Πώς να πληγεί η Ρωσία εκεί που πονάει

Ο PETER HARRELL είναι επίκουρος ανώτερος συνεργάτης στο Center for a New American Security και δικηγόρος που συμβουλεύει για την συμμόρφωση σε κυρώσεις. Διετέλεσε Αναπληρωτής Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για Οικονομικές Απειλές και Κυρώσεις από το 2012 έως το 2014.

Η προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία το 2014, ο πόλεμος στην ανατολική Ουκρανία, η παρέμβασή της στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016 και άλλες επιθετικές πράξεις κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους, απαιτούν ισχυρή Δυτική απάντηση. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, στην απάντηση αυτή κυριαρχούν κυρώσεις και άλλα καταναγκαστικά οικονομικά μέτρα. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι τα οικονομικά μέτρα δεν θα επιβάλλουν μόνο ένα κόστος για τέτοιες ενέργειες, αλλά θα αποτρέψουν επίσης το Κρεμλίνο από την κλιμάκωση της επίθεσης κατά των αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, και ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, Βαλέρι Γκερασίμοφ, σε συνεδρίαση του Συμβουλίου του Υπουργείου Άμυνας, στη Μόσχα, τον Δεκέμβριο του 2018. MIKHAIL KLIMENTYEV / KREMLIN VIA REUTERS
——————————————————————

Η οικονομική πίεση φέρνει ασφαλώς αποτέλεσμα. Το ΔΝΤ εκτιμά [1] ότι οι κυρώσεις που συνδέονται με την εισβολή στην Ουκρανία το 2014 κόστισαν στην Ρωσία από 1 έως 1,5% του ΑΕΠ της έως τα μέσα του 2015. Οι κυρώσεις βλάπτουν επίσης το σύνολο του ρωσικού πλούτου, καθώς η Ρωσία έπρεπε να αντισταθμίσει τα χαμένα Δυτικά κεφάλαια με το να δαπανήσει δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει μεγάλες εταιρείες που εξαρτώνται από Δυτική χρηματοδότηση. Οι πιο πρόσφατες κυρώσεις που ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο του 2018 σε απάντηση της παρέμβασης της Ρωσίας στις εκλογές των ΗΠΑ κλόνισαν τις ρωσικές χρηματοπιστωτικές αγορές και άσκησαν πίεση στην αξία του ρουβλίου. Συγκεκριμένοι άνθρωποι και εταιρείες [2] έχουν επίσης αισθανθεί την πίεση: Για παράδειγμα, η καθαρή αξία του Oleg Deripaska, του φιλο-Πούτιν ολιγάρχη, έχει πέσει [3] λόγω των κυρώσεων των ΗΠΑ.

Και όμως οι κυρώσεις δεν έχουν κάνει πολλά για να αλλάξουν τους τρόπους της Μόσχας. Όχι μόνο η Ρωσία αρνήθηκε να κάνει παραχωρήσεις σχετικά με την στρατιωτική παρέμβασή της στην Ουκρανία, αλλά τον Νοέμβριο του 2018 κατέλαβε [4] τρία ουκρανικά ναυτικά πλοία που διέρχονται από το στενό του Κερτς. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Αμερικανού διευθυντή της National Intelligence, Dan Coats, οι κυρώσεις δεν εμπόδισαν την Ρωσία από το να παρέμβει [5] στις μεσοπρόθεσμες εκλογές των ΗΠΑ το 2018 και, πράγματι, ο Coats είπε ότι η Κίνα και το Ιράν προσπάθησαν επίσης να παρέμβουν. Ούτε αποθάρρυναν τη Μόσχα από το να υποκινήσει τις προσπάθειες της Βόρειας Κορέας να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις, να υποστηρίξει τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ ή να χρησιμοποιήσει έναν στρατιωτικού επιπέδου νευρικό παράγοντα στην επίθεση του Salisbury κατά του Σεργκέι Σκριπάλ, ενός Ρώσου εξόριστου που ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη χρειάζονται μια σκληρή και συνεκτική στρατηγική για να περιορίσουν την οικονομία της Ρωσίας και για να έχουν μια ουσιαστική ευκαιρία να επηρεάσουν την ρωσική διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι στοχευμένες κυρώσεις παραμένουν χρήσιμες στην τιμωρία μεμονωμένων αξιωματούχων, ολιγαρχών και εταιρειών όταν αυτοί επιτίθενται σε Δυτικά συμφέροντα. Αλλά η απλή επιβολή τέτοιων μέτρων από καιρό σε καιρό ως απάντηση στις ρωσικές προκλήσεις δεν θα αλλάξει ποτέ την συμπεριφορά της Ρωσίας. Αντίθετα, χρειάζεται μια πιο φιλόδοξη μακροπρόθεσμη προσέγγιση, η οποία να επικεντρώνεται όχι μόνο σε συγκεκριμένους αξιωματούχους και ολιγάρχες, αλλά στα ρωσικά δημόσια έσοδα και στην ρωσική οικονομία στο σύνολό της. Σε ένα βέλτιστο σενάριο, μια πιο φιλόδοξη οικονομική στρατηγική θα μπορούσε να προκαλέσει πολιτικές εντάσεις στην Ρωσία και να πείσει τον Πούτιν να περιορίσει την επιθετικότητά του. Αλλά ακόμη και στο πιο πιθανό σενάριο όπου η οικονομική πίεση αποτύχει να αλλάξει τους στρατηγικούς υπολογισμούς του Πούτιν, μια φιλόδοξη στρατηγική είναι βασική για να περικοπεί η ικανότητα της Ρωσίας να επιτυγχάνει τους στόχους του Πούτιν.

Για ένα παράδειγμα αποτελεσματικού προγράμματος οικονομικής πίεσης, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν πρέπει να κοιτάξουν πέρα από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Το 1983, ο Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρήγκαν υπέγραψε την Οδηγία για την Εθνική Ασφάλεια 75 [6] (National Security Decision Directive 75, NSDD 75), δηλώνοντας ότι η αμερικανική πολιτική ήταν να «ανασχέσει και με την πάροδο του χρόνου να αναστρέψει τον σοβιετικό επεκτατισμό». Η οδηγία προσδιόρισε τέσσερις ενδιάμεσους οικονομικούς στόχους: Να εξασφαλιστεί ότι οι Δυτικές σχέσεις με την Σοβιετική Ένωση δεν διευκολύνουν την σοβιετική στρατιωτική ισχύ˙ να αποφευχθεί η επιδότηση της Σοβιετικής Ένωσης, ώστε να αυξηθούν οι εσωτερικές οικονομικές πιέσεις με την πάροδο του χρόνου˙ να ελαχιστοποιηθεί η σοβιετική οικονομική μόχλευση έναντι των συμμάχων των ΗΠΑ στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο˙ και να επιτραπεί κάποιο εμπόριο, όπως το εμπόριο σιτηρών, το οποίο ήταν αμοιβαία επωφελές και δεν προσέφερε κανένα στρατηγικό πλεονέκτημα.

Παρόλα όσα άλλαξαν τα τελευταία 35 χρόνια, η οικονομική εκστρατεία του Ρήγκαν ενάντια στην Σοβιετική Ένωση εξακολουθεί να αποτελεί ένα χρήσιμο πρότυπο για μια σύγχρονη προσέγγιση για την συγκράτηση της Ρωσίας.

ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Οποιαδήποτε εκστρατεία οικονομικής πίεσης που ενδέχεται να επηρεάσει τις προοπτικές της Ρωσίας πρέπει να κάνει το στρατιωτικο-βιομηχανικό συγκρότημα της χώρας να λιμοκτονήσει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη το γνωρίζουν αυτό: Ενέκριναν εξαγωγικούς ελέγχους κατά των ρωσικών αμυντικών βιομηχανιών το 2014, και το 2017 το Κογκρέσο των ΗΠΑ εξέδωσε νόμο που επιβάλλει κυρώσεις σε ξένες εταιρείες και κυβερνήσεις οι οποίες πραγματοποιούν «σημαντικές συναλλαγές» με τον ρωσικό αμυντικό τομέα. Αυτές οι κυρώσεις απειλούν την δυνατότητα της Ρωσίας να εξάγει στρατιωτικό εξοπλισμό, ένα εμπόριο που αποφέρει δισεκατομμύρια [7] δολάρια στην Ρωσία ετησίως και συμβάλλει στην επέκταση της παγκόσμιας επιρροής της χώρας. Τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, η διοίκηση του Trump επέβαλλε κυρώσεις [8] σε έναν Κινέζο ανώτερο αξιωματικό του στρατιού και στο Τμήμα Ανάπτυξης Εξοπλισμού του κινεζικού στρατού επειδή αγόρασαν ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη και ένα ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας.

