Το Καπιτώλιο. Θα αποφασίσει η Γερουσία για την αμερικανική ΑΟΖ; EPA, SHAWN THEW
Η δημοκρατική Γερουσιαστής Mazi K. Hirono από την Χαβάη ζήτησε από την Αμερικανική Γερουσία να επικυρώσει την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Η Κυρία Χιρόνο, που γεννήθηκε στη Ιαπωνία, δήλωσε: “Oι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στις αποφάσεις που επηρεάζουν τη Χαβάη και τον ωκεανό γύρω μας.” Καθώς το νησί της διαθέτει τεράστια ΑΟΖ, η ίδια ηγείται της πρωτοβουλίας, που προσυπογράφουν οι γερουσιαστές Lisa Murkowski, του Ρεπουμπλικανικού κόμματος της Πολιτείας του Άρκανσας και Tim Kaine, του Δημοκρατικού κόμματος της Πολιτείας της Βιρτζίνια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν από τα πρώτα κράτη που συμμετείχαν στην Τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία πραγματοποιήθηκε από το 1973 έως το 1982 και κατέληξε σε μια συνθήκη γνωστή ως Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ συμμετείχαν επίσης στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην τροποποίηση της συνθήκης UNCLOS από το 1990 έως το 1994. Η UNCLOS επίσημα ως συνθήκη τέθηκε σε ισχύ από το 1994 και μετά.
Αν και οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την UNCLOS ως μέρος του διεθνούς εθιμικού δικαίου, δεν την έχουν επικυρώσει ακόμη, καθώς η Γερουσία , παρά τα εμφανή οφέλη για τα αμερικανικά συμφέροντα, κωλυσιεργεί για περισσότερα απο 25 έτη , οταν στο Λευκό Οίκο έχουν βρεθεί πέντε διαφορετικοί πρόεδροι και από τα δύο κόμματα .
- ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Μετά από σχεδόν μια δεκαετία διαπραγματεύσεων, η UNCLOS ολοκληρώθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 1982 στο Montego Bay της Τζαμάικα. Ακόμα και εκείνη την εποχή, οι Ηνωμένες Πολιτείες αρνήθηκαν να την υπογράψουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με άλλα βιομηχανικά κράτη ασχολήθηκαν με πτυχές της συνθήκης (Μέρος XI), η οποία αφορούσε στους πόρους των βυθών πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας.
Σε μεγάλο βαθμό μετά από υποκίνηση της Ουάσιγκτον, οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν και κατέληξαν στη Συμφωνία σχετικά με την Εφαρμογή του Μέρους XI της Σύμβασης (Συμφωνία του 1994), που ολοκληρώθηκε στη Νέα Υόρκη, στις 28 Ιουλίου 1994.
Διευκρινίζοντας ότι τα εναπομείναντα ζητήματα των βαθέων βυθών επιλύθηκαν, στις 7 Οκτωβρίου 1994, ο Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον διαβίβασε τη Σύμβαση και τη Συμφωνία του 1994 στη Γερουσία για τη συγκατάθεση της, όπως επιτάσσει το αμερικανικό σύνταγμα.
Στις 16 Νοεμβρίου 1994, η UNCLOS τέθηκε σε ισχύ, αλλά χωρίς προσχώρηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η τροποποιημένη συμφωνία του 1994 τέθηκε σε ισχύ στις 28 Ιουλίου 1996, επίσης χωρίς επικύρωση των ΗΠΑ. Μέχρι σήμερα, η συνθήκη παραμένει μία από τις σαράντα πέντε συνθήκες (μία που χρονολογείται από το 1945) που αναμένουν τη δράση της Γερουσίας.
Ως αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν εκτός του καταλόγου των 168 κρατών-μερών της UNCLOS, στον οποίο περιλαμβάνονται όλες οι άλλες μεγάλες θαλάσσιες δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Κίνα. Στην πράξη πάντως, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποδεχθεί και συμμορφώνονται με σχεδόν όλες τις διατάξεις της Συνθήκης.
Στις 10 Μαρτίου 1983, ο Πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν εξέδωσε τη Δήλωση Πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών για τους Ωκεανούς, υποστηριζόμενη από την Οδηγία Εθνικής Ασφαλείας 83, η οποία τεκμηριώνει την άποψη ότι η UNCLOS αντικατοπτρίζει το εθιμικό διεθνές δίκαιο και εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ για «ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο που σχετίζεται με ανταγωνιστικές χρήσεις των ωκεανών του κόσμου.»
