του Παντελή Σαββίδη
Οι Ανιχνεύσεις αναδημοσιεύουν σήμερα ένα ενδιαφέρον κείμενο από το Le Figaro που παίρνει αποσπάσματα από το εμβληματικό βιβλίο του Σάμουελ Χάντιγκτον για τη σύγκρουση των πολιτισμών, τα προβάλλει στο σήμερα και ερμηνεύει γεγονότα. Και τα ερμηνεύει πειστικά.
Πιστεύω και εγώ ότι οι συγκρούσεις έχουν περισσότερο πολιτισμικό υπόβαθρο και λιγότερο διακρατικό.
Όταν πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο του Χάντιγκτον (1996) το είχα διαβάσει (κάλυπτα, τότε, για την ΕΡΤ3 τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία και η μόνιμη επωδός ήταν η πολιτισμική τους διάσταση, οπότε, το βιβλίο αποτέλεσε καλό εργαλείο για να εμβαθύνουμε στην υπόθεση.)
Αλλά πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε και εκείνο που μου έμεινε είναι πως ο Χάντιγκτον βάζει δεν βάζει την Ελλάδα στη δύση. Η συμπαράταξη, σε λαϊκό επίπεδο, με τους Σέρβους σε εκείνον τον πόλεμο αποτέλεσε ένα από τα στοιχεία αμφισβήτησης του δυτικού προσανατολισμού της Ελλάδας.
Βασικό στοιχείο διαχωρισμού δύσης- ανατολής ήταν για τον Χάντιγκτον η ορθοδοξία. Μεταξύ των στοιχείων που καθορίζουν τον δυτικό πολιτισμό ο Χάντιγκτον θεωρεί τον ρωμαιοκαθολικισμό και ό,τι συγκροτεί την δυτική ρωμαιοκαθολική ιστορία (φεουδαρχία, αναγέννηση, μεταρρύθμιση, διαφωτισμός αποικιοκρατία).
Την ορθοδοξία την κατατάσσει στην Ανατολή. Αλλά όχι, τόσο την ελληνική ορθοδοξία με την οποία ασχολείται ελάχιστα, αν θυμάμαι καλά. Ως ορθοδοξία, που την κατατάσσει στην Ανατολή, θεωρεί την ρωσική ορθοδοξία. Με αυτήν ασχολείται, κυρίως.
Από την κατάταξη αυτή προκύπτουν πολλά ερωτήματα:
-Διαφέρει η ελληνική από την ρωσική ορθοδοξία σε ό,τι αφορά το πολιτισμικό παράδειγμα όχι τις θεολογικές διαφορές;
-Όταν οι δυτικοί επιστήμονες κατατάσσουν την Ελλάδα στην Ανατολή με βάση τι την κατατάσσουν; Αρκεί η ορθοδοξία; Είναι η ορθοδοξία η μόνη κυρίαρχη διάσταση που καθορίζει τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική ταυτότητα; Η αρχαιοελληνική διάσταση είναι υπαρκτή στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό ή κυριαρχεί η ορθοδοξία; Δεν λαμβάνεται υπόψιν στον καθορισμό του προσανατολισμού ενός λαού;
Και σε άλλες μελέτες δυτικών επιστημόνων που αναζητούν την ταυτότητα της Ευρώπης, αμφισβητείται η ελληνική ένταξη στον ευρωπαϊκό πολιτισμό παρότι ένας από τους πυλώνες του ευρωπαϊκού πολιτισμού υπήρξε αναμφίβολα ο αρχαιοελληνικός. Αμφισβητείται, κυρίως, το Βυζάντιο ως δυτική παράμετρος παρότι το Βυζάντιο υπήρξε η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η οποία επιβίωσε 1000 χρόνια μετά την υποδούλωση της Ρώμης.
Το ερώτημα είναι γιατί το κάνουν αυτό οι δυτικοί επιστήμονες;
Δεν πιστεύω στις αγαθές προθέσεις των δυτικών επιστημόνων. Την πεποίθησή μου αυτή ενίσχυσε ο αγοραίος τρόπος με τον οποίο ο Μπέρτραντ Ράσελ αμφισβητεί τον Πλάτωνα στο δίτομο έργο του Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας.
Οι προσεγγίσεις πολλών δυτικών περιέχουν υποκειμενισμό και εμπάθεια κατά ενός πολιτισμού που δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι επηρέασε καθοριστικά τον δικό τους.
Αν μου επιτρέπεται να προχωρήσω λίγο την σκέψη μου αμφισβητώ αρκετούς τομείς ανθρώπινου ενδιαφέροντος ως επιστήμες. Η ιστορική επιστήμη είναι μία από αυτές. Δεν έχει σημασία αν την αμφισβητώ ή όχι εγώ αλλά ξεφεύγει από τον ορισμό της επιστήμης κάτι που βασίζεται σε αφήγηση και σύνθεση των ΔΥΝΑΤΏΝ στοιχείων μέχρι τη στιγμή που τα ανακάλυψε ένας ερευνητής. Κάτω από τα στοιχεία που ανακάλυψε μπορεί να υπάρχουν άλλα τα οποία ανατρέπουν τις παραπάνω διαπιστώσεις του. Είναι αυτό επιστήμη;
Για να κάνω πιο προκλητικό το σχόλιο θεωρώ πως κανένα σύστημα αφήγησης δεν μπορεί να θεωρηθεί επιστήμη αν δεν εισάγει μαθηματικά τους κόλπους του.
Και εδώ θα σταματήσω. Γνωρίζω την απάντηση ότι τα μαθηματικά δεν είναι επιστήμη αλλά τεχνικό εργαλείο. Αλλά είναι μια απάντηση την οποία δίνουν όσοι δεν θέλουν να αποδεχθούν τον καταλυτικό ρόλο τους στην συγκρότηση της δικής τους επιστήμης. Όπως οι δυτικοί επιστήμονες.
Διαβάστε το κείμενο για τον Χάντινγκτον. Είναι ενδιαφέρον.
Δεν ξέρω αν είμαι μέσα στο θέμα… το πρόβλημα το δικό μας και στην αποδοχή μας από τους «συμμάχους»μας, δεν νομίζω ότι ανταποκρίνεται στο ερώτημα Ανατολή ή Δύση. Ας πούμε η Ιαπωνία, η Κορέα, και πλείστες όλες χώρες μεταξύ των οποίων και αραβικές, κατά την άποψη τους ανήκουν στην Δύση. Ακόμη και η Τουρκία, κράτος τρομοκράτης, περιφερειακή δύναμη, που επηρεάζει όλη την κεντρική Ασία, ίσως υπό προϋποθέσεις και επιφύλαξη και την μέση Ανατολή, είναι μια προβλέψιμη δύναμη. Ισχυρή αλλά προβλέψιμη. Ερμηνευόμενη.
Εμείς από την άλλη, είμαστε άνθρωποι απρόβλεπτοι. Ούτε εμείς καν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τον εαυτό μας. Διαβάζω και διαβάζω. Τίποτε δεν μας πείθει, σε τίποτε δεν πιστεύουμε. Άνθρωποι ανοικτοί και επιφυλακτικοί. Άνθρωποι, που το μόνο που πιστεύουν είναι οι εαυτοί τους, η οικογένεια τους, το στενό περιβάλλον τους. Άνθρωποι που την αρχαία ακόμη ιστορία τους έχουν και δεν έχουν εμπιστοσύνη στον αδελφό τους.
Άνθρωποι, κοντολογίς, που και να υποταχθούν, δεν μπορείς να είσαι απολύτως σίγουρος ότι υποτάχθηκαν.
Δείτε σήμερα… ο Μητσό προσπαθεί να μας υποτάξει.