Η Ουάσινγκτον θα πρέπει να πιέσει περαιτέρω το πλεονέκτημα αυτό, πείθοντας τις χώρες-εταίρους των ΗΠΑ, όπως η Ινδία και η Τουρκία, να ακυρώσουν προγραμματισμένες αγορές [9] σημαντικών ρωσικών αμυντικών συστημάτων. Με τον τρόπο αυτό, η διοίκηση Trump θα πρέπει να στηριχθεί όχι μόνο στην απειλή κυρώσεων αλλά και σε θετικά κίνητρα όπως η δυνατότητα μεγαλύτερης συνεργασίας με τον στρατό των ΗΠΑ. Η απόφαση της Ουάσιγκτον [10] στα τέλη του περασμένου μήνα για την έγκριση της πώλησης πυραύλων Patriot στην Τουρκία, για παράδειγμα, επιτρέπει σε έναν σύμμαχο των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσει αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό αντί για ρωσική τεχνολογία.

Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ασκήσουν πίεση στις αλυσίδες εφοδιασμού του στρατού της Ρωσίας. Παρόλο που η Ρωσία παράγει το μεγαλύτερο μέρος του αμυντικού εξοπλισμού της στην εγχώρια αγορά, εξακολουθεί να εισάγει εξαρτήματα και εξοπλισμό διπλής χρήσης (τεχνολογία που έχει στρατιωτικές και μη στρατιωτικές χρήσεις). Οι τεχνολογικές καινοτομίες με σημαντικές στρατιωτικές εφαρμογές, όπως τα αυτόνομα οχήματα, κυριαρχούνται από τις αμερικανικές επιχειρήσεις και πιθανότατα θα αυξήσουν την μόχλευση των ΗΠΑ και της Ευρώπης σε αυτόν τον τομέα. Οποιαδήποτε μέτρα που μπορούν να λάβουν οι Δυτικές κυβερνήσεις για να περιορίσουν την πρόσβαση της Ρωσίας σε τέτοιες αναδυόμενες τεχνολογίες αξίζει να επιδιωχθούν.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Δύσης έχουν ήδη συνειδητοποιήσει την ανάγκη να παρακρατούν πόρους από τον στρατό της Ρωσίας. Ωστόσο, οι στρατιωτικές κυρώσεις είναι μόνο ένα κομμάτι μιας μεγαλύτερης και πιο σύνθετης προσπάθειας για την συρρίκνωση της οικονομίας της Ρωσίας και των κρατικών εσόδων της. Από το 2014, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες ήταν επιφυλακτικοί στο να επιβάλουν τις αυστηρότερες κυρώσεις στην Ρωσία, όπως να βάλουν στη μαύρη λίστα τις μεγαλύτερες ρωσικές τράπεζες ή να πετάξουν την Ρωσία έξω από το διεθνές δίκτυο πληρωμών της Εταιρείας Παγκόσμιας Διατραπεζικής Χρηματοπιστωτικής Τηλεπικοινωνίας (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, SWIFT), εξαιτίας των ανησυχιών για την επίδραση που θα μπορούσαν να έχουν οι κυρώσεις αυτές στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές και ενεργειακές αγορές.

Με μόνο το ρωσο-ευρωπαϊκό εμπόριο να ανέρχεται ετησίως στα περίπου 200 δισ. ευρώ [11] (περίπου 230 δισεκατομμύρια δολάρια) και την Ρωσία να παραμένει ένας από τους κυριότερους παραγωγούς ενέργειας στον κόσμο, τα παράπλευρα κόστη μιας απότομης διάλυσης των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων θα μπορούσαν να είναι πολύ υψηλά. Πράγματι, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ αναγκάστηκε να ανακαλέσει εν μέρει [12] τις κυρώσεις που επέβαλε στον Deripaska, ο οποίος έχτισε την περιουσία του στις παγκόσμιες αγορές μετάλλων, αφότου οι κυρώσεις είχαν ως αποτέλεσμα οι παγκόσμιες τιμές αλουμινίου να αυξηθούν κατά 20% στις εβδομάδες μετά την ανακοίνωσή τους. Πράγματι, στα τέλη Δεκεμβρίου, το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε [13] ότι θα βγάλει αρκετές από τις εταιρείες του Deripaska από τους καταλόγους των αμερικανικών κυρώσεων με αντάλλαγμα την εκποίηση ενός μέρους των μετοχών που κατέχει ο Deripaska.

Οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δικαίως ανησυχούν για το πώς οι κυρώσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν την σταθερότητα της αγοράς, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν βιώσιμες επιλογές. Οι κυρώσεις και η σκληρή διπλωματία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποτροπή νέων επενδύσεων μεγάλης κλίμακας σε βασικούς ρωσικούς εξαγωγικούς κλάδους, όπως της ενέργειας, ο οποίος το 2018 έφθασε σε επίπεδο μετασοβιετικής παραγωγής ρεκόρ [14] και ο οποίος εξακολουθεί να προσελκύει [15] σημαντικές νέες Δυτικές επενδύσεις. Ο στόχος των νέων κυρώσεων δεν πρέπει να είναι να προκαλέσει βραχυπρόθεσμη αναστάτωση στις εξαγωγές αυτών και άλλων βασικών προϊόντων, η οποία θα μπορούσε να αυξήσει τις παγκόσμιες τιμές και να έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες. Αντ’ αυτού, θα πρέπει να σχεδιαστούν για να αποτρέψουν νέες επενδύσεις στην Ρωσία με στόχο τη μείωση του μακροπρόθεσμου όγκου και της αξίας αυτών των εξαγωγών και άλλων σημαντικών πηγών ρωσικών εσόδων με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η σταδιακή ελάττωση θα δώσει στους εναλλακτικούς προμηθευτές χρόνο να καλύψουν το κενό. Επιπλέον, η μόχλευση της Ρωσίας επί των μεγάλων παγκόσμιων ενεργειακών εταιρειών θα εξασθενίσει σταδιακά καθώς οι εταιρείες θα αποφεύγουν να πραγματοποιούν νέες επενδύσεις στην Ρωσία. Οι περιορισμοί στην πρόσβαση της Μόσχας στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, συμπεριλαμβανομένου του κρατικού δανεισμού της, αποτελούν ένα άλλο χρήσιμο εργαλείο και θα μειώσουν το διαθέσιμο κεφάλαιο για επενδύσεις εντός της Ρωσίας. Η λήψη αυτών των μέτρων θα καταστήσει σταδιακά πιο δύσκολο να διατηρηθεί ο [διεθνής] τυχοδιωκτισμός της Ρωσίας, ακόμη και ενώ το Κρεμλίνο θα αναγκαστεί να κάνει αγχωτικούς συμβιβασμούς μεταξύ εγχώριων οικονομικών προτεραιοτήτων.

Για να αυξηθεί η ενόχληση, οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα πρέπει να συνεχίσουν να προσπαθούν να βάλουν μια σφήνα μεταξύ του Πούτιν και μιας ρωσικής ολιγαρχικής τάξης που κέρδισε πολλά από την διακυβέρνησή του. Αλλά η αποτελεσματικότητα των κυρώσεων σε ολιγάρχες έχει τα όριά της. Η ένταξη σε καταλόγους κυρώσεων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη έχει, αν μη τι άλλο, αναγκάσει κάποιους ολιγάρχες να συνδεθούν ακόμη πιο στενά με το Κρεμλίνο, λόγω της έλλειψης εναλλακτικών επιχειρηματικών ευκαιριών. Για παράδειγμα, ένας από τους πρώτους ολιγάρχες που υπέστησαν κυρώσεις το 2014, ο μακροχρόνιος σύντροφος του Πούτιν στο τζούντο, Arkady Rotenberg, κατέληξε να γίνει εργολάβος τον οποίον προσέλαβε ο Πούτιν για να χτίσει την γέφυρα που συνδέει την ηπειρωτική Ρωσία με την κατεχόμενη χερσόνησο της Κριμαίας. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ολιγαρχικές κυρώσεις μπορεί να είναι ισχυρότερες ως απειλή παρά στην εκτέλεσή τους. Οι διαμορφωτές πολιτικής πρέπει επομένως να καταστήσουν πολύ ξεκάθαρα τα βήματα που μπορούν να κάνουν οι Ρώσοι ολιγάρχες για να αποστασιοποιηθούν από τον Πούτιν προκειμένου να αποφύγουν κυρώσεις.

