Ο Σουηδός παλαιογενετιστής Σβάντε Πάαμπο (Svante Paabo) στον οποίο απονεμήθηκε σήμερα το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για την έρευνά του να αποκαλύψει -μέσω DNA- τη σχέση μεταξύ των σύχρονων ανθρώπων και των Νεάντερταλ, είναι ίσως η μοναδική περίπτωση Νομπελίστα με πατέρα Νομπελίστα.
Ωστόσο η ιστορία του Paabo έχει πολλά ακόμη ενδιαφέροντα: Ο σημερινός νομπελίστας έμαθε πολύ αργά ότι ο πατέρας του ζούσε μια «διπλή ζωή» και ότι η ύπαρξή του είχε κρατηθεί μυστική από την άλλη, δεύτερη οικογένειά του.
Ο Paabo, 67 ετών, τιμήθηκε με το Νόμπελ ιατρικής για μια μακρά λίστα επιτευγμάτων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται:
- η αλληλουχία του γονιδιώματος του Νεάντερταλ με τον σύγχρονο άνθρβωπο για πρώτη φορά και
- η ανακάλυψη της ύπαρξης ενός μακρινού συγγενούς του ανθρώπου ονόματι Denisovans.
Ο Πάαμπο γεννήθηκε στη Στοκχόλμη το 1955, γόνος της Εσθονής χημικού Κάριν Πάαμπο (Karin Paabo) και του Ζούνε Μπέργκστρομ (Sune Bergstrom).
Ο Μπέργκστρομ ήταν ένας βιοχημικός που κέρδισε το Νόμπελ Ιατρικής το 1982 από κοινού με τον Bengt I. Samuelsson και τον John R. Vane το 1982.
Την ίδια χρονιά με τη γέννησή του, το 1955, ο πατέρας του Pääbo αποκτούσε έναν αδερφό τον Rurik Reenstierna κάτι που δεν έμαθε παρά πολύ αργότερα.
Ο μάλλον ιδιόρρυθμος πατέρας του πέθανε το 2004.
Στα απομνημονεύματά του, το 2014, στο έργο «Νεάντερταλ: Σε αναζήτηση των χαμένων γονιδιωμάτων», ο Paabo έγραφε ότι εμπνεύστηκε να σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα της Σουηδίας από τον πατέρα του, ο οποίος υπήρξε γιατρός.
Διπλή ζωή
Αργότερα όμως έμαθε ότι ο πατέρας του «είχε δύο οικογένειες, από τις οποίες η μία δεν ήξερε για την άλλη», όπως έχει εξομολογηθεί.
«Είχα μεγαλώσει ως ο κρυφός εξωσυζυγικός γιος του Ζούνε Μπέργκστρομ», έγραψε ο Πάαμπο, προσθέτοντας ότι «μόνο περιστασιακά» είχε δει τον πατέρα του ως ενήλικα.
Ο Paabo ακολούθησε σε πλήρη συμμετρία τα βήματα του πατέρα του σπουδάζοντας βιοχημεία και αποκτώντας διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα για τη αξιοποίηση του DNA με σκοπό τη μελέτη μιας πρωτεΐνης αδενοϊού, των κοινών ιών δλδ που προκαλούν συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα.
Αλλά ο Paabo ήταν από καιρό γοητευμένος με τις μούμιες και «δεν μπορούσε να αποτινάξει τη ρομαντική του γοητεία με την αρχαία Αίγυπτο», έγραψε στα απομνημονεύματά του.
Η διασταύρωση της ιατρικής του έρευνας με χρήση DNA και η ενασχόληση με τις μούμιες τον έβαλαν στο μονοπάτι που θα γινόταν το έργο της ζωής του.
«Θα ήταν δυνατόν να μελετηθούν οι αρχαίες αλληλουχίες DNA και να διευκρινιστεί πώς οι αρχαίοι Αιγύπτιοι σχετίζονταν με τους ανθρώπους του σήμερα;» διερωτάτο στο βιβλίο του.
Διαπιστώνοντας ότι δεν υπήρχαν άμεσες συσχετίσεις, ο Paabo αναζήτησε τις δικές του απαντήσεις.
