Από σήμερα οι Τούρκοι της διασποράς μπορούν να ψηφίσουν μέχρι τις 9 Μαϊου.

Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu

Παρά την εντερολογική ίωση του Ερντογάν, όπως μεταδίδει από το πρωί το γαλλικό διεθνικό κανάλι France 24, οι Τούρκοι της διασποράς μπορούν από σήμερα να ψηφίζουν στο εξωτερικό μέχρι και τις 9 Μαϊου 2023.

Αυτό προκύπτει από το ρεπορτάζ του Cyprien Durand–Morel στην ηλεκτρονική Libération, 27-4-2023, με τίτλο : «Προεδρικές εκλογές : οι Γαλλο-Τούρκοι κόντρα στο ρεύμα του αντι-ερντογανικού κύματος» (Présidentielle : les Franco-Turcs à contre-courant de la vague anti-Erdogan).

Η τουρκική κοινότητα στη Γαλλία καλείται στις κάλπες από σήμερα Πέμπτη 27 Απριλίου. Ταγμένη κατά πλειοψηφία στο πλευρό του απερχόμενου άρρωστου προέδρου, η τουρκική διασπορά θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα των εκλογών που προβλέπονται να είναι αμφίρροπες, κατά ορισμένους εκλογολόγους.

Σε ένα παριζιάνικο μουσικό μαγαζί, ένας σαζιτζής (οργανοπαίκτης του ιερού λαούτου των Αλεβιτών) τραγουδά με συγκίνηση το «Είμαι σε μακρύ και στενό δρόμο». Μια όμορφη μεταφορά, καθώς περισσότεροι από 60 εκατομμύρια Τούρκοι καλούνται στις κάλπες στις 14 Μαΐου για να αποφασίσουν το μέλλον του καθεστώτος τους. Πόσο μάλλον που στη χώρα πνέει άνεμος ελπίδας και αλλαγής.

Ο Ερντογάν δεν ήταν ποτέ τόσο κοντά στην έξοδο από την εξουσία. Ένα άνευ προηγουμένου αντιπολιτευτικό μέτωπο έχει συγκροτηθεί πίσω από τον υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Kemal Kiliçdaroglu. «Είμαστε στα πρόθυρα μιας ιστορικής αλλαγής», ελπίζει από το Παρίσι ένας ανώνυμος ακτιβιστής του κόμματος HDP, δηλαδή του φιλοκουρδικού μέλους αυτού του συνασπισμού, που απειλείται με απαγόρευση συμμετοχής στις εκλογές και που κατηγορείται για υποστήριξη της τρομοκρατίας. «Αν επανεκλεγεί ο Ερντογάν, θα έχουμε την ολοκληρωτική εγκαθίδρυση του φασισμού στην Τουρκία». Για αυτές τις εκλογές, που πραγματοποιούνται στα 100^α γενέθλια της υποτιθέμενης Τουρκικής Δημοκρατίας (το ορθότερο Δημο-κρατορίας), κάθε ψήφος μετράει. Ειδικότερα οι μάλλον συντηρητικές ψήφοι της διασποράς, με 3 εκατομμύρια ψηφοφόρους στον κόσμο, που αρχίζουν να ψηφίζουν από σήμερα Πέμπτη, 27 Απριλίου.

Στριμωγμένος και άρρωστος πια στη χώρα του, ο ισλαμο-συντηρητικός πρόεδρος λατρεύεται αντίθετα από το ευρωπαϊκό εκλογικό σώμα των Τούρκων. Μετά τη Γερμανία, η Γαλλία και οι 330.000 Τούρκοι της αποτελούν το δεύτερο μεγαλύτερο σύνολο τουρκικών ψήφων στον κόσμο, κατά το ρεπορτάζ. Τον ψήφισαν με ποσοστό 63% στη Γαλλία κατά τις προεδρικές εκλογές του 2018. Προς απογοήτευση ορισμένων φωνών που υψώθηκαν στην Τουρκία και που ζήτησαν ανεπιτυχώς να επανεξεταστεί αυτό το δικαίωμα ψήφου στους Τούρκους του εξωτερικού, που τους χορηγήθηκε το 2014. Πολλοί από τους συμπατριώτες τους τους θεωρούν αποκομμένους από την τουρκική πραγματικότητα, ιδίως λόγω της υψηλής αγοραστικής τους δύναμης όταν έρχονται να περάσουν τις διακοπές τους στην Τουρκία. Ένα συναίσθημα ακόμη πιο πικρό, καθώς συμμετείχαν στη ισχνή νίκη του «ναι» (με 51%) κατά το συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017, παρέχοντας πλήρεις εξουσίες στο «reis», ένα από τα προσωνύμια του Ερντογάν.

Δεινόσαυρος της τουρκικής πολιτικής

Όλο και πιο δημοφιλής στην Τουρκία, ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Kemal Kiliçdaroglu, εξακολουθεί να αγωνίζεται να πείσει τους Τούρκους της Γαλλίας. Αυτοί συχνά ψηφίζουν σύμφωνα με τις ρίζες τους. Και η συντριπτική πλειοψηφία τους προέρχεται από τους μετανάστες από την Ανατολία (δηλαδή το ασιατικό τμήμα της χώρας) που πήγαν για να εργαστούν στη Γαλλία κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. «Είναι ένας από τους λιγότερο ενσωματωμένους, λιγότερο μορφωμένους και λιγότερο καταρτισμένους πληθυσμούς στη Γαλλία», υπογραμμίζει ο Aurélien Denizeau, διδάκτωρ πολιτικών επιστημών στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών. Αυτοί οι Γαλλο-Τούρκοι υποστηρίζουν την επιλογή της σταθερότητας, ενός ισχυρού και χαρισματικού ανθρώπου, με το πρόσθετο πλεονέκτημα του πολιτικού σουνιτικού Ισλάμ. Παρά τις πρόσφατες γκάφες του ηγέτη τους, ιδιαίτερα στον χειρισμό της οικονομικής κρίσης ή του τρομερού σεισμού του Φεβρουαρίου, θα ψηφίσουν τον Ερντογάν παντού, φοβούμενοι πάνω απ’ όλα τη δημιουργία κουρδικού κράτους εάν η αντιπολίτευση έρθει στην εξουσία.

Το άλλο μεγάλο σύνολο ψηφοφόρων στο εξωτερικό προέρχεται από τον κουρδικό και τον αλεβιτικό εθνικισμό. Αλλά δεν μετράει και τόσο πολύ. Αυτές οι δύο καταπιεσμένες κοινότητες βρήκαν καταφύγιο στη Γαλλία μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 και το κυνήγι μαγισσών υπό το καθεστώς μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του 19% που συγκέντρωσε το κόμμα HDP στη Γαλλία στις τελευταίες εκλογές και αυτή τη φορά θα έπρεπε λογικά να ενταχθούν στο ενιαίο μέτωπο της αντιπολίτευσης.

Για τους οπαδούς του Kiliçdaroglu στη Γαλλία, η μεγάλη πρόκληση είναι να πείσουν τους νέους, παραδοσιακά κατά του Ερντογάν, αλλά ορφανούς από μια πραγματική εκπροσώπηση. «Δεν βλέπουμε στο τουρκικό πολιτικό τοπίο έναν ηγέτη που να ενσαρκώνει τη νεολαία», λέει ο Samim Akgönül, διευθυντής του τμήματος Τουρκικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Υπήρχαν κεμαλιστές όπως οι δήμαρχοι Ekrem Imamoglu (Κωνσταντινούπολη) και Mansur Yavas (Άγκυρα), αλλά αναγκάστηκαν να ρίξουν λευκή πετσέτα και τώρα να στηρίξουν τον Kemal Kiliçdaroglu. Αυτός υπερβαίνει τα 74 χρόνια του, είναι ένας δεινόσαυρος της τουρκικής πολιτικής, χωρίς χάρισμα και μακριά από τις ανησυχίες της νιότης.

«Απελπισμένοι ακτιβιστές του κόμματος CHP»

Το κεμαλικό κόμμα δεν παραδέχεται την ήττα. Μέσω του δικτύου κοινοτικών ενώσεών του, οι διαφωνούντες ελέγχουν σχολαστικά την εγγραφή των μελών τους σε ξένους εκλογικούς καταλόγους. Προκειμένου να εξισορροπήσει τον συσχετισμό δυνάμεων, η αντιπολίτευση επενδύει μαζικά σε κοινωνικά δίκτυα για να προσελκύσει νέους ψηφοφόρους. Τα αντι-ερντογανικά κόμματα προσπαθούν με κάποιο τρόπο να πείσουν τους παραδοσιακούς υποστηρικτές του Προέδρου. «Συνάντησα ακτιβιστές του CHP που μου είπαν ότι ήταν απελπισμένοι επειδή οι Τούρκοι της Γαλλίας εμμένουν στις θέσεις τους», καταθέτει ο Aurélien Denizeau.

Πόσο μάλλον που τα κόμματα της αντιπολίτευσης δυσκολεύονται να χρηματοδοτηθούν. «Δεν μπορούμε να καταφέρουμε να πληρώσουμε ούτε το ενοίκιο για τις μικρές μας εγκαταστάσεις», αναφέρει ο Hüseyin Cicek, επίτιμος πρόεδρος του CHP στη Γαλλία. Σε αντίθεση με το προεδρικό κόμμα, το οποίο χρηματοδοτεί τουρκικά τζαμιά, προξενεία και πολιτιστικούς συλλόγους εδώ και 20 χρόνια, το κεμαλικό κόμμα δεν διαθέτει τόσους πόρους για προεκλογική εκστρατεία στο εξωτερικό. Αν και ο Ερντογάν και οι υπουργοί του δεν μπορούν πλέον να διοργανώνουν προεκλογικές συγκεντρώσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος, η ικανότητά τους να επηρεάζουν συνεχίζεται.

Το 2018, σχεδόν 160.000 Γαλλο–Τούρκοι προσήλθαν στις κάλπες με ποσοστό συμμετοχής κάτω του 50%, ενώ στην Τουρκία έφτασε το 85%. Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί στα έξι τουρκικά προξενεία στη Γαλλία, καθώς και σε τρεις νέες πόλεις, το Κλερμόν, τη Μυλούζ και την Ορλεάνη.

Στις 9 Μαΐου θα συγκεντρωθούν όλες οι τουρκικές ψήφοι στη Γαλλία στη Λυών, όπου ένα αεροπλάνο που ναυλώθηκε ειδικά για την περίσταση θα μεταφέρει τα ψηφοδέλτια στην Τουρκία. Την ασφάλεια των καλπών θα διασφαλίσουν μέχρι και την καταμέτρηση στην Άγκυρα, το βράδυ της 14ης Μαΐου, οι εκπρόσωποι των κομμάτων.