Θεωρείτε ότι το έχει πετύχει;;;
Μέτρα κόντρα στα μέτρα, προδοσία κόντρα στην προδοσία, επιδόματα για να κλείσουν τα στόματα. Τι νομίζουν;;; Είμαστε Εγγλέζοι και Θάτσερ;; Είμαστε δούλοι;;; Ελπίζω ότι δεν μας εμπιστεύονται, όχι γιατί είμαστε αυτιστικοί, αλλα γιατί δεν ξέρουν πως θα αντιδράσουμε. Ελπίζω ότι είμαστε σε θέση να αποφύγουμε τις φαβέλες, όσο κι αν θέλουν να μας χώσουν εκεί.
Και επιπλέον ας σταματήσουμε να πουλάμε σε ξένους. Ας ξεκινήσουμε ιδιωτικά αφού η πολιτεία δεν χαμπαριάζει. Δεν μπορώ να πηγαίνω στην Τήνο και να μου λένε ότι σε αυτό το χωριό δεν πας, είναι ξένο. Εμείς το πουλήσαμε. Ντροπή….
Εντελώς χονδρικά και ενδεικτικά, όσον αφορά τον επιστημολογικό προβληματισμό: τη φοβερή ανάπτυξη και το κλέος των φυσικών επιστημών εζήλωσαν πλείστοι φιλόδοξοι άνδρες, αποπειρώμενοι να αναπτύξουν ολοκληρωμένα και συνεπή συστήματα γνώσεως επί λείαν ολισθηρού εδάφους όπως αι κοινωνικαί σχέσεις, η ψυχολογία, η εθνολογία κ.λπ. Στη μετατόπιση του ενδιαφέροντος από τη γνώση εις την αλλαγή του κόσμου, όπως αποτυπώθηκε στη γνωστή ρήση του Μαρξ περί “εγκατάλειψης της ερμηνείας και αναπροσανατολισμό προς την αλλαγή του κόσμου”, διαγιγνώσκεται, πίσω από τη φαινομένη μαχητική διάθεση, η υποκρυπτόμενη παραδοχή αδυναμίας θεωρητικής συλλήψεως των κοινωνικών φαινομένων. Κάπου εκεί, κατά τη δική μου ανάγνωση, εκάμφθη το πνευματικό, βλ. ανιδιοτελές, σθένος της Δύσεως, και ο κάποτε ορμητικός ρους του εκβάλλει στις μέρες μας στα βαλτοτόπια της woke κουλτούρας.
Δεν θεωρώ ότι στην όποια αντιμετώπιση της βυζαντινής περιόδου από την καθολική Δύση (και στην ουσία από τον προτεσταντικό Βορρά) είναι αμέτοχη η ελληνική, μάλλον ανατολικορωμαϊκή πλευρά.
Η στάση της Πόλης απέναντι στο δικαιολογημένο αίτημα των Γερμανών Αυτοκρατόρων για ισότιμη αναγνώριση άφησε οπωσδήποτε τις ανάλογες μνήμες. Το ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας όφειλε να μειωθεί και να αντιμετωπιστεί επικοινωνιακά για να αυξηθεί ο βαθμός της νομιμοποίησης στην δυτική και βόρεια ευρώπη, στα εδάφη της οποίας εξάλλου, το Βυζάντιο εκ των πραγμάτων δεν ήταν σε θέση να ασκήσει εξουσία.
Εκείνο που διάβασα και είναι τουλάχιστον αληθοφανές, είναι ότι μετά τον αντισημιτισμό και τον αντικομουνισμό που τέλειωσαν ως “απειλη” το 1991 και είχαν συσπειρώσει τη Δύση υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ, ο Χάντιγκτον έδωσε ένα νέο επιχείρημα για τη συσπείρωση της Δύσης: το Ισλάμ και τον πόλεμο των πολιτισμών. Έτσι νομιμοποιήθηκε η εισβολή στο Αφγανιστάν, προηγουμένως οι πόλεμοι στο Ιράκ που αποσταθεροποίησαν της Μέση Ανατολή, δημιούργησαν ως αντίδραση την ISIS, και τις συνεχείς μεταναστευτικές ροές, που δεν υφίσταντο μέχρι τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Γιαυτό εξωραΐζουν τον Χάντιγκτον. Προς επίρρωση όλων αυτών, ο Χάντιγκτον ΄είναι αυτός που συμβούλευε την ηγεσία των ΗΠΑ να αποτρέψει μετά το τέλος του Ψ.Π. την ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης, Παραθέτω σχετικό απόσπασμα από σχετικό άρθρο του κ. Κουλουμπή:Ο Σάμιουελ Χάντινγκτον στο πόνημά του America’s Changing Strategic Interests το 1991 (Θεόδωρου Κουλουμπή: Οδεύοντας προς τις ευρωεκλογές του 2014, Καθημερινή, 24/3/2014) ανέπτυξε την παρακάτω προβληματική: Μετά την πολυδιάσπαση του σοβιετικού μπλοκ, καθήκον των ΗΠΑ ήταν να εμποδίσει την ανάδειξη ενός νέου πόλου ισχύος που δυνητικά θα μπορούσε να ηγεμονεύσει στην Ευρασία. Και κατά τον Χάντινγκτον αυτόν τον ρόλο θα μπορούσε να διεκδικήσει μια Ενωμένη Ευρώπη. Συμβούλευσε τους Αμερικανούς ιθύνοντες να προχωρήσουν σε δράσεις που θα ανέκοπταν την πραγματοποίηση μιας γεωπολιτικά ανταγωνιστικής ενωμένης Ευρώπης. Με την πρώτη του συμβουλή πρότεινε την καλλιέργεια του φάσματος της «γερμανικής απειλής». Της αναβίωσης, δηλαδή, των εμπειριών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και την επακόλουθη αποφυγή της υποταγής των Ευρωπαίων σε μια αναδυόμενη – οικονομική αυτή τη φορά -γερμανική υπερδύναμη. Με τη δεύτερη συμβουλή πρότεινε να ενθαρρυνθεί μια ραγδαία και άνευ όρων διεύρυνση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος που θα απέτρεπε την εμβάθυνση και την ενοποίηση της Ευρώπης, συμβουλή που υλοποιήθηκε αφού η ΕΕ από 12 μέλη που αριθμούσε το 1991 σήμερα αριθμεί 27. Πρωταγωνιστής των εξελίξεων ήταν η ενωμένη Γερμανία.
Όλα αυτά τα ζήσαμε και τα ζούμε
Σαν συμβολή στην ιστορία του «Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος»
Η μυστική Ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1)
https://www.voltairenet.org/article182726.html
Σχετικό ἐνδιαφέρον ἔχει τό ἑξῆς ἄρθρο :
https://geromorias.blogspot.com/2023/12/blog-post_0.html#mo
Συγχαρητήρια κ. Σαββίδη για τη παρατήρησή σας:
κανένα σύστημα αφήγησης δεν μπορεί να θεωρηθεί επιστήμη αν δεν εισάγει μαθηματικά στους κόλπους του.
Σας προτρέπω να δείτε τη παρακάτω δημοσίευση που στηριζόμενη σε μαθηματικά αποδομεί πλήρως
το αφήγημα της «(ανθρωπογενούς) κλιματικής αλλαγής»
https://www.itia.ntua.gr/en/docinfo/2342/
Χωρίς διάθεση πολιτικής-κομματικής αντιδικίας με κανένα σχολιαστή, που χρησιμοποιεί πληθυντικό -περιλαμβάνοντας όλους τους Έλληνες πολιτικούς και ψηφοφόρους τους- για ό,τι το κακό συμβαίνει ή παρατηρούμε στην ελληνική κοινωνία θα παρακαλούσα αναστοχαζόμενοι να θυμηθούμε ότι τα όποια δεινά μας στα εσωτερικά και εξωτερικά μας θέματα τα επέφεραν πολιτικοί εξουσιομανείς και λάτρεις του εφήμερου-λαϊκιστές τους καταγράφει χρόνια τώρα και η Παγκόσμιος Ιστορία.
Όταν οι πολιτικοί μας -που εννοείται γνωρίζουν την Ιστορία μας και γνωρίζουν ότι ως άτομα και ως παρέες είμαστε τοπικιστές και ανυπότακτοι από την εποχή των Τρωϊκών πολέμων ( μήνιν άειδε θεά ,Πηληϊάδεω Αχιλήος …) ,γιατί με την συμπεριφορά τους ως αντιπολιτευόμενοι και ως κυβερνώντες υποστηρίζουν ή ανέχονται τον καταστρεπτικό διχασμό των Ελλήνων , που μόνο καταστροφές μας φέρνει ιδίως εθνικές;;;.
Δεν διχασθήκαμε εθνικά ολόκληρο τον 19ο αιώνα με τους όχι και σώφονες πολιτικούς -πλην των Καποδίστρια και Χαριλάου Τρικούπη-.
Τι συνέβη και ποιοι πολιτικοί μας δίχασαν τέσσερες φορές τον 20ο αιώνα, 1915-22, 1945-49, 1965-1974 ,1985-1995 και μια φορά τον 21ο 2010-2019 ;;;.
Αν δεν ήταν αυτοί οι πολιτικοί θα διχαζόμασταν τόσο βαθιά και ”θανατερά” ;;;.
ΚΑΙ-τέλος- εάν εναλλάσσονταν στην εξουσία Ράλλης-Σημίτης το 1981 -για να έρθουμε στα πρόσφατα, θα είχαμε χωριστά καφενεία και στους οικισμούς , που είναι όλοι συγγενείς;;;.
ΑΥΤΑ ΔΕΝ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΑΛΛΟΥ ΓΙΑΤΙ ΑΛΛΟΥ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΠΟΥ ΣΚΑΛΙΖΟΥΝ ΣΤΑΧΤΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΨΟΥΝ ΦΩΤΙΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΛΑΟΙ -ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΧΙΤΛΕΡ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ -”ΔΕΝ ΚΡΕΜΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΧΕΙΛΗ” ΚΑΝΕΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΒΕΡΜΠΑΛΙΣΤΗ.
Πάντως εδώ και μια 7ετία η Νέα Δημοκρατία με τον κ. Μητσοτάκη επικεφαλής -που συνεχώς προηγείται στις δημοσκοπήσεις-εξαναγκάζει τους κεντροαριστερούς και αριστερούς πολιτικούς σχηματισμούς να προσπαθήσουν να απεμπλακούν από τον διχαστικό λαϊκισμό , για να γίνουμε και εμείς κοινωνία ευρωπαϊκού κράτους.
Σε κάθε περίπτωση και αντικειμενικά αυτό είναι και το τίμημα -ρίσκο της πολυκομματικής Δημοκρατίας και των ανά 4ετια γενικών εκλογών .
Υποκειμενικά όμως κάθε Έλληνας ας προσέχει ποιους εκλέγει για να έχει εθνική ομόνοια και ήρεμα πολιτικά πάθη και αν μια φορά κάνει λάθος να μη το επαναλαμβάνει .
Ειδυλλιακό και ρομαντικό αλλά όχι αδύνατο .
