Μάριος Ευρυβιάδης
2 Νοεμβρίου, 2022.
Την Τρίτη 8 Νοεμβρίου θα διεξαχθούν οι ενδιάμεσες αμερικανικές εκλογές. Ονομάζονται ´ενδιάμεσες´(midterm), διότι διεξάγονται στο μέσο των ανά τετραετίας προεδρικών εκλογών. Οι εκλογές αυτές αφορούν στο Κογκρέσο δηλ. την Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, όπως επίσης σε πολιτειακά και τοπικά αξιώματα. Όλες οι 435 θέσεις στη Βουλή (που διεκδικούνται κατά πληθυσμιακή αναλογία) είναι υπό αίρεση καθώς και το ένα τρίτο των θέσεων στη Γερουσία (35). Αντίθετα με τη διετή θητεία στη Βουλή, οι 100 Γερουσιαστές (οι οποίοι εκπροσωπούν ανα 2 τις 50 ισότιμες πολιτείες της αμερικανικής ομοσπονδίας ) εκλέγονται για εξαετή θητεία. Έτσι διατηρείται σταθερότητα και συνέχεια στη νομοθετική εξουσία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, δηλαδή, διεξάγονται εκλογές σε εθνικό επίπεδο κάθε δυο χρόνια. Με αλλά λόγια στην Αμερική οι εκλογικές διαδικασίες δεν σταματούν ποτέ.
Λόγω του ειδικού βάρους της Αμερικής, οι όποιες αμερικανικές εθνικές εκλογές παρακολουθούνται από όλο τον κόσμο. Τον επηρεάζουν άμεσα. Σήμερα αυτοί που τις παρακολουθούν πιο επισταμένα από όλους είναι οι Ουκρανοί- ή κυβέρνηση Ζελέσκι και το εκεί βαθύ κράτος. Ανησυχούν πως τυχον επικράτηση των Ρεμπουπλικανών – σε Γερουσία, Βουλή ή και στα δυο σώματα – πιθανώς να περιορίσει την ολοκληρωτική υποστηρίξη που τους παρέχεται σήμερα από τους Δημοκρατικούς του Προέδρου Μπάιντεν στον πόλεμο με τη Ρωσία. Ο κίνδυνος δεν είναι πως η αμερικανική βοήθεια θα σταματήσει, αλλά πως δεν θα παρέχεται απόλυτα και χωρίς σχεδόν περιορισμούς, όπως συμβαίνει σήμερα.
Στην Ουκρανία ανησυχούν διότι σημαίνοντες παράγοντες του Ρεπουπλικανικού κόμματος, πέραν του Τράμπ, όπως Γερουσιαστές, Βουλευτές καθώς και επώνυμοι παράγοντες των παραδοσιακών συντηρητικών (παλαιό-συντηρητικών), εκφράζουν ακριβώς τέτοιες επιφυλάξεις και υποστηρίζουν πως α) πρέπει να εφαρμοστούν περιορισμοί στα εξοπλιστικα συστήματα που παρέχονται, μην τυχόν και οδηγήσουν σε κλιμάκωση ακόμη και σε πυρηνικό πόλεμο με τη Ρωσία, και β) και ίσως πιο σημαντικό, πως η διπλωματία πρέπει να πάρει το πάνω χέρι, κάτι που δεν ισχύει μέχρι τώρα.
