ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ.

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Παντελής Σαββίδης

Θα προσπαθήσω να σχηματοποιήσω λίγο τα πράγματα ως προς τους χώρους που έχουν διαμορφωθεί στην Ελλάδα γύρω απο την έννοια της πατρίδας και της υπεράσπισής της.
Η βασική διάσταση είναι μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν ότι το εθνικό κράτος αποτελεί, πλέον, παρελθόν και πρέπει να το υπερβούμε με άλλη μορφή οργάνωσης και όσων πιστεύουν, ακόμη, στο ρόλο του.
Την προσπάθεια των πρώτων ενθαρρύνουν διεθνή κέντρα τα οποία πιστεύουν πως η τεχνολογία ευνοεί τη διαμόρφωση μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας στη βάση της οικονομίας στην οποία ο άνθρωπος θα έχει την ιδιότητα του παγκόσμιου πολίτη και όχι του πολίτη των εθνικών κρατών. Και, φυσικά, του παγκόσμιου καταναλωτή, που τους ενδιαφέρει.
Αυτός είναι ο βασικός διαχωρισμός.
Στο εσωτερικό, τώρα, των δύο αυτών αντιλήψεων υπάρχουν διάφορες τάσεις, που διαμορφώνουν και πολιτικές προτάσεις.
Για παράδειγμα, ο τρόπος που προσλαμβάνει την έννοια της πατρίδας και της υπεράσπισής της ένας οπαδός της Χρυσής Αυγής και ένας του πρώην πατριωτικού, όπως αποκλήθηκε, ΠΑΣΟΚ, έχει σημαντικές διαφορές.
Όπως, διαφορές έχει και η αντίληψη γύρω απο την έννοια της πατρίδας ενός που θέλει να εντάξει τη χώρα του σε ευρύτερα θεσμικά σύνολα, όπως, είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, και ενός άλλου που θέλει την περιχαράκωση γύρω απο το εθνικό κράτος.
Για να μη μακρηγορώ, αυτή είναι μια πάρα πολύ σχηματική εικόνα. Οι θεωρίες, οι ιδεολογίες, οι τάσεις και στις δύο πλευρές είναι πολλές. Ευτυχώς.
Εντάσσω τον εαυτό μου στη δεύτερη τάση. Αυτή που πιστεύει στο εθνικό κράτος αλλά που πιστεύει, ακόμη, ότι μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, οικουμενικό, ο ελληνισμός είχε μια πιο ενδιαφέρουσα πορεία και άφησε το αποτύπωμά του στην ιστορική εξέλιξη. Αντιθέτως, απο τότε που ο ελληνισμός αναδύθηκε ως εθνικό κράτος, συρρικνώθηκε και έγινε αντιπαραγωγικός. Πέτυχε αρκετά, αλλά όχι αυτά που ήθελε. Στερήθηκε μιας κινητήριας δύναμης. Δεν μπόρεσε να αναπαράγει το πολιτισμικό υπόβαθρο που άφησαν οι πρόγονοί του, κυρίως, στον ελληνιστικό κόσμο. Δεν μπόρεσε να τιμήσει την καταλυτική παρουσία των αρχαίων Ελλήνων στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αυτά τα λέμε καθημερινά, αλλά για ορισμένους, μέσα στην ίδια τάση, αποτελούν ανάθεμα. Αυτή η προσέγγιση πιστεύει πως υπερασπίζεται καλύτερα την έννοια της πατρίδας και του ελληνικού έθνους. Υπάρχει και άλλη που την αντιμάχεται και θέλει να την εντάξει στις αποδομητικές δυνάμεις. Κατά τη γνώμη λάθος. Οι κοινωνίες που περιορίζονται στον εαυτό τους καταρρέουν.
Εν τέλει, και για να μην κουράζω, θέλουμε να περιχαρακωθούμε στα στενά εθνικά μας πλαίσια ή, ως μέρος της παγκόσμιας κοινότητας, με τα δικά μας χαρακτηριστικά, να δράσουμε σε ευρύτερα ανθρώπινα σύνολα.