Έτσι, ακόμη και όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επικαλούνται την UNCLOS για να διεκδικήσουν το δικαίωμα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας και να αμφισβητήσουν τις υπερβολικές θαλάσσιες αξιώσεις άλλων κρατών, η Ουάσιγκτον στερείται νομιμοποίησης ως μη μέλος της UNCLOS.
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) έχει περιγραφεί ως «το Σύνταγμα των Ωκεανών», αποτελώντας την πιο σημαντική κωδικοποίηση του διεθνούς δικαίου στην ιστορία. Εκατόν εξήντα οκτώ έθνη έχουν υπογράψει την UNCLOS και συμφώνησαν στις ευρείες διατάξεις της σε θέματα όπως η παράκτια κυριαρχία, η διατήρηση και η διαχείριση των ωκεανών πόρων και η ελευθερία της ανοικτής θάλασσας.
Μια σημαντική υπογραφή όμως λείπει από την Σύμβαση: των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει κρίσιμα ζητήματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της UNCLOS και η αδυναμία της να προσχωρήσει στη συνθήκη υπονομεύει την ικανότητά της να προωθήσει καίρια συμφέροντα της εξωτερικής πολιτική της .
Η ΑΟΖ των ΗΠΑ είναι η δεύτερη σε μέγεθος ΑΟΖ στον κόσμο μετά από αυτή της Γαλλίας λόγω της πληθώρας των νησιών τους.
Η ΑΟΖ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ
Η σχέση της Αμερικής με την UNCLOS επηρεάζει δύο βασικά ζητήματα στον Αρκτικό Ωκεανό και στη Νότια Σινική Θάλασσα. Η Αρκτική είναι στρατηγικά σημαντική για διάφορους λόγους.
- Πρώτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν αρκετές βάσεις ανεφοδιασμού και σταθμούς πυραύλων εγκατεστημένες στον κύκλο της Αρκτικής, για λόγους εθνικής ασφάλειας.
- Δεύτερον, η Ρωσία διεκδίκησε έδαφος στην περιοχή με βάση μια εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα, προκαλώντας μια γεωπολιτική σύγκρουση σχετικά με την εξόρυξη πόρων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιτάχθηκαν σιωπηρά στους ρωσικούς ισχυρισμούς, υπογραμμίζοντας την επιθυμία τους να ασκήσουν δραστηριότητες στην Αρκτική εντός του πεδίου του διεθνούς δικαίου.
Ομοίως, η Νότια Σινική Θάλασσα θεωρείται επίσης στρατηγικής σημασίας για την εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Εκεί η Κίνα διεκδικεί τεράστιες εκτάσεις με βάση την ιστορική προτεραιότητα της λεγόμενης «Γραμμής Nine-Dash», την οποία έχει χρησιμοποιήσει για να δικαιολογήσει την επέκταση στρατιωτικών εγκαταστάσεων και αξιώσεων σε βασικά νησιά της περιοχής κατά τις πρόσφατες δεκαετίες.
Αυτές οι διεκδικήσεις αμφισβητούνται διεθνώς και εμπράκτως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με συχνές επιχειρήσεις «ελεύθερης ναυσιπλοΐας».
Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να ισχυριστούν πειστικά ότι η Ρωσία και η Κίνα παραβιάζουν μια Συνθήκη στην οποία οι ίδιες δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος
- Οι Εχθροί της UNCLOS
Βέβαια, υπάρχουν και οι εχθροί της UNCLOS με πρώτη την ακροδεξιά δεξαμενή σκέψης Heritage Foundation ,που σε μια μελέτη του εξηγεί ότι η επικύρωσή της δεν προσφέρει οφέλη και παράλληλα δημιουργεί περιττές επιβαρύνσεις και κινδύνους για τα αμερικανικά συμφέροντα. Δυστυχώς μια ομάδα Γερουσιαστών του Ρεπουμπλικανικού κόμματος ασπάζονται αυτές τις απόψεις. Έτσι αναφέρει:
- Η συμμετοχή των ΗΠΑ στη σύμβαση δεν θα απονείμει κανένα θαλάσσιο δικαίωμα ή ελευθερία που δεν διαθέτουν ήδη. Οι ΗΠΑ μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα τα δικαιώματά τους διατηρώντας ένα ισχυρό Ναυτικό, όχι προσχωρώντας στη σύμβαση.
- Για περισσότερα από 30 χρόνια, μέσω του εσωτερικού δικαίου και των διμερών συμφωνιών, οι ΗΠΑ έχουν θεσπίσει ένα νομικό πλαίσιο για την εξόρυξη των βυθών. Η προσχώρηση των ΗΠΑ στην UNCLOS θα τιμωρούσε τις αμερικανικές εταιρείες υποβάλλοντας τις στις προτιμήσεις μιας μη εκλεγμένης και μη λογοδοτούσης γραφειοκρατίας και θα τις ανάγκαζε να πληρώσουν υπερβολικά τέλη στη Διεθνή Αρχή του Βυθού για αναδιανομή στις αναπτυσσόμενες χώρες.
- Ως κυρίαρχο έθνος, οι ΗΠΑ μπορούν – και έχουν – εξασφαλίσει τίτλο σε πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου που βρίσκονται στην εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα τους, χωρίς να προσχωρήσουν στη σύμβαση ή να ζητήσουν την έγκριση μιας διεθνούς επιτροπής με έδρα τα Ηνωμένα Έθνη.
- Εάν οι ΗΠΑ προσχωρήσουν στη σύμβαση, θα χρειαστεί να μεταβιβάσουν ένα μεγάλο μέρος των δικαιωμάτων που παράγονται στην εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα τους στη Διεθνή Αρχή Βυθού και, μέσω της Αρχής, σε διεφθαρμένα και αντιδημοκρατικά έθνη. Οι ΗΠΑ θα πρέπει αντ’ αυτού να διατηρήσουν αυτά τα δικαιώματα και να τα χρησιμοποιήσουν προς όφελος του αμερικανικού λαού.
- Οι ΗΠΑ δεν χρειάζεται να συμμετάσχουν στη σύμβαση για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου στην εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα τους, στην Αρκτική ή στον Κόλπο του Μεξικού. Στο βαθμό που είναι απαραίτητο, οι ΗΠΑ μπορούν και πρέπει να διαπραγματευτούν διμερείς συνθήκες με γειτονικά έθνη για να θεσπίσουν τα όρια των θαλάσσιων και ηπειρωτικών περιοχών τους.
- Εάν οι ΗΠΑ προσχωρήσουν στη σύμβαση, θα εκτεθούν σε αγωγές για την κλιματική αλλαγή και άλλες περιβαλλοντικές ενέργειες, που ασκούνται εναντίον της από άλλα μέλη της σύμβασης. Οι ΗΠΑ δεν πρέπει να ανοίξουν την πόρτα σε τέτοιες πολιτικές υποθέσεις που, εάν οδηγήσουν σε αρνητική απόφαση εναντίον των ΗΠΑ, θα μπορούσαν να επιβληθούν στο εσωτερικό και να βλάψουν τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και στρατιωτικά μας συμφέροντα.
- Οι ΗΠΑ έχουν προστατεύσει με επιτυχία τα συμφέροντά τους στην Αρκτική από τότε που απέκτησαν την Αλάσκα το 1867 και το έπραξαν για περισσότερα από 30 χρόνια που υπήρχε η σύμβαση. Η βλάβη που θα προκληθεί από τις αμφιλεγόμενες διατάξεις της σύμβασης υπερβαίνει κατά πολύ οποιοδήποτε άυλο όφελος, που φέρεται να προέρχεται από την προσχώρηση των ΗΠΑ.
Επίλογος
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ζωτικά συμφέροντα στους ωκεανούς. Η εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ εξαρτάται από τη ναυτική κινητικότητα και η ευημερία από τους υποβρύχιους ενεργειακούς πόρους. Η αλιεία στον ωκεανό βοηθά στη διατροφή του αμερικανικού λαού και μεγάλου μέρους του κόσμου.
Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας αποκαλείται συχνά «σύνταγμα» των ωκεανών μια και η θάλασσα καλύπτει το 71% του πλανήτη μας. Μεταξύ των πολλών διατάξεών της, η Σύμβαση περιορίζει τα παράκτια κράτη σε αιγιαλίτιδα ζώνη 12 ναυτικών μιλίων, δημιουργεί ΑΟΖ 200 ναυτικών μιλίων, απαιτεί από τα έθνη να συνεργαστούν για τη διατήρηση της αλιείας της ανοικτής θάλασσας και θεσπίζει νομικό καθεστώς για τη δημιουργία δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στα ορυκτά που βρίσκονται στα βάθη των ωκεανών.
Η πρωτοβουλία των τριών Γερουσιαστών δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, διότι για την επικύρωση της UNCLOS χρειάζεται η θετική ψήφος των 2/3 των μελών της Γερουσίας, δηλαδή 67 γερουσιαστών.
Η Ελλάδα και η Κύπρος θα μπορούν να βγούν κερδισμένες από μια τέτοια επικύρωση, διότι θα μπορούν να ζητήσουν πειστικότερα από την κυβέρνηση Μπάιντεν να μην ακολουθεί δύο μέτρα και δύο σταθμά, άλλα για τις παραβιάσεις της Κίνας στην Νότια Σινική Θάλασσα και άλλα για εκείνες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
