Μια και έρχονται εκλογές, ας πάρω κι εγώ θέση. Πολίτης είμαι κι εγώ. Έχω άποψη. Και την εκφράζω όσο μου επιτρέπεται. Αν και, κατά την άποψή μου, μού επιτρέπεται στον βαθμό που δεν θίγω τα κατεστημένα…
γράφει ο Γιώργος Ιεροδιάκονος
Ας ξεκαθαρίσουμε όμως πρώτα. Είναι οι εκλογές δημοκρατική διαδικασία; Ναι ή όχι; Η απάντηση, όσο κι αν εκπλήσσει τους πολλούς είναι ΟΧΙ. Ακριβώς το αντίθετο ισχύει. Καθότι η ειδοποιός διαφορά της δημοκρατίας έναντι των αριστοκρατικών πολιτευμάτων είναι ακριβώς αυτές ταύτες οι εκλογές. Στην μεν δημοκρατία οι διοικούντες αναδεικνύονται με κλήρωση, ενώ στην αριστοκρατία με εκλογή. Αυτό μπορεί να σοκάρει τους απληροφόρητους ψηφοφόρους-τηλεθεατές, αλλά ο Αριστοτέλης ορίζει αυτή την ειδοποιό διαφορά μεταξύ των δύο πολιτευμάτων με τον πλέον σαφή ορισμό «Λέγω δ’ οίον δοκεί δημοκρατικόν μεν το κληρωτάς είναι τας αρχάς, το δ’ αιρετάς ολιγαρχικόν» : (Πολιτικά, Δ, 1294b, 8-9).
Ορίζεται ρητά και στον Επιτάφιο του Περικλή: «και όνομα μεν κέκληται δημοκρατία διά το μη οικείν εν ολίγους αλλ’ ες πλείονας», δηλαδή, το πολίτευμά μας ονομάζεται δημοκρατία επειδή η διοίκηση ασκείται από τους πολλούς και όχι από τους λίγους.
Με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται αυτό; Το αποσαφηνίζει ο Ηρόδοτος στον διάλογο μεταξύ του Μεγάβυζου (υποστηριχτή της ολιγαρχίας), του Δαρείου (υποστηριχτή της μοναρχίας) και του Οτάνη (υποστηριχτή της Δημοκρατίας), ο οποίος δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Σ’ αυτό τον διάλογο ορίζονται τα τρία θεμελιώδη χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας:
α) «Πάλω εν αρχής άρχει» (δηλαδή, με κλήρο οι αρχές),
β) «υπεύθυνον δε αρχήν έχει» (δηλαδή, οι πάντες λογοδοτούν για κάθε αξίωμα που του ανατέθηκε) και
γ) «Βουλεύματα δε πάντα ες το κοινόν αναφέρει» (δηλαδή, κάθε απόφαση λαμβάνεται μετά από δημόσια συζήτηση).
Τα σημερινά πολιτεύματα ανενδοίαστα καπηλεύονται το όνομα της Δημοκρατίας, ενώ ουσιαστικά αποτελούν τον ορισμό της αριστοκρατίας. Σ’ αυτά τα πολιτεύματα υπάρχει μια μικρή, λίγο-πολύ σταθερή, ομάδα –οι άρχοντες- και μια μεγάλη – οι αρχόμενοι, οι οποίοι κάθε τέσσερα χρόνια καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στους επαγγελματίες, ισόβιους άρχοντες, ποιος θα τους κυβερνάει για την επόμενη εκλογική περίοδο.
Ουσιαστικά δηλαδή, η συντριπτική πλειοψηφία της δεύτερης ομάδας δεν αναλαμβάνει ποτέ κανένα αξίωμα, παρά μόνο καλείται κάθε τόσο να διαλέξει ποιος από τους επαγγελματίες πολιτικούς είναι αξιότερος να τους κυβερνήσει. Κι εδώ ακριβώς είναι ο ορισμός της αριστοκρατίας. Οι υπήκοοι ψηφοφόροι αναδεικνύουν αυτόν που, κατά την άποψη του καθενός, είναι ο άριστος.
Φυσικά, κανένας άνθρωπος δεν είναι άριστος. Γι’ αυτό και το πολίτευμα που προτείνει ο αριστοκρατικός Πλάτων στην «Πολιτεία» του θεωρήθηκε –και πολύ σωστά- ουτοπία. Καθότι δεν υπάρχει τόπος στην Γη για να εφαρμοστεί. Παρόλα αυτά, ήδη αυτό το ουτοπικό πολίτευμα εφαρμόζεται ως καθεστώς εδώ και πολλούς αιώνες στις δυτικές κυρίως χώρες. Και το χειρότερο απ’ όλα, είναι ότι αυτό το κατεξοχήν αριστοκρατικό πολίτευμα ονομάζεται από τους καθεστωτικούς «δημοκρατία».
Στην πραγματικότητα, ελλείψει αρίστου, οι ψηφοφόροι υπήκοοι καλούνται να επιλέξουν κάθε φορά τον λιγότερο κακό.
Κι ερχόμαστε τώρα στις εκλογές του Μαΐου. Εδώ σας θέλω, γατάκια! Ποιος είναι ο λιγότερο κακός ανάμεσα στους υποψηφίους; Ποιον κερατά να επιλέξουμε πάλι για γενικό δερβέναγα;
Εγώ προσωπικά δεν τον έχω επιλέξει ακόμα. Και μάλλον θα έρθει εκείνη η καταραμένη μέρα των εκλογών και θα ψάχνω ακόμα να βρω εκείνον τον λιγότερο κακό…