Το όλο εγχείρημα αποδείχθηκε δύσκολο, διότι υπήρχοαν ελάχιστα ίχνη DNA σε αρχαία υπολείμματα.
Πετυχαίνοντας το αδύνατο
Κατέστη ωστόσο, για πρώτη φορά, διεθνής είδηση το 1985, όταν δημοσίευσε έρευνα που βρήκε ένα θραύσμα DNA στη μούμια ενός παιδιού 2.400 ετών.
Στη συνέχεια, ο Paabo έστρεψε το ενδιαφέρον του στους Νεάντερταλ όταν και προσελήφθη από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου της Γερμανίας το 1995.
Ένα χρόνο αργότερα, κατάφερε να συσχετίσει, μέσω μιτοχονδριακού DNA από ένα κομμάτι οστού του Νεάντερταλ ηλικίας 40.000 ετών, τις πρώτες συγγένειες με τους σύγχρονους ανθρώπους.
Και κάπως έτσι πέτυχε το «φαινομενικά αδύνατο έργο» της δημοσίευσης της πρώτης αλληλουχίας γονιδιώματος του Νεάντερταλ το 2010.
Η έρευνα καττέπληξε τον επιστημονικό κόσμο δείχνοντας ότι το γονιδίωμα του Νεάντερταλ εξακολουθεί να επιβιώνει σε ποστσό 1 έως 4 τοις εκατό των ανθρώπων ευρωπαϊκής ή ασιατικής καταγωγής.
«Βρίσκουμε ίχνη του DNA τους παντού», δήλωσε ο Paabo στο Γαλλικό Πρακτορείο το 2018.
«Κανονικοί άνθρωποι»
Το 2010, ο Paabo και η ομάδα του αποκάλυψαν την ύπαρξη του Denisovans, ενός εξαφανισμένου συγγενούς του ανθρώπου, απλώς αναλύοντας την αλληλουχία του DNA από ένα οστό δακτύλου ηλικίας 40.000 ετών.
Ομως μόλις ένα χρόνο πριν από τη δημοσίευση αυτών των ανακαλύψεων, ο Paabo ανέπτυξε θρόμβους αίματος στους πνεύμονές του, ενδεχομένως απειλητικούς για τη ζωή του.
Και ενώ ερευνούσε την ασθένειά του, «προς έκπληξή μου έπεσα πάνω σε αναφορές στο έργο του πατέρα μου το 1943», έγραψε ο Paabo στα απομνημονεύματά του.
Προς έκπληξή του, ο πατέρας του είχε αναλύσει τη χημική δομή της εραπαϊνης, μιας φαρμακευτικής του φαρμάκου «που ίσως μου έσωσε τη ζωή», έγραψε.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε επί τη βραβεύσει του τη Δευτέρα, είπε ότι το να έχει έναν βραβευμένο με Νόμπελ γονέα μπορεί να του έδωσε αυτοπεποίθηση.
Ωστόσο επέμεινε ότι «τέτοιοι άνθρωποι είναι κανονικοί άνθρωποι, δεν είναι τόσο εκπληκτικό».
«Δεν βάζεις τους γονείς σου σε βάθρο», είπε.
Γκέι που ανακάλυψε ότι ειναι αμφιφυλόφιλος
Ο Paabo έγραψε κάπτε στα απομνημονεύματά του ότι «πάντα θεωρούσα τον εαυτό μου γκέι».
Προτού γνωρίσει τη γυναίκα που θα γινόταν σύζυγός του.
Τώρα αυτοπροσδιορίζεται ως αμφιφυλόφιλος και έχει δύο παιδιά με την αρχαιο – παθολόγο Linda Vigilant, η οποία επίσης εργάζεται στο Ινστιτούτο Max Planck.
photo:Swedish biologist Svante Paabo arrives for a press conference held at Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology beside a neanderthal skeleton in Leipzig, Germany, 03 October 2022. The Nobel Prize for Medicine was awarded to Paabo for his findings on human evolution, the Karolinska Institute announced in Stockholm, Sweden, on 03 October 2022. EPA, HANNIBAL HANSCHKE
Με πληροφορίες από phys.org
