Δ. Τσαϊλάς: Η μόνη λογική στρατηγική είναι η Θαλάσσια Κυριαρχία

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

του Δημήτρη Τσαϊλά, Υποναυάρχου ε.α.

Έχουμε σχεδόν επικεντρωθεί στην κοινωνική και οικονομική εξέλιξη των Ελληνοτουρκικών σχέσεων και υπνωτιστεί από την ιδέα ύπαρξης αποκλιμάκωσης της έντασης ξεχνώντας τη συνέχεια στην εθνική πολιτική ασφαλείας που απαιτεί συνεπή ναυτική στρατηγική. Αυτή είναι μια ισχυρή σκέψη που βρίσκεται στα θεμέλια των γραπτών του Ηροδότου «Έχουμε γη και πατρίδα, όταν έχουμε πλοία στη θάλασσα» και της ανάλυσης του Θουκυδίδη «μέγα το της θαλάσσης κράτος». Ωστόσο, δεν είναι μονοδιάστατο το θέμα της θαλάσσιας ασφάλειας και αποτροπής. Προφανώς, πρέπει να συζητήσουμε την εθνική στρατηγική της Ελλάδας, ενώ η εσωτερική πολιτική τείνει να είναι πιο δυναμική από την εθνική στρατηγική, η οποία προκύπτει από πιο επίμονα ζητήματα όπως οι επικείμενες εκλογές. Η εθνική στρατηγική χρειάζεται ορθολογισμό και ρεαλισμό, ωστόσο υποκείμεθα σε κυκλική λογική της εσωτερικής πολιτικής καθώς διαμορφώνεται αυτή από τις παρουσιαζόμενες ευκαιριακές αναγκαιότητες που επιβάλλουν ο τόπος και οι απειλές.

Ο Θουκυδίδης, με το έργο του «Πελοποννησιακός Πόλεμος» έτυχε ευρείας παγκόσμιας αναγνώρισης. Οι συνεισφορά του διατηρεί τη σύγχρονη συνάφεια, όπως φαίνεται από τη ροή των σημερινών σχολίων που αναφέρονται στη θεωρία του ρεαλισμού. Ο Θουκυδίδης επικεντρώθηκε στη στρατηγική και όχι στην τακτική, καθιστώντας την συνεισφορά του σχετική στο σήμερα παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις που αλλάζουν τη φύση των ναυτικών εμπλοκών σε τακτικό επίπεδο. Η κυρίαρχη φιλοσοφία του είναι η αλληλεξάρτηση του στρατιωτικού και εμπορικού ελέγχου των θαλάσσιων οδών και πώς αυτός ο έλεγχος μπορεί να καθορίσει τις συγκρούσεις. Για να διασφαλιστεί ο έλεγχος των θαλάσσιων οδών που βρίσκονται μακριά από την πόλη κράτος των Αθηνών, ο Θουκυδίδης υποστηρίζει ένα δίκτυο συμμαχιών που συνδέει την Αθήνα με περιοχές στρατηγικής σημασίας, είτε για εμπορικούς, πολιτικούς ή στρατιωτικούς λόγους. Αυτό σήμερα μπορούμε να το θεωρήσουμε ως δημιουργία βάσεων στις ελεγχόμενες θαλάσσιες ζώνες, ή ακόμα και αμυντικών συνεργασιών με ένοπλες δυνάμεις άλλων κρατών.

Η θεωρία του Θουκυδίδη έχει επηρεάσει την ανάπτυξη του Ναυτικού της Τουρκίας.

Είναι εύκολο να υπερεκτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο οι τουρκικές αποφάσεις δίνουν προτεραιότητα στη στρατηγική και τη ναυτική ανάπτυξη. Εκτιμώ ότι η τουρκική ναυτική θεωρία υβριδοποιεί το δόγμα του Θουκυδίδη. Υποθέτει ότι η επιχειρησιακή σχεδίαση προσεγγίζει κάθε εμπλοκή ως ασθενέστερη δύναμη, απαιτώντας έτσι έμφαση σε επιλεκτικές τακτικές εμπλοκές και υποστήριξη από χερσαίες και αεροπορικές δυνάμεις για να επικρατήσουν σε μια ναυτική σύγκρουση, με αποκορύφωμα δημιουργίας μιας ζώνης «απαγόρευσης πρόσβασης» που θα προστατεύει τις τουρκικές παραθαλάσσιες περιοχές. Υποστηρίζω ότι οι Τούρκοι διατηρούν μια ναυτική φιλοσοφία του Θουκυδίδη, όπου η θαλάσσια ισχύς έχει τρεις σκοπούς κατά σειρά προτεραιότητας: τη διασφάλιση της, στρατιωτικής, πολιτικής και εμπορικής πρόσβασης σε περιοχές ενδιαφέροντος.