Η ειρωνεία εδώ είναι πως στο σύνολο τους οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ενδιαφέρονται όμως και κατανοούν απόλυτα τις συνέπειες του πολέμου στην τσέπη τους, όπως αυτές εκφράζονται ίσως με τον πιο γνωστό τρόπο που είναι η τιμή στα πρατήρια καυσίμων. Είναι ακριβώς για να πέσουν οι τιμές στα πρατήρια που ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει επανειλλημένα εξουσιοδότησει (τρει φορές από την έναρξη του πολέμου) την απελευθέρωση δεκάδων εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου (πάνω από 200 εκ. μέχρι τώρα) από τα στρατηγικά αποθέματα της χώρας (US Strategic Petroleum Reserves). Αυτά υπάρχουν από το 1975 για να χρησιμοποιηθούν μόνο σε περίπτωση πολέμου. Έγιναν κάποιες εξαιρέσεις παλαιότερα πριν την Ουκρανία π.χ. σε μεγάλες φυσικές καταστροφές όπως το 2005 στην Λουϊζιάνα (Καταιγίδα Κατρίνα) και το 2011 στο πόλεμο στη Λιβύη. Αλλά οι αριθμοί ήταν σχεδόν μηδενικοί, π.χ. ένα εκ. βαρέλια εδώ και εκεί, όχι δεκάδες εκ. όπως συμβαίνει σήμερα.
Μεταπολεμικά και με εξαίρεση τις προεδρικές εκλογές του 1968 με επίκεντρο το Βιετνάμ – όπου οι αμερικανοί έχαναν 500 νεκρούς τη βδομάδα- όλες οι αμερικανικές εκλογές κρίνονται με βάση την οικονομία. Έτσι και οι επερχόμενες. Ένας άλλος σχεδόν απαράβατος κανόνας είναι πως το κόμμα που κερδίζει τις προεδρικές εκκλογές χάνεις έδαφος στις ενδιάμεσες. Πόσο; Εξαρτάται από τη διαφορά με την οποία κέρδισε τις προεδρικές και πως αυτή εκφράσθηκε με κέρδη σε Βουλή και Γερουσία.
Όπως είναι γνωστό οι Δημοκρατικοί δεν κέρδισαν με μεγάλη διαφορά από τον Πρόεδρο Τράμπ και το κόμμα του το 2020. Επιπλέον ένα μεγάλο μέρος των Ρεμπουπλικανών, με τον Τράμπ πρωταγωνιστή, αμφισβητούν μέχρι σήμερα ακόμη και τη νομιμότητα της νίκης των Δημοκρατικών.
Το άμεσο ενδιαφέρον για τις ενδιάμεσες εκλογές σήμερα είναι κατά πόσο θα αλλάξουν τις υφιστάμενες ισορροπίες σε Βουλή και Γερουσία. Το 2020 οι Δημοκρατικοί πήραν την πλειοψηφία στη Βουλή με 220 έναντι 212 των Ρεπουμπλικανών. Στη Γερουσία πήραν 48 έναντι 50. Αλλά ψηφίζουν μαζί τους δυο ανεξάρτητοι Γερουσιαστές από τις φιλελεύθερες πολιτείες Βερμόντ και Μέην της περιοχή της βορειοδυτικής Νέας Αγγλίας. Έχουν επίσης τη ψήφο του Προέδρου της Γερουσίας, την οποία θεσμικά κατέχει ο εκάστοτε Αντι- Πρόεδρος των ΗΠΑ, που σήμερα είναι η Καμάλα Χάρις.
Με αυτό τον τρόπο το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπάιντεν έχει δηλαδή 51 ψήφους στη Γερουσία, έναντι 50 των αντιπάλων του. Έτσι μέσω της πλειοψηφίας το Δημοκρατικό κόμμα ελέχγει τις προεδρίες όλων των επιτροπών της Γερουσίας και κατ´επέκταση την αζτιέντα του σώματος. Το ίδιο ισχύει και στη Βουλή, όπου εκεί οι Δημοκρατικοί έχουν καθαρή πλειοψηφία.
Όλες οι ενδείξεις/δημοσκοπήσεις σήμερα δείχνουν πως στη Βουλή θα κερδίσουν οι Ρεπουμλικάνοι, ενώ σχεδόν κανείς δεν προδιαγράφει το αποτέλεσμα στη Γερουσία. Όλοι λένε πως παίζεται ίσα, ίσα και μάλιστα σε μια μόνο πολιτεία την Πενσυλαβάνια. Όποιο κόμμα κερδίσει εκεί θα πάρει και την πλεοψηφία στη Γερουσία. Αυτό σήμαινει πως αν κερδίσουν οι Ρεπουπλικανοί και τη Γερουσία, ο Μπάϊντεν και οι Δημοκρατικοί θα χάσουν το Κογκρέσο για τα επόμενα δυο χρόνια.
Αν κερδίσουν οι Ρεμπουπλικανοί και τα δυο σώματα δεν θα είναι μόνο στο Κιέβο που θα υπάρχει ανησυχία αλλά και σε Αθήνα και Λευκωσία. Και ειδικά αν χαθεί η Γερουσία. Ο πιο σημαντικός υποστηρικτής των δικών μας θέσεων στο Αμερικανικό Κογκρέσο είναι ο γνωστός Δημοκρατικός Γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ (πολιτείας New Jersey ) ο οποίος αντλεί το μεγαλύτερο μέρος της επιρροής του ως Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσων της Γερουσίας. Η Επιτροπή αυτή διαδραματίζει σημαντικό έως καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση και υλοποίηση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Χωρίς Δημοκρατική πλειοψηφία, ο Μενέντεζ θα απωλέσει την Προεδρία της Επιτροπής.
Επιπλέον για τα δικά μας ζητήματα επικρέμεται και ένας μακροπρόθεσμος κίνδυνος. Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η αλλαγή υπέρ των Ρεπουμπλικανών να συντελεστεί στη Πενσυλβάνια, με κερδισμένο τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο Μεχμέτ Όζ. Ο Όζ, γεννημένος στην Τουρκία, είναι φανατικός υποστηρικτής του ισλαμιστή Ερντογάν. Μέχρι πρόσφατα ο Οζ, που υπήρξρ επιλογή του Τράμπ, ήταν πολιτικό περίγελο λόγω ενός ιστορικού ψεμάτων ακόμη και απατεωνιών, συνδεδεμένων με το ιατρικό του επάγγελμα. Αντίθετα ο Δημοκρατικός ανθυποψήφιος του, ο John Fetterman, πρώην κυβερνήτης της πολιτείας, είχε όλα τα απαιτούμενα για μια εύκολη νίκη σε μια πολιτεία που παραδοσιακά ψήφιζε Ρεπουμπλικάνους στη Γερουσία. Δυστυχώς ο Fetterman υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο τον περασμένο Μάιο. Αυτό άφησε κάποια κατάλοιπα στην υγεία του, επιτρέποντας έτσι στον Oz να γεφυρώσει το χάσμα, να διεκδικεί με αξιώσεις την έδρα, με νίκη του να δώσει τη Γερουσία στους Ρεπουμλικάνους και να ηρωποιηθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα συμφέροντά μας.
Το πολιτικά παράδοξο με τις ανά διετία αμερικανικές εκλογές είναι πως ενώ ο υπόλοιπος κόσμος τις παρακολουθεί επισταμένα διότι οι πολιτικές τους συνέπειες επηρεάζουν τη διεθνή ειρήνη, ασφάλεια και οικονομία, οι αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο για τα τοπικιστικά τους με τα οικονομικά να κυριαρχούν. Και δεν διαφαίνονται συνθήκες στον ορίζοντα ώστε και αυτοί, ως λαός, να έχουν λόγο σε ζητήματα πολέμου και ειρήνης και όχι μόνο οι κυβερνήσεις τους και η ελίτ τους. Για να συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να αλλάξουν ριζικά οι παγκόσμιες ισορροπίες ώστε και ο μέσος αμερικανός να αισθάνεται απειλούμενος ώστε να ενεργοποιηθεί ανάλογα. Η απειλή ενός πυρηνικού πολέμου αν και υπαρκτή δεν φαίνεται να είναι αρκετή.
