Την εποχή της Επανένωσης, όταν ακόμη η Βόννη ήταν πρωτεύουσα της Δυτικής Γερμανίας, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν πανίσχυρος υπουργός Εσωτερικών και ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του χριστιανοδημοκράτη καγκελάριου Χέλμουτ Κολ. Ο ίδιος συνυπέγραψε την ιστορική συμφωνία για την Επανένωση με τον Γκύντερ Κράουζε, τον ομόλογό του από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ), που αργότερα διετέλεσε υπουργός Μεταφορών στην κυβέρνηση Κολ. Μπορούσε άραγε, εκείνη την εποχή, να φανταστεί τον σημερινό ρόλο της Γερμανίας;

«Όχι», παραδέχεται ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Αλλά ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τι θα γινόταν σε 30 χρόνια; Η Γερμανία, αλλά και ο κόσμος ολόκληρος, έχουν αλλάξει εκ βάθρων. Δεν υπάρχει πλέον μία και μοναδική ηγετική δύναμη. Για πολύ καιρό οι ΗΠΑ ήταν η μόνη υπερδύναμη που απέμεινε, αλλά σήμερα ο κόσμος παρουσιάζει μεγαλύτερη ποικιλομορφία. Ως εκ θαύματος τερματίστηκε χωρίς πόλεμο – και σχεδόν χωρίς θύματα – η αντιπαράθεση Ανατολής-Δύσης. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος έγινε πιο ασφαλής. Βλέπουμε να γίνονται και πάλι πόλεμοι, ακόμη και μέσα στην Ευρώπη».

«Κατανοητές οι ανησυχίες»

Σόιμπλε και Κράουζε συνυπογράφουν τη συνθήκη για την πρόσχώρηση της ΛΔΓ στην Ομοσπονδιακή Γερμανία το 1990

Μετά την πτώση του Τείχους ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ έκανε ό,τι μπορούσε για να προωθήσει την Επανένωση της Γερμανίας. Βρήκε στήριξη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζωρτζ Μπους (τον πρεσβύτερο), αλλά αρχικά αντιμετώπισε επιφυλάξεις στην Ευρώπη. Και ενώ, την εποχή εκείνη, πολλοί φοβούνταν έναν πιο ενεργό ρόλο της Γερμανίας στη διεθνή σκηνή, σήμερα οι περισσότεροι ανησυχούν για το αντίθετο, δηλαδή την ενδεχόμενη απροθυμία της Γερμανίας να αναλάβει διεθνείς πρωτοβουλίες.

«Είναι κατανοητό ότι στη Δυτική Ευρώπη υπήρχαν ανησυχίες, τόσο από  την πρωθυπουργό της Μ.Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ, όσο και από τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν», επισημαίνει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. «Τις πρώτες εβδομάδες μετά την πτώση του Τείχους η πιο ισχυρή στήριξη προς τον καγκελάριο Κολ προερχόταν από τον Ισπανό πρωθυπουργό Φελίπε Γκονζάλες, ενώ οι υπόλοιποι ήταν μάλλον εγκρατείς. Κάποιοι σκέπτονταν ότι, 40 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, η Γερμανία θα γινόταν και πάλι η μεγαλύτερη, πολυπληθέστερη και οικονομικά ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης. Ωστόσο οι φόβοι καταλάγιασαν γρήγορα, γιατί όλοι αντελήφθησαν ότι είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας να παραμείνει ένας αξιόπιστος εταίρος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».

«Χρειαζόμαστε καλύτερη συνεργασία με τη Ρωσία»

Η Επανένωση δεν θα είχε επιτευχθεί χωρίς τη στήριξη της Σοβιετικής Ένωσης

Την Επανένωση στήριξε τελικά, μετά από διαπραγματεύσεις, η παραπαίουσα Σοβιετική Ένωση του Μιχαήλ Γκομρπατσόφ. Χωρίς την ενεργό συμπαράσταση της Μόσχας θα ήταν ανέφικτη η επανένωση της Γερμανίας. Ωστόσο ο σημερινός ένοικος του Κρεμλίνου, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν,  αισθάνεται ότι έχει μάλλον παραγκωνισθεί από τη Δύση. Έχουν γίνει λάθη απέναντι στη Ρωσία; «Όταν ο Πούτιν ανήλθε στην εξουσία», λέει ο Σόιμπλε στην DW, «ακολούθησε, με τον δικό του τρόπο, μία πολιτική με στόχο να αποκαταστήσει την ταπείνωση της Σοβιετικής Ένωσης. Όσον αφορά την Κριμαία, δεν έχει δίκιο. Ωστόσο, εμείς χρειαζόμαστε μία καλύτερη, μία πιο δίκαιη συνεργασία με τη Ρωσία. Αυτό είναι κάτι που δεν το έχουν αντιληφθεί και υλοποιήσει όλοι στην Αμερική. Πρέπει να επιδιώξουμε μία καλύτερη συνεργασία με απόλυτο σεβασμό για την ιστορία της Ρωσίας. Το ίδιο ισχύει και για την Κίνα».

Πολλά έχουν γραφτεί για τη σχέση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με την Άνγκελα Μέρκελ. Το βέβαιο είναι ότι η σημερινή καγκελάριος δεν θα υπήρχε χωρίς την Επανένωση. Αλλά σήμερα ελάχιστοι μπορούν να φανταστούν τη Γερμανία χωρίς την Άνγκελα Μέρκελ. Τι λέει για όλα αυτά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε; «Κοιτάξτε, εγώ μεγάλωσα σε μία εποχή που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί τη Γερμανία χωρίς τον Αντενάουερ», απαντά ο σημερινός πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Βουλής. «Οπότε θα έλεγα ότι ναι, η Άνγκελα Μέρκελ μεγάλωσε στην DDR (Ανατολική Γερμανία) και χωρίς την επανένωση δεν θα είχε γίνει καγκελάριος. Αλλά είναι μία γυναίκα με εξαιρετικές ικανότητες και σε αυτό διαφέρει από τους προκατόχους της. Καταφέρνει, όπως φαίνεται, να ορίσει η ίδια τον χρόνο της αποχώρησης από την εξουσία. Η γυναίκα μου το έλεγε: ‘Εσείς οι άνδρες ποτέ δεν αποχωρείτε οικειοθελώς’. Η Άνγκελα Μέρκελ είναι διαφορετική, θέλει να αποφασίσει μόνη της, πότε θα φύγει. Και φαίνεται ότι θα τα καταφέρει…»

Μιχαέλα Κούφνερ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

DW