Ότι οι δυτικοί μας βλέπουν θρησκευτικά σάν ξένους είναι γεγονός. Αρκεί να παρατηρήσετε πώς αντιδρούν οι τουρίστες όταν δουν Παππά, σάν κάτι τό εξωτικό!!!… Δεν μπορούν νά αντιληφθούν ότι στη γέννηση τού νεότερου ελληνικού κράτους έπαιξε μεγάλο ρόλο ή θρησκεία καί ή εκκλησία!!…
Όσο για τήν ορθοδοξία είναι μία καί ή επιρροή είναι ίδια δεν υπάρχει ελληνική καί ρωσική ορθοδοξία!!… απλά αλλάζουν τά μεγέθη, ή Ρωσία είναι υπερδύναμη καί εμείς μικρό κράτος αλλά καί τό κλίμα αυτοί είναι βόρειοι εμείς ήμαστε στην Μεσόγειο σύν ή παράδοση τής αυταρχικής εξουσίας… Όσο για τίς αναλύσεις των ερευνητών. Οι δυτικοί ποτέ δεν βλέπουν ούτε πρόκειται νά δουν τήν Ελλάδα σάν “υπόδειγμα” αλλά πάντα σάν εξαίρεση!!!…
Η Ρωσία ,-η χώρα των Ρως- που εκχριστιανίστηκε το 988/989 μ. Χ . όταν ο παγανιστής ηγεμόνας της Βλαδίμηρος νυμφεύθηκε την Άννα αδελφή του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου- να διαβάσουμε ξανά ”τον καιρό του Βουλγαροκτόνου ” της Πηνελόπης Δέλτα-όταν έγινε μεγάλη -τώρα η μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της γης-αφού μαζί με την Σοφία Παλαιολογίνα ο ηγεμόνας της Ιβάν ο Γ’ (πατέρας του Τρομερού) μας πήρε και τον δικέφαλο αετό – φέρεται προς την μητέρα εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως με περισσή αγνωμοσύνη σαν πλούσια κόρη, που παράτησε την μητέρα της στο εχθρικό Τουρκικό Ισλάμ ,ενώ θα μπορούσε αυτή-όχι οι ΗΠΑ- να πρωτοστατήσει για άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης , για να ανανεώνονται μορφωμένοι κληρικοί Επίσκοποι και Πατριάρχες .
Έχουμε τον αλλόδοξο και αλάθητο Πάπα έχουμε και τον ομόδοξο Πατριάρχη της Μόσχας που θέλει να κληρονομήσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη , τον εθνάρχη μας κατά την τουρκοκρατία, ο οποίος και τώρα μας θυμίζει με την μήτρα και την Αγία ράβδο του την αίγλη της χιλιόχρονης Αυτοκρατορίας μας.
ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΤΟ ”ΕΙΣ ΜΙΑΝ ΑΓΙΑΝ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ”-ΕΙΝΑΙ ΕΝΤΟΛΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.
ΟΙ ΑΙΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΗΜΕΡΕΣ .
«Διαφέρει η ελληνική από την ρωσική ορθοδοξία σε ό,τι αφορά το πολιτισμικό παράδειγμα όχι τις θεολογικές διαφορές;»
Διαφέρει στό ὅτι ἡ ῾Ελληνική ᾿Ορθοδοξία ξεκινάει ἀπό τήν ἀρχαία ῾Ελληνική θρησκεία, τελετουργικό, γλώσσα, ᾿Εκκλησία, συνέχεια ἱστορικά καί θεολογικά κά. ᾿΄Αν δέν ὑπῆρχε ῾Ελληνισμός δέν θά ὑπῆρχε Ρωσική ᾿Ορθοδοξία ἀλλά οὔτε κάν Χριστιανισμός. Στήν Δύση ὅσο φθίνει ἡ κατανόηση καί ἡ ἀναγνώριση τοῦ ῾Ελληνικού πολιτισμοῦ μέ τήν συνέχειά του στό Βυζάντιο, τόσο φθίνει ὁ Δυτικός Χριστιανισμός καί οἱ πνευματικές ἀναζητήσεις.
Μᾶς συνδέουν μέ τήν ᾿Ανατολή γιατί ὑπάρχει ἕνα πνεῦμα διαφορετικό ἐδῶ, φαινομενικά πιό ἀργό, λιγότερο ἐπιστημονικό ὅπως ἐννοεῖται ἡ σύγχρονη δυτική ἐπιστήμη ἕως δεισιδαιμονικό γιά κάποιους, δυσπροσάρμοστο στίς δυτικές κατατάξεις μαθηματικοῦ τύπου, ἀλλά τά μαθηματικά εἶναι πολλά, ὑπάρχουν καί τά ἀνώτερα μαθηματικά τοῦ ᾿Ελύτη.
https://hamomilaki.blogspot.com/2013/08/elytis-h-methodos-tou-ara.html
Πῶς νά τούς ἐξηγήσεις ὅτι εἴμαστε μέν πιό ἀργοί γιατί ἔχουμε πολλές συνδέσεις νά σκεφτοῦμε, ἀνύπαρκτες στό ὀπτικό πεδίο τῶν ἄλλων, πώς δέν μποροῦμε νά μποῦμε στά παπούτσια τῶν ἄλλων καί γι αὐτό φτιάξαμε δημοκρατία στά μέτρα μας, γλώσσα, παιδεία, ναούς στά μέτρα μας, πώς ᾿Αλέξανδροι ὑπάρχουν πολλοί ἀλλά δέν εἶναι ὅλοι ἴδιοι, οἱ μητέρες τους σίγουρα τούς ἀναγνωρίζουν.
Δέν περιμένουμε ἀπό τούς Δυτικούς πλέον ἀναγνώριση, ἔχει δοθεῖ στόν ἀρχαιοελληνικό πολιτισμό, ἔχει ἀποδώσει καρπούς ἀπό τούς Δυτικούς ὅσο ἐπιρρεάστηκαν. ῾Η περαιτέρω ἐμβάθυνση καί ἀναζήτηση μπορεῖ νά γίνει μόνο ἀπό ἐμᾶς, τά τοῦ Βυζαντίου καί οἱ πνευματικές ἀναζητήσεις γιά τούς Δυτικούς φαντάζουν ἀδιάφορα. Φαινόμαστε πλέον ὄχι ὡς ἐμπνευστές καί δημιουργοί ἑνός πολιτισμοῦ ἀλλά ὡς παρακολουθητές τοῦ Δυτικοῦ πολιτισμοῦ, χρεωμένοι, βραδυποροῦντες, ἀδύναμοι καί ἀνήμποροι γιά κάτι περισσότερο.
Τό ποιοί εἴμαστε πρέπει νά βροῦμε καί νά συγκροτήσουμε πάλι τόν ἑαυτό μας, ὄχι ὡς συναρμολογημένα ἀποκόμματα ὅπως μᾶς φαντάζονται ἄλλοι πού καί διχάζουν (τά ἀποκόμματα αὐτά) καί δέν ἑνώνουν , ἀλλά ὅπως λέει ὁ ᾿Ελύτης στό Ἄξιον ᾿Εστί στήν Γένεση:
«αυτός αλήθεια που ήμουνα Ο πολλούς αιώνες πριν
Ο ακόμη χλωρός μες στη φωτιά Ο άκοπος απ’ τον ουρανό
Ένιωσα ήρθε κι έσκυψε
πάνω απ’ το λίκνο μου
ίδια η μνήμη γινάμενη παρόν
τη φωνή πήρε των δέντρων, των κυμάτων:
«Εντολή σου», είπε, «αυτός ο κόσμος
και γραμμένος μες στα σπλάχνα σου είναι
Διάβασε και προσπάθησε
και πολέμησε» είπε
……….
«Βλέπεις» είπε «είναι οι Άλλοι
και δε γίνεται Αυτοί χωρίς Εσένα
και δε γίνεται μ’ Αυτούς χωρίς, Εσύ
Βλέπεις»
……….
Και αυτός αλήθεια που ήμουνα O πολλούς αιώνες πριν
Ο ακόμη χλωρός μες στη φωτιά Ο άκοπος απ’ τον ουρανό
Πέρασε μέσα μου Έγινε
αυτός που είμαι».