Ο Ρώσος μεγιστάνας του αλουμινίου, Oleg Deripaska, αποχωρεί μετά τις συνομιλίες του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, με τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας, Moon Jae-in, στο Κρεμλίνο, τον Ιούνιο του 2018. SERGEI KARPUHKIN / REUTERS
————————————————————

Τελικά, μια οικονομικά εξασθενημένη Ρωσία είναι μια Ρωσία με λιγότερη μόχλευση έναντι άλλων εθνών, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης. Αλλά η χαλάρωση αυτών των δεσμών απαιτεί μια αφοσιωμένη προσπάθεια –μια προσπάθεια που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να κάνουν επιθετικά. Από το 2014, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει μέτρα για να μειώσει την εξάρτησή της από την ρωσική ενέργεια, δεσμευόμενη να εισάγει [16] περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό το βήμα είναι θετικό. Αλλά μόλις πέρυσι, ο ρωσικός πετρελαϊκός γίγαντας Rosneft ανακοίνωσε σχέδια για την απόκτηση [17] μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες διυλιστηρίων της Ινδίας, την Essar. Η Ουάσινγκτον και οι συμμαχικές κυβερνήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν διπλωματία και διεθνείς επενδυτικούς περιορισμούς για να ενθαρρύνουν τις κυβερνήσεις να εμποδίσουν τέτοιες εξαγορές, ιδίως από ρωσικές κρατικές εταιρείες, διότι παρέχουν στην Ρωσία μακροπρόθεσμη μόχλευση στις χώρες όπου συμβαίνουν [αυτές οι εξαγορές].

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η διοίκηση του Trump μπορεί να χρησιμοποιήσει την πρόσφατα αναμορφωμένη διαδικασία ελέγχων της Επιτροπής Εξωτερικών Επενδύσεων των Ηνωμένων Πολιτειών (Committee on Foreign Investment in the United States, CFIUS) για να περιορίσει την δυνατότητα της Ρωσίας να αποκτήσει μερίδια σε εταιρείες τεχνολογίας. Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο θα μειωθεί η ρωσική μόχλευση στις επιχειρήσεις των ΗΠΑ, αλλά και θα αποφευχθεί η πρόσβαση της Ρωσίας στην αμερικανική τεχνολογία αιχμής. Το Κογκρέσο θα μπορούσε να εντείνει τις απαιτήσεις γνωστοποίησης γύρω από τις αγορές ακινήτων από Ρώσους, οι οποίες έχουν καταστεί μια γκρίζα αγορά-καταφύγιο [18] για ρωσικά χρήματα. Και το Κογκρέσο θα πρέπει να θεσπίσει νομοθεσία που να απαιτεί μεγαλύτερη δημοσιότητα σχετικά με το ποιος είναι ιδιοκτήτης εταιρειών στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες σύμφωνα με μια μελέτη του 2012 [19] κατατάσσονται ως η δεύτερη πιο εύκολη χώρα στον κόσμο για να ιδρύσει κάποιος μια εταιρεία-κέλυφος. Η έλλειψη γνωστοποίησης σχετικά με τις αγορές ακινήτων και την εταιρική ιδιοκτησία δημιουργεί «παραθυράκια» για τους φίλους του Πούτιν ώστε να διακινούν χρήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Συνολικά, αυτές οι τακτικές θα αυξήσουν σημαντικά την οικονομική πίεση στην Ρωσία. Αλλά ακόμα και όταν ακολουθούν αυτό το σχέδιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θα πρέπει να προσέχουν να μην εμποδίζουν το αμοιβαία επωφελές εμπόριο. Όπως αναγνώρισε ο Ρήγκαν πριν από 35 χρόνια με την Σοβιετική Ένωση, ορισμένες επιχειρήσεις μπορούν να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των δύο χωρών. Οι Δυτικές εξαγωγές καταναλωτικών προϊόντων, αυτοκινήτων και άλλων μη ευαίσθητων αγαθών, για παράδειγμα, γενικά ωφελούν τους απλούς Ρώσους, σε αντίθεση με το ρωσικό κράτος. Η Ρωσία παραμένει μια κερδοφόρα αγορά εξαγωγών για τους Δυτικούς κατασκευαστές τέτοιων προϊόντων.

ΝΕΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

Με την εφαρμογή αυτής της στρατηγικής, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα βασίζονταν σε γνωστά εργαλεία: Κυρώσεις, έλεγχοι επί των εξαγωγών και έλεγχοι εθνικής ασφάλειας επί των ξένων επενδύσεων. Αλλά πρέπει να σκεφτούν δημιουργικούς νέους τρόπους για να ασκήσουν πρόσθετη πίεση στη Μόσχα. (Στο κάτω-κάτω, ο Reagan επίσης ενέκρινε [20] μεγάλης κλίμακας μυστικές επιθέσεις στην ρωσική υποδομή ενεργειακών αγωγών).

Το 2011, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε αντιμονοπωλιακή έρευνα σχετικά με την ρωσική ελεγχόμενη από το κράτος πετρελαϊκή εταιρεία Gazprom. Η ΕΕ διευθέτησε [21] την έρευνα τον Μάιο του 2018, με αντάλλαγμα τιμολογιακές παραχωρήσεις που επιτρέπουν στους Ευρωπαίους πελάτες της Gazprom να μεταπωλούν φυσικό αέριο πέρα από τα εθνικά σύνορα. Η ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσει αυστηρά αυτή την συμφωνία και να επιβάλει μεγάλα πρόστιμα στην Gazprom και σε άλλες κυβερνητικά ελεγχόμενες ρωσικές εταιρείες σε περίπτωση που θα εμπλακούν σε μελλοντικές αντι-ανταγωνιστικές δραστηριότητες.

Η παραπομπή στην Δικαιοσύνη μπορεί επίσης να διαδραματίσει κάποιον ρόλο στην στρατηγική. Η Ουκρανία έχει ήδη επιζητήσει [22] δισεκατομμύρια δολάρια από την Ρωσία για την αποτυχία της τελευταίας να παρέχει αξιόπιστα φυσικό αέριο από τότε που ξεκίνησε η σύγκρουση των χωρών το 2014. Η Ουκρανία έχει επίσης καταθέσει [23] μια νομική προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο για την κατάληψη της Κριμαίας από την Ρωσία. Η αμερικανική και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν να ενθαρρύνουν και άλλα θύματα των κακόβουλων δραστηριοτήτων της Ρωσίας, από τις δολοφονίες [23] έως τις κυβερνοεπιθέσεις, για να κάνουν μηνύσεις. Η Ρωσία μπορεί να ισχυριστεί [24] κυριαρχική ασυλία (sovereign immunity), μια νομική θεωρία που γενικά περιορίζει το δικαίωμα των πολιτών να μηνύουν ξένες κυβερνήσεις για κυβερνητικές ενέργειες, για να αντιταχθεί σε τέτοιες αγωγές. Η Ρωσία, για παράδειγμα, επιδιώκει να επικαλεσθεί την κυριαρχική ασυλία για να εμποδίσει την δίκη της μήνυσης της Εθνικής Επιτροπής των Δημοκρατικών (Democratic National Committee) για το ρωσικό χάκινγκ στους σέρβερ των ηλεκτρονικών υπολογιστών της κατά τις εκλογές του 2016. Οι Δυτικές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να παράσχουν νομικά μέσα στους δυνητικούς ενάγοντες, περιορίζοντας την κυριαρχική ασυλία ως μια άμυνα σε υποθέσεις που αφορούν εκλογικές παρεμβάσεις και ορισμένα άλλα σοβαρά εγκλήματα, εν πολλοίς όπως το Κογκρέσο των ΗΠΑ έχει περιορίσει το δικαίωμα των χωρών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία να διεκδικήσουν την κυριαρχική ασυλία ως μια άμυνα. Ένας αυξημένος κίνδυνος των ιδιωτικών δικαστικών προσφυγών, και η πιθανότητα να αποδοθούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία στα θύματα κακόβουλων ρωσικών δραστηριοτήτων θα μπορούσαν να χαλαρώσουν τον ενθουσιασμό της Μόσχας για την επέκταση της επιρροής της με τέτοια μέσα.

ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Η ανάσχεση μέσω της οικονομικής πίεσης είναι ένα μακρόχρονο παιχνίδι, όπως ακριβώς και κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ο Ρήγκαν δεν περίμενε ότι η στρατηγική του θα οδηγήσει σε άμεσες αλλαγές της σοβιετικής πολιτικής στην Κεντρική Ασία, την Λατινική Αμερική ή την Ευρώπη το 1983 και σημείωσε ότι «είναι απίθανο να υπάρξει ταχεία πρόοδος στις διμερείς σχέσεις». Σήμερα, υπάρχει πάντα η πιθανότητα ότι η αύξηση της οικονομικής πίεσης θα πείσει τελικά τον Πούτιν να περιορίσει τις επιθέσεις του στις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, ειδικά εάν πράττοντας έτσι αναγκάζει την Ρωσία να αρχίσει να μειώνει τις εγχώριες δαπάνες για βασικά προγράμματα και κρατικές επιδοτήσεις σε στενούς συμμάχους που υποστηρίζουν την δημοτικότητα της κυβέρνησής του. Το πιο πιθανό σενάριο, ωστόσο, είναι ότι ο Πούτιν θα συνεχίσει να προκαλεί την Δύση. Σε αυτή την περίπτωση, είναι απαραίτητη μια στρατηγική που να αποσκοπεί στην σταδιακή αποδυνάμωση της ρωσικής οικονομίας και στην αύξηση των εσωτερικών διαιρέσεων και των συμβιβασμών, προκειμένου να περιοριστεί η ικανότητα του Κρεμλίνου να προωθήσει την εξωτερική πολιτική του. Η Ουάσινγκτον πρέπει πάντα να είναι ανοιχτή στην χαλάρωση των πιέσεων και στην βελτίωση των σχέσεων, εάν η Ρωσία αλλάξει πορεία. Αν δεν το κάνει όμως, η Ουάσιγκτον πρέπει να επιδιώξει να περιορίσει και να υπονομεύσει την οικονομία της Ρωσίας μακροπρόθεσμα.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2019-01-03/ho…

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.imf.org/en/News/Articles/2015/09/28/04/53/socar080315b
[2] https://www.state.gov/documents/organization/267590.pdf
[3] http://fortune.com/2018/04/25/russia-sanctions-billionaire/
[4] https://www.nbcnews.com/storyline/ukraine-crisis/russia-attacks-seizes-t…
[5] https://www.reuters.com/article/us-usa-election-interference/russia-chin…
[6] https://fas.org/irp/offdocs/nsdd/nsdd-75.pdf
[7] https://www.france24.com/en/20180207-russia-sold-15-billion-worth-weapon…
[8] https://www.reuters.com/article/us-usa-russia-sanctions/u-s-sanctions-ch…
[9] https://www.cnbc.com/2018/12/03/us-might-tolerate-indias-5-billion-deal-…
[10] https://www.reuters.com/article/us-turkey-usa-missiles/us-state-departme…
[11] http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/countries/russia/
[12] https://www.reuters.com/article/us-usa-sanctions-rusal-insight/how-rusal…
[13] https://home.treasury.gov/news/press-releases/sm576
[14] https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-10-02/russian-oil-output-ri…
[15] https://www.ft.com/content/cc5fd1f8-0b4f-11e9-acdc-4d9976f1533b
[16] https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-08-09/europe-shows-it-s-get…
[17] https://www.reuters.com/article/us-india-essar-rosneft-idUSKCN1B00MN
[18] https://www.mcclatchydc.com/news/politics-government/white-house/article…
[19] http://www.michael-findley.com/uploads/2/0/4/5/20455799/global_shell_gam…
[20] https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/northamerica/usa/1455559/CIA-…
[21] http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-3921_en.htm
[22] https://www.reuters.com/article/us-ukraine-crisis-russia-gazprom/ukraine…
[23] https://www.telegraph.co.uk/news/2017/03/06/ukraine-sues-russia-internat…
[24] https://www.lawfareblog.com/russia-asserts-immunity-dnc-case

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση