[Το ισοζύγιο μεταξύ ΟΗΕ και διάσημων επίτιμων πρεσβευτών του δεν φαίνεται να είναι θετικό για τον παγκόσμιο Οργανισμό. Ισως μάλιστα να είναι και αρνητικό. Αποσπάσματα από το βιβλίο της Πωλίν Λιετάρ “OΗΕ, η μεγάλη απάτη”, στις εκδόσεις Αlbin Michel, όπως αναδημοσιεύτηκαν στον ιστότοπο: . http://www.atlantico.fr/decryptage/tres-chers-ambassadeurs-people-course-entre-agences-onusiennes-pour-recuperer-star-plus-glamour-pauline-lietar-3185783.html ]
Η διάσημη σταρ του Χόλιγουντ και επίτιμη πρέσβειρα του ΟΗΕ Αντζελίνα Τζολί οργάνωσε μια Σύνοδο Κορυφής για τον βιασμό των γυναικών σε εμπόλεμες περιοχές που στοίχισε στον ΟΗΕ περισσότερα από 7 εκ. δολάρια!
Μεταξύ των 182 πρεσβευτών των οργανισμών και προγραμμάτων του ΟΗΕ, μερικοί είναι αδρανείς, δηλαδή … όχι πολύ δραστήριοι. Όπως η Μπάρμπαρα Χέντριξ [Αφροαμερικανή σοπράνο], η παλαιότερη πρέσβειρα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες: χρίστηκε για πρώτη φορά το 1987 και ορίστηκε μόνιμος επίτιμος πρεσβευτής το 2002. “Όσο ζω», είπε, «η Ύπατη Αρμοστεία μπορεί να υπολογίζει σε μένα και μπορώ να υπολογίζω σε αυτήν [1]. “Αλλά σ’ αυτή τη θέση, δεν κάνει σχεδόν τίποτα”, λέει ένας υπάλληλος. Συμμετείχε σε δύο εκδηλώσεις το 2015. Από τότε, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποιες ήταν οι δραστηριότητές της.
Η συμπεριφορά κάθε επίτιμου πρεσβευτή πρέπει να εξετάζεται διεξοδικά καθ ‘όλη τη διάρκεια της εντολής.
Για αρκετούς μήνες η ρωσική τενίστρια Mαρία Σαράποβα στερήθηκε τον τίτλο της πρέσβειρας του ΟΗΕ μετά τον αποκλεισμό της από τη Διεθνή Ομοσπονδία Τένις για ντόπινγκ.
Αλλά οι ‘’μασκότ’’ είναι πάρα πολύ πολλοί για να παρακολουθούνται αυστηρά όλοι.
Για παράδειγμα, το 2013, η bimbo τραγουδίστρια Κριστίνα Αγκιλέρα προκάλεσε γέλια όταν ταξίδεψε στη Ρουάντα για λογαριασμό του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος. Με πολλή αφέλεια είπε ότι ήταν ευτυχής που βοηθάει έναν λαό που υποφέρει. “Ο λαός της Ρουάντα με συγκίνησε με τρόπο που δεν μπορώ να εκφράσω ή να πω με λόγια. […] Για μένα, ως μητέρα, είναι απαράδεκτο να υπάρχουν παιδιά που πηγαίνουν για ύπνο χωρίς φαγητό. […] Χρειάζονται τη βοήθειά μας και είμαι περήφανη για το έργο που επιτελούμε εκεί [2]. Πεπεισμένη ότι η ιδιότητά της ως αμερικανικού σταρ ήταν χρήσιμη σε μια χώρα που γνωρίζει έντονη ανάπτυξη.
Επιπλέον, το ταξίδι της καλύφθηκε από το περιοδικό People, το οποίο επαίνεσε το θάρρος της σταρ να μεταβεί σε μια «χώρα που σπαράσσεται από τον πόλεμο» … ενώ ο εμφύλιος πόλεμος εκεί τελείωσε πριν είκοσι χρόνια.
Με τους πρεσβευτές – διασημότητες, “η δυσκολία είναι ότι ενδέχεται να χάσουμε τον έλεγχο ανά πάσα στιγμή”, επισημαίνει ο Mαρκ Γουίλερ του Λόντον Μετροπόλιταν Γιουνιβέρσιτυ, ο οποίος έγραψε για τη σχέση μεταξύ διασημοτήτων και διπλωματίας. “Αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να βλάψουν την υπόθεση, όπως η [τραγουδίστρια] Τζέρι Χαλιγουέλ, η οποία κλήθηκε να μιλήσει για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, χωρίς να πει τελικά τίποτα [3]. ”
Και επίσης να φέρει σε αμηχανία τους ξένους αξιωματούχους που την υποδέχτηκαν. Έτσι, το 2009, επισκεπτόμενη το Νεπάλ, γνωστή χάρις στο συγκρότημα Spice girls και τo σέξι ντύσιμο, παρακάμπτει τις τυπικότητες και αγκαλιάζει τον πολύ σεμνό πρωθυπουργό. Πέρα από τις πολιτιστικές παραδόσεις και το πρωτόκολλο, με τη χειρονομία της προκάλεσε επίσης επειδή πήγε απλώς για να προωθήσει μέτρα υγιεινής κατά της γρίπης τύπου Α. “Φιλώντας και αγκαλιάζοντας έναν ξένο, δεν είναι ακριβώς ο σωστός τρόπος πρόληψης”, σημειώνει ένας φιλοξενούμενος, παρών στη δεξίωση. Αδιάφορο, η Τζέρι Χαλιγουέλ βρήκε τον πρωθυπουργό του Νεπάλ “πραγματικά δροσερό”. «Η παρουσία μου», συνεχίζει, «προφανώς του έδωσε την εμπιστοσύνη να μιλήσει για τη βία κατά των γυναικών. Επειδή υπήρξε μια δυτική παρουσία [4]. Η τραγουδίστρια έδωσε ίσως υπερβολική σημασία στο ρόλο της. Η προληπτική εκστρατεία κατά της ενδοοικογενειακής βίας ξεκίνησε πριν χρόνια!
Αντζελίνα Τζολί
Αν και, φυσικά, δεν υπάρχει οικονομική αποζημίωση για τις διασημότητες και γι’ αυτούς που κάνουν συχνά δωρεές, οι δραστηριότητές τους εντούτοις δημιουργούν δαπάνες για τη διοργάνωση συνεδρίων, ταξιδιών ή ακόμη και για την παράθεση γευμάτων …
“Υπάρχει ένας ανταγωνισμός μεταξύ των οργανισμών του ΟΗΕ. Ποιος θα έχει την πιο λαμπρή σταρ και ποιος θα έχει τα πιο όμορφα μπλουζάκια “, σχολιάζει ο Kίλιαν Kλάινσμιντ. Πρέπει να μεταφερθούν φωτογράφοι για να καλύψουν την προσπάθεια, να δοθούν σάκοι και κράνη σε όλους, να στεγάσουμε τις ομάδες … Με δυο λόγια, το κόστος ενός σεμιναρίου.
Ο Γκάρντιαν αποκάλυψε σε έρευνα ότι η σύνοδος κορυφής του Λονδίνου κατά το 2014 για την καταπολέμηση του βιασμού των γυναικών στις ζώνες των συγκρούσεων, που οργάνωσε η Αντζελίνα Τζολί, κόστισε περισσότερα από 7 εκατομμύρια ευρώ, πέντε φορές τον ετήσιο προϋπολογισμό που προβλέπει το Ηνωμένο Βασίλειο για αυτή την προσπάθεια. Για τη σύνοδο αυτή προσκλήθηκαν στο Λονδίνο 1.700 αντιπρόσωποι από 123 χώρες. Υπουργοί Εξωτερικών, δικηγόροι, αστυνομικοί … Και οι λεπτομέρειες των δαπανών είναι εκπληκτικές: 417. 000 ευρώ δαπανήθηκαν για διατροφή και 800. 000 ευρώ για ξενοδοχεία, μετακινήσεις και ταξί, το ισοδύναμο της συνολικής βοήθειας που προβλέπεται για τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Για ένα ανύπαρκτο αποτέλεσμα: σύμφωνα με την έρευνα, οι δαπάνες αυτές δεν είχαν πρακτικά κανένα αντίκτυπο, επειδή ο αριθμός των θυμάτων βιασμού στο Κονγκό δεν έπαψε να αυξάνεται. Ακόμη χειρότερα, οι τοπικές ενώσεις σήμερα έχουν απελπιστικά λίγα χρήματα για τη θεραπεία γυναικών που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής βίας και για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων αποζημίωσης. Ιδιαίτερα στη Mινόβα, στα ανατολικά της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Σίγουρα θα είχαν κάνει καλή χρήση αυτών των 7 εκατομμυρίων ευρώ.
Ποιος ο αντίκτυπος;
Η Mαρίσα Μπουκάνωφ, επικεφαλής του προγράμματος “Σχέσεις με τις διασημότητες” στην Unicef, εκτιμά ότι η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, το ενδιαφέρον των κοινωνικών δικτύων και τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται αποτελούν καλές ενδείξεις. “Είναι πολύ κερδοφόρο: ποτέ δεν θα φτάναμε στους αριθμούς που πιάνουμε χωρίς τη βοήθειά τους” [5], είπε. Αλλά είναι δύσκολο για τα Ηνωμένα Έθνη να εκτιμήσουν με ακρίβεια την εκπλήρωση των προσδοκιών τους σε πρεσβευτές καλής θέλησης.
“Οι πρεσβευτές καλής θέλησης είναι υπερεργαλεία δημοσίων σχέσεων. Κάνουν πολύ καλή δουλειά, παρόλο που πολλοί δεν κάνουν πολλά. Όταν πάνε σε μια χώρα, αυξάνουν την αναγνωρισιμότητα του ΟΗΕ. Και όταν κάνουν ομιλίες στις υποανάπτυκτες χώρες, επηρεάζουν τον πληθυσμό. Η γενική ιδέα είναι καλή. Είναι άνθρωποι των οποίων η εικόνα είναι πολύ ακριβή και συνάπτουμε μια ενδιαφέρουσα και χαμηλού κόστους συμφωνία μαζί τους “, λέει ένας ανώτερος υπάλληλος.
Μια πράξη που θεωρείται αποτελεσματική εσωτερικά: η πρόσληψη του Ντάνιελ Κραίγκ, ο οποίος ενσαρκώνει τον Τζέιμς Μποντ ως τον πρώτο παγκόσμιο πράκτορα των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη ναρκών και εκρηκτικών μηχανισμών. “Ως 007, ο κ. Κραιγκ είχε το δικαίωμα να σκοτώσει. Σήμερα του δίνουμε τη δυνατότητα να σώζει ζωές ” [6] είπε ο Μπαν Κι-μουν, χαμογελώντας. “Η πρόσληψη του Τζέιμς Μποντ είναι ένα μεγάλο εργαλείο για τη συγκέντρωση κεφαλαίων, και δημιούργησε ενδιαφέρον για την υπόθεση. Και έπειτα τον συμπαθούσαν οι υπάλληλοι του οργανισμού”, λέει ένας ειδικός.
Η μόνη συνολική έκθεση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της χρήσης αυτών των συγκεκριμένων συνεργατών χρονολογείται από το 2006. Οι επιθεωρητές της Κοινής Μονάδας Επιθεώρησης – ανεξάρτητου και εξωτερικού φορέα παρακολούθησης των δραστηριοτήτων των Ηνωμένων Εθνών – επιφορτισμένοι με την αξιολόγηση του προγράμματος, διαπίστωσαν ότι υπήρχαν πάρα πολλοί πρεσβευτές. Συνέστησαν “έναν εξορθολογισμό” και έναν περιορισμό των δραστηριοτήτων τους σε δύο έτη “ανανεώσιμων υπό την επιφύλαξη μιας τελικής θετικής εκτίμησης του έργου”.
Η έκθεση συνιστά επίσης να χρηματοδοτούν κατά μεγάλο μέρος τα ταξίδια τους. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για τελείως γελοία ποσά για τις αναφερόμενες διασημότητες.
Αλλά ορισμένοι πρεσβευτές δεν επέδειξαν και τόσο καλή θέληση γι’ αυτό. Είχαν ακόμη και αχινούς στην τσέπη τους.
Ντέιβιντ Μπέκαμ
Από το 2005, ο ποδοσφαιριστής Ντέιβιντ Μπέκαμ πηγαινοέρχεται στον κόσμο κάτω από τη σημαία της Unicef, οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών αφιερωμένου στην παιδική ηλικία. Τακτικά, φωτογραφίζεται να παίζει ποδόσφαιρο με φτωχά παιδιά, οικοδομώντας έτσι τη φήμη ως γενναιόδωρου και ανιδιοτελή αστέρος. Όμως, το Φεβρουάριο του 2017 στο πλαίσιο των Football Leaks, μια έρευνα του Mediapart [7] διαλύει αυτή την όμορφη εικόνα. Σύμφωνα με πληροφορίες της ιστοσελίδας, ο εκατομμυριούχος ποδοσφαιριστής αρνήθηκε να δώσει τα χρήματα στο Ταμείο 7, (ο αριθμός της διάσημης φανέλας του), που ξεκίνησε με την Unicef. «Δεν θέλω να δώσω χρήματα σε αυτή την υπόθεση,» είχε γράψει στον Σάιμον Ολιβέιρα, επιφορτισμένο με την υπεράσπιση των συμφερόντων του. Αυτός του είχε προτείνει τότε αντ’ αυτού να συμμετάσχει σε μια φιλανθρωπική εκδήλωση, στην οποία θα πληρωνόταν ένα εκατομμύριο ευρώ, τα οποία στη συνέχεια θα διέθετε στο Ταμείο. “Δίνοντας αυτό το εκατομμύριο στο Ταμείο είναι σαν να βάζω τα δικά μου χρήματα. Εάν δεν υπήρχε αυτό το Ταμείο, τα χρήματα θα ήταν για μένα. Αυτά τα γαμημένα χρήματα είναι δικά μου », δήλωσε ο Ντέιβιντ Μπέκαμ.
Ακόμη χειρότερα, σύμφωνα με την έρευνα, προσπάθησε ακόμη και να εκμεταλλευτεί την Unicef προσπαθώντας να πληρωθεί για τα ταξίδια που έχουν ήδη πληρωθεί. Αν και η Unicef αμφισβητεί αυτή την παρουσία, κατά τη διάρκεια της περιοδείας του στην Ασία ο σταρ ζήτησε από την Unicef να καταβάλει 8.000 ευρώ, το κόστος του αεροπορικού εισιτηρίου για αποστολή στην Καμπότζη, στην οποία δεν παραβρέθηκε. Ωστόσο, ο μετακινούμενος με ιδιωτικό αεροσκάφος είχε ήδη χρηματοδοτηθεί από τους χορηγούς του. “Πέταξε με ιδιωτικό αεροσκάφος και το Ταμείο δεν χρειάζεται να πληρώσει για ένα εισιτήριο που δεν αγόρασε”, δήλωσε η Unicef.
Στις 4 Φεβρουαρίου 2017, η Unicef παρ’ όλα αυτά πήρε το μέρος του ποδοσφαιριστή, δηλώνοντας πόσο ο οργανισμός ήταν υπερήφανος που τον αριθμούσε στους πρεσβευτές του. “Εκτός από τη γενναιόδωρη παροχή του χρόνου, της ενεργητικότητάς του και της υποστήριξής του για να βοηθήσει το έργο κοντά στα παιδιά, ο Ντέιβιντ έχει επίσης κάνει σημαντικά προσωπικά δώρα. ”
Ο παίκτης ανταπάντησε επίσης μέσω του εκπροσώπου του. “Ο Ντέιβιντ έχει υποστηρίξει την Unicef και πολλές άλλες φιλανθρωπικές οργανώσεις για πολλά χρόνια, ακόμα και με ολόκληρο το μισθό του, όταν έπαιζε στην Παρί Σαιν Ζερμαίν. Ο πειρασμός του χρήματος – και της ηρωοποίησης – έχει μακρά ιστορία. Και στο ΟΗΕ, αν κάτι φοβούνται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι τα σκάνδαλα που θέτουν σε κίνδυνο την εικόνα του οργανισμού και των υπηρεσιών του.
[1] Στον ιστότοπο unhcr.org.
[2] People Magazine, 25 Σεπτεμβρίου 2013.
[3]irinnews.org, 28 Οκτωβρίου 2013.
[4]The Guardian, 25 Σεπτεμβρίου 2009.
[5]irinnews.org, 28 Οκτωβρίου 2013.
[6]New York, 14 Απριλίου 2015.
[7]3 Φεβρουαρίου 2017.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