Ο χαρακτήρας της κυβέρνησης ως παράγοντας ναυτικής στρατηγικής

Ιστορικά έχουμε δει ότι ορισμένες μορφές κυβέρνησης και ηγετικές προσωπικότητες να έχουν καλλιεργήσει τη θαλάσσια ισχύ -όπως ο Βενιζέλος με τον Κουντουριώτη. Βέβαια δεν υποστηρίζω ότι οι δημοκρατικές μορφές διακυβέρνησης είναι πιο ευνοϊκές για τη θαλάσσια ισχύ, αλλά μια κυβέρνηση σε πλήρη συμφωνία με τη φυσική προκατάληψη του λαού της θα προωθούσε με μεγαλύτερη επιτυχία την ανάπτυξή της σε θέματα της θαλάσσιας ισχύος. Οι κυβερνήσεις που ενσωματώνουν λαϊκή συμβολή είναι πιο πιθανό να ευθυγραμμιστούν με τη φυσική προκατάληψη του λαού τους. Ωστόσο, μια αυταρχική κυβέρνηση όπως της Τουρκίας κατευθύνει περιοδικά τη χώρα προς το καθεστώς της μεγάλης δύναμης στη θάλασσα πιο γρήγορα από τις δημοκρατικές κυβερνήσεις επιδεικνύοντας κρίση και συνέπεια προς τη θαλάσσια ισχύ. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η Τουρκία θα αγωνιστεί για να διατηρήσουν τη θαλάσσια ισχύ για την επιτυχία των αναθεωρητικών της πολιτικών.

Από αυτή την άποψη, δεν αποκλείεται η Τουρκία, εάν εμείς παραβλέψουμε τη ναυτική στρατηγική ως προμετωπίδα της εθνικής μας στρατηγικής, από το καθεστώς της μεγάλης δύναμης στη θάλασσα λόγω της αυταρχικής κυβέρνησής της. Η τουρκική ηγεσία έχει συντονίσει την ανάπτυξη της θαλάσσιας ισχύος τα τελευταία χρόνια. Αν και μπορεί να μην είναι πρακτικό να έχουμε μια αντικειμενική ανάλυση της απόδοσης του Ερντογάν σε αυτό το σημείο, είναι προφανές ότι έχει δώσει προτεραιότητα στην ανάπτυξη της ναυτικής ισχύος. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει τοποθετήσει τη ναυτική δύναμη στο επίκεντρο της κρατικής ρητορικής σχετικά με την τουρκική αναζωπύρωση, δηλώνοντας ότι η Τουρκία πρέπει να επιδιώξει τον έλεγχο της «Γαλάζιας Πατρίδας» για να εξασφαλίσει μια ειρηνική άνοδο στην επιδίωξη του τουρκικού ονείρου. Αυτό δείχνει ότι η ναυτική ανάπτυξη δεν είναι το σχέδιο ενός ζήλου και χαρισματικού ηγέτη αλλά ένα κοινό όραμα ενσωματωμένο σε όλη την άρχουσα ελίτ της Τουρκίας.

Αντιμετώπιση της τουρκικής στρατηγικής

Ως εκ τούτου, η ναυτική στρατηγική των ελληνικών αεροναυτικών δυνάμεων έχει σχεδιαστεί κυρίως για να ελέγξει τις πλωτές οδούς που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την τουρκική κίνηση, συγκεκριμένα στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο Θάλασσα. Για την επιτυχία αυτής της στρατηγικής πρέπει να ασκηθούν ποικίλες πιέσεις στην Τουρκία, ώστε να αναγκαστεί να ισορροπήσει και να εξισορροπήσει εκ νέου τις δυνάμεις της. Για παράδειγμα, μια κατάληψη νήσου από την Τουρκία δεν φαίνεται δυνατή δεδομένης της προϋπόθεσης του σημερινού επιχειρησιακού σχεδιασμού αντιπρόσβασης και θαλασσίων περιοχών απαγόρευσης των νήσων. Ο αεροναυτικός πόλεμος, όπως είναι φυσιολογικό χρειάζεται να συνδυάζει δύο στρατηγικές, η μία να περιορίζει την τουρκική κίνηση στη θάλασσα (με ελληνική κυριαρχία) και η άλλη να ανοίγει την πιθανότητα να απειληθεί η τουρκική επικράτεια. Υπάρχει μια λογική γεωγραφίας, τεχνολογίας και φόβου που με τον τρόπο της είναι συνεπής και μας δένει σε έναν εσωτερικό κύκλο που δημιουργεί ο ναυτικός πόλεμος.

Όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης για αυτή τη στρατηγική πριν από περισσότερο από είκοσι δύο αιώνες. Είναι μια στρατηγική που είναι ακόμα σε ισχύ, γεμάτη από ανεπαίσθητη αλληλεπίδραση με την Θαλάσσια Ισχύ. Η οξυδέρκεια του Θεμιστοκλή και του Περικλή, δύο κορυφαίων φυσιογνωμιών της ελληνικής ιστορίας, κατόρθωσαν να μετατρέψουν την Αθήνα σε ένα απόρθητο νησί την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου. «Σκεφθείτε» έλεγε «Αν ήμαστε νησί, ποιοι θα ήταν πιο απρόσβλητοι από εμάς; Από αυτό θα πρέπει να εμπνευστούμε και να αποφασίζουμε σαν να ήμαστε νησιώτες». Θουκυδίδου Ιστορία, Α 143

Όταν η ελληνική στρατιωτική δράση ήταν ανεπιτυχής, όπως στη μικρασιατική εκστρατεία, απέτυχε είτε επειδή το έδαφος δεν ήταν επιρρεπές στη ναυτική δύναμη είτε επειδή δεν χρησιμοποιήθηκε η ναυτική ισχύς. Πρέπει να πείσουμε τους εαυτούς μας, ότι η πολεμική στρατηγική του Ελληνισμού, ιδιαίτερα σε στρατηγικό επίπεδο, δεν άλλαξε ποτέ. Η Τουρκία περιορίζεται μόνο από την ελληνική κυριαρχία των θαλασσών, εμποδίζεται από την αποτελεσματική χρήση των θαλασσίων ζωνών στην περιφέρειά της ενώ ο Ελληνισμός αναπτύσσει την αεροναυτική ισχύ σε συνεργασία με τις χερσαίες δυνάμεις των νησιών.

Η ιδέα ενός συνεπούς στρατηγικού μοντέλου είναι πιο δύσκολο να κατανοηθεί από αυτή μιας συνεπούς στρατιωτικής στρατηγικής. Αλλά το τελευταίο έχει μια επίμονη ελληνική πραγματικότητα και μια επίμονη λύση αεροναυτικής ισχύος που ευθυγραμμίζεται με την τεχνολογία και τη στρατηγική. Είναι ζωτικής σημασίας να κατανοήσουμε τη ναυτική διάσταση όλων των ελληνικών πολέμων.

Συμπέρασμα

Οι καθοριστικοί παράγοντες υποδηλώνουν ότι η Τουρκία προσπαθεί να αναδειχθεί ως σημαντική θαλάσσια δύναμη τον 21ο αιώνα, κάτι που δεν είναι πλέον αμφιλεγόμενος ισχυρισμός. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη, στρατηγική και βασισμένη σε μελέτη περίπτωσης προοπτική του Ελληνισμού για τη ναυτική ισχύ εκθέτει ορισμένες περιοριστικές μεταβλητές, όπως η θαλάσσια κυριαρχία, που περιορίζουν την τουρκική θαλάσσια ισχύ.

Παρά την ανερχόμενη θέση της ως θαλάσσιας δύναμης, η ισχύς της Τουρκίας είναι εγγενώς ηπειρωτική. Τα χερσαία σύνορα θα αποσπάσουν την προσοχή της Τουρκίας από ένα ολόψυχο ναυτικό όραμα. Παρά τον εντυπωσιακό αριθμό πλοίων, την ανάπτυξη του προϋπολογισμού και τη δημιουργία ικανοτήτων, οι θάλασσες του τουρκικού ναυτικού είναι περιφραγμένες από τις αλυσίδες ελληνικών νησιών.

Επιπλέον, τα τουρκικά ναυτικά συμφέροντα στη Μεσόγειο Θάλασσα και προς τα δυτικά θα είναι περιορισμένα, καθώς τα πλοία θα είναι ευάλωτα διασχίζοντας θαλάσσιες περιοχές ελεγχόμενες από τις ελληνικές και συμμαχικές αεροναυτικές δυνάμεις.

Η άνοδος της Τουρκίας είναι αναμφισβήτητη. Αλλά εφόσον εστιάσουμε την προσοχή μας στη “Θαλάσσια Κυριαρχία” υπάρχει σημαντικός λόγος, να συμπεράνουμε ότι η τουρκική θαλάσσια δύναμη δεν θα είναι μια ηγεμονική δύναμη εφάμιλλη με τις εποχές της ναυτικής ηγεμονίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

geopolitics.iisca.eu

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα