17 Απριλίου 2022
του Γεώργιου Μουρουζίδη* Ανώτατου Αξιωματικού του Στρατού ε.α. Απόφοιτου της ΣΕΘΑ, ΜΒΑ, Συνδέσμου στις ΗΠΑ 2008-2011.
Με αφορμή την τελευταία απογραφή του πληθυσμού της χώρας, σε συνδυασμό με την μείωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σκέφτηκα να γράψω λίγα λόγια, μπροστά στην διαφαινόμενη κατάρρευση της ελληνικής επαρχίας.
Ο μέσος όρος του κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Ελλάδα έπεσε στην προτελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Χώρες που μπήκανε στην Ευρωπαϊκή Ένωση πολύ μετά από εμάς (Σλοβακία, Κροατία, Ρουμανία, κλπ…) μας ξεπεράσανε, με μοναδική ουραγό τη Βουλγαρία.
Η δραματική συρρίκνωση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό πέραν του χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης και της έλλειψης ανταγωνιστικότητας και στην εκκένωση της επαρχίας.
Εκτός από την υπογεννητικότητα και το brain drain, ο πληθυσμός της επαρχίας μετακινείται προς τα αστικά κέντρα και κυρίως προς την Αθήνα. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο, στην οποία ο μισός πληθυσμός κατοικεί γύρω από την πρωτεύουσα.
Σπάνια επίσης, οι διαπεριφερειακές ανισότητες παρουσιάζουν τόσο μεγάλες αποκλίσεις, εντός μιας χώρας. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Αττική (22.000 + Ευρώ) είναι διπλάσιο από ορισμένες περιφέρειες, όπως π.χ της Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης (11.000 + Ευρώ).
Μόνο στα πλέον συγκεντρωτικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα στον κόσμο, οι μεγάλες επενδύσεις και τα μεγάλα έργα εγκρίνονται και ελέγχονται καθολικά, ακόμα και στις πλέον απομακρυσμένες και εθνικά κρίσιμες περιοχές από την πρωτεύουσα, πολλές φορές μάλιστα ερήμην των τοπικών αιρετών και διοικητικών αρχών.
Η ύπαιθρος αδειάζει, με τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης να παρατηρούνται στις φτωχότερες επαρχίες. Θα επικαλεστώ το παράδειγμα της γενέτειρας μου, στην οποία η τελευταία απογραφή έδειξε μείωση του πληθυσμού σε ποσοστό μεγαλύτερο του 35 % . Δραματικό είναι επίσης και το στοιχείο της γήρανσης του πληθυσμού, σε ένα Δήμο εναπομεινάντων 5.000 κατοίκων, ο μέσος όρος ηλικίας είναι 65 + ενώ όλο το 2021 γεννηθήκανε λιγότερα από 15 παιδιά. Με βάση τα στοιχεία της απογραφής του πληθυσμού, η μεγαλύτερη μείωση παρατηρείται στις φτωχότερες περιοχές.
Τα μεγαλύτερα έργα γίνονται για την εξυπηρέτηση του πολυπληθούς κέντρου, όπου παρά την κρίση εξακολουθεί να παρουσιάζει οικονομική δραστηριότητα με συνέπεια να συνεχίζει να προσελκύει πληθυσμό από την επαρχία. Πώς να γίνουν επενδύσεις στην επαρχία χωρίς υποδομές και σ’ ένα κράτος που παρά την πρόοδο βρίσκεται ακόμα πίσω στο δείκτη της ψηφιακής ανταγωνιστικότητας.
O πιο ασφαλής τρόπος για την οικονομική ανάκαμψη, τη δημοκρατία και την άμυνα της χώρας είναι η περιφερειακή ανάπτυξη.
Δεν είναι δυνατόν για παράδειγμα κάποιος κάτοικος να ζει στον Β. Έβρο ή το Νευροκόπι και να καταβάλει τους ίδιους φορολογικούς συντελεστές για καύσιμα, βασικά τρόφιμα, θέρμανση, μεταβιβάσεις, κλπ… με αυτούς της Αττικής ή της Μυκόνου.
Οι κυβερνήσεις εκτός των άλλων, κρατούν ως προνόμια τους, την επιδοματική πολιτική (π.χ στη θέρμανση, στις συγκοινωνίες, κλπ…), στην οργάνωση των σχολείων, στην επάνδρωση των υγειονομικών μονάδων, στην βοήθεια των ευπαθών ομάδων, στα μέτρα κατά των κρίσεων, κλπ…
Μαζί με την δημογραφική κατάθλιψη, κατεδαφίζονται και πολλές υποδομές στην περιφέρεια, οι οποίες εάν δεν αλλάξουν άμεσα οι προτεραιότητες του κέντρου, δεν θα αποκατασταθούν ποτέ. Χιλιάδες σπίτια στην επαρχία εγκαταλείπονται αφημένα στη φθορά του χρόνου, ενώ οι νέοι συνωστίζονται στα μεγάλα αστικά κέντρα για 500-600 Ευρώ.
Τις τελευταίες ημέρες έγινε η εκταμίευση της πρώτης δόσης του Ταμείου Ανάκαμψης. Στο σημείο αυτό αναφύεται το ερώτημα, πού και πώς θα διατεθούν τα 70 δις, μήπως σε πελατειακές ανάγκες, δηλαδή πάλι πρωτίστως προς το κέντρο ;
Δυστυχώς για ό,τι συμβαίνει δεν είναι άμοιρες ευθυνών και οι επαρχίες με τους τοπικούς τους άρχοντες να στοιχίζονται κομπορρημονώντας, συνήθως πίσω από τις κομματικές παρατάξεις οι οποίες λειτουργούν κυρίως υπέρ της πολυπληθέστερης περιφέρειας της Αττικής, διότι εκεί βρίσκεται η μεγαλύτερη δεξαμενή ψήφων. Τόσο οι πολιτικοί, όσο και οι κοινωνίες της υπαίθρου εμφανίζονται πολυδιαιρεμένες, με τις τοπικές πολιτικές τους να αλληλοεξουδετερώνονται στις μικροπαραταξιακές τους αντιπαραθέσεις. Ίσως εδώ το «διαίρει και βασίλευε» του Μακιαβέλι, βρήκε το πιο αποτελεσματικό έδαφος για εφαρμογή, την ώρα μάλιστα που η κοινωνία πρόθυμα παίζει το παιχνίδι των «καλών» και των «κακών».
Μόνο οι διαπεριφερειακές και διαδημοτικές συνεργασίες, με ισχυρές τοπικές ηγεσίες, μπορούν να πιέσουν προς τις κεντρικές κυβερνήσεις, ώστε να ασχοληθούν σοβαρά με την ελληνική περιφέρεια, με την προϋπόθεση ότι οι τοπικές κοινωνίες θα διακρίνουν την πολιτική από το ποδόσφαιρο.
*Ανώτατος Αξιωματικός του Στρατού ε.α. Απόφοιτος της ΣΕΘΑ, ΜΒΑ, Σύνδεσμος στις ΗΠΑ 2008-2011.
στο τελοσ θα μεινει μονο η αθημα και θα μασ θυμιζει την κωνσταντινουπολι και το καταντημα της
Προηγμένες σκέψεις για μια αποκεντρωμένη και ανεπτυγμένη χώρα !!!