Τέλος, πιστεύω, πως οι εθνικές κοινωνίες, σήμερα, έχουν πολιτιστική διάσταση. Συγκροτούνται στη βάση πολιτισμικών αναφορών.
Δεν πιστεύω, δηλαδή, ότι υπάρχει εθνικό DNA. Εθνική σνέχεια υπάρχει, χωρίς καμιά απολύτως, αμφιβολία, αλλά σ αυτήν την συνέχεια προστίθενται στην ιστορική διαδρομή και άλλοι.
Με τις λίγες γνώσεις μου περί βιολογίας, πιστεύω πως οι άνθρωποι διαμορφώνουν ομοειδή βιολογικά χαρακτηριστικά αλλά σε ευρύτερες γεωγραφικές περιφέρειες. Η φύση, επιδρά, στη διαμόρφωση αυτών των χαρακτηριστικών αλλά η επίδραση της φύσης δεν σταματά στα εθνικά σύνορα.
Ο Εσκιμώος, για παράδειγμα, και ο άνθρωπος της εύκρατης ζώνης, έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά για να επιβιώσουν στις περιβαλλοντικές συνθήκες που ζουν.
Τέλος, ένα παράδειγμα εθνικού κράτους που συγκροτήθηκε στη βίαιη επιβολή πολιτισμικών προτύπων είναι η Τουρκία.
Η Τουρκία, εμφανίζεται ως ενιαίο εθνικό κράτος που συγκροτήθηκε μετά το 1922 στη βάση της κεμαλικής ιδεολογίας με την επιβολή αυτών των χαρακτηριστικών που ονομάζουμε τουρκισμό.
Τι έγιναν οι βυζαντινές λαότητες της περιοχής; Τι έγιναν οι Έλληνες πόντιοι που παρέμειναν στη γειτονική χώρα και διατηρούν, ακόμη, και σήμερα, κρυφά το χριστιανισμό τους, ή οι Έλληνες πόντιοι που άλλαξαν την πίστη τους αλλά διατήρησαν τη γλώσσα τους;
Ένα μικρό ποσοστό της σημερινής τουρκικής κοινωνίας είναι τούρκοι απο αρχική καταγωγή.
Η Ελλάδα, λειτούργησε διαφορετικά. Επεδίωξε στη διαμόρφωση του εθνικού της κράτους και, καθώς, επεκτεινόταν γεωγραφικά, να εντάξει στους κόλπους της ανθρώπους που είχαν διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, κυρίως, γλώσσα, αλλά θέλησαν συνειδητά να ενταχθούν στο ελληνικό πολιτισμικό πρότυπο. Άλλη υπόθεση που δεν κατάφερε να τους διαχειριστεί, λόγω αδυναμιών του ελληνικού κράτους.
Τα έγραψα όλα αυτά για να τονίσω πως η έννοια της πατρίδας την οποία υπερασπίζουμε προσλαμβάνεται διαφορετικά απο τους ανθρώπους που ανήκουν στην δεύτερη τάση, όπως, προσδιορίστηκε αρχικά σ αυτό το σημείωμα.
Βεβαίως, όλα αυτά είναι πάρα πολύ συνοπτικά και σχηματικά.
Εκείνο που θα ήθελα να τονίσω είναι: εθνομηδενιστές υπάρχουν αλλά ας αποδίδουμε την έννοια με φειδώ.
Είναι πολλοί αυτοί που νοιώθουν πατριώτες και υπερασπιστές του εθνικού κράτους τους αλλά αντιλαμβάνονται αυτήν την υπεράσπιση διαφορετικά.
Και κάτι πιο προκλητικό. Το που θέλει να ενταχθεί κάποιος, σε ποιά απο τις δύο τάσεις, είναι δικό του θέμα. Δεν υπάρχει κέντρο που απονέμει εύσημα πατριωτισμού.
Όπως αρνούμαστε στο Συριζα ή άλλες αριστερές δυνάμεις να χαρακτηρίζουν τον κόσμο ως προοδευτικούς, ακροδεξιούς κλπ, έτσι και η πλευρά αυτή πρέπει να σχετικοποιήσει την απόδοση αντιπατριωτικών αισθημάτων με ευκολία.

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα