότητα, αφότου αποκρούσθηκε (με τη βοήθεια της Τουρκίας) η πολιορκία της Τρίπολης από τις δυνάμεις του στρατηγού Χάφταρ και κυρίως αφότου οι προελαύνοντες έλαβαν το μήνυμα (λ.χ. με τον αγνώστου πατρότητας αεροπορικό βομβαρδισμό της βάσης αλ-Ουαρίγια) να μην προχωρήσουν πέρα από την στρατηγικής σημασίας γραμμή Σύρτης-Τζούφρα (που η παραβίασή της θα οδηγούσε σε ανοικτή επέμβαση υποστηρικτών του Τομπρούκ, όπως η Αίγυπτος), διαμορφώθηκε μια κάποια ισορροπία, η οποία απλώς ανέδειξε τις εσωτερικές διαιρέσεις των δύο στρατοπέδων.
Στη μεν ανατολική Λιβύη, οι εκεί κρατούντες αντιμετωπίζουν τις διαδηλώσεις που ξέσπασαν στη Βεγγάζη (όπου την Κυριακή πυρπολήθηκαν τα κυβερνητικά γραφεία) από νέους αγανακτισμένους με το κόστος ζωής και τις συχνές διακοπές ρεύματος.
Στη δε Τρίπολη, ο Σάρατζ βρέθηκε επίσης αντιμέτωπος με διαδηλώσεις για παρόμοια αίτια και επιχείρησε ευρισκόμενος σε επίσκεψη στην Τουρκία να αποπέμψει τον υπουργό Εσωτερικών Φάθι Μπάσαγα, αν και στη συνέχεια υποχρεώθηκε να τον διατηρήσει στη θέση του. Συνολικά, στις περιοχές που έχουν ανακτηθεί μετά την υποχώρηση των δυνάμεων του Χάφταρ επικρατεί αστάθεια, με διάφορες φυλές να αυτονομούνται, ιδίως αυτές της Μισράτα που βρίσκονται πολύ κοντύτερα στην Άγκυρα. Ανακοινώνοντας την παραίτησή του, ο Σάρατζ απαλλάσσεται εν μέρει από τις έσωθεν πιέσεις, ενώ παραμένοντας ως υπηρεσιακός, ο Σάρατζ διατηρεί την δυνατότητα να έχει λόγο στις εξελίξεις.
Με αυτή την έννοια, τα χαρτιά ξαναμοιράζονται για όλους, συμπεριλαμβανομένων των τρίτων χωρών που με την ανάμιξή τους έχουν παροξύνει τη λιβυκή κρίση.
Ειδικά για την Τουρκία, το ερώτημα της διατήρησης του αποτυπώματος που απέκτησε στη Λιβύη καθίσταται κρίσιμο – αν και η απόσταση των δύο χωρών δεν βοηθά την μακροπρόθεση υποστήριξη της λιβυκής περιπέτειας του Ερντογάν.
