Εφόσον οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν σοβαρότητα να αντιμετωπίσουν την Κίνα σε μια εκτεταμένη αντιπαράθεση για την παγκόσμια ηγεμονία, καλύτερα να αρχίσουν να τακτοποιούν το δικό τους σπίτι. Άλλες χώρες δεν θα ήθελαν να συμμαχήσουν με μια δύναμη που στηρίζεται σε όλο και πιο αβέβαια οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά θεμέλια.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ – Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να έχουν εισέλθει σε νέο ψυχρό πόλεμο τόσο με την Κίνα όσο και με τη Ρωσία. Και η απεικόνιση εκ μέρους των ηγετών των ΗΠΑ της αντιπαράθεσης, ως αντιπαράθεσης μεταξύ δημοκρατίας και αυταρχισμού αποτυγχάνει στην αξιοπιστία της, ειδικά σε μια εποχή που οι ίδιοι ηγέτες φλερτάρουν ενεργά με έναν συστηματικό καταπατητή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως η Σαουδική Αραβία. Μια τέτοια υποκρισία υποδηλώνει ότι είναι τουλάχιστον, εν μέρει, η παγκόσμια ηγεμονία που διακυβεύεται, πραγματικά, και όχι οι αξίες.
Για δύο δεκαετίες μετά την πτώση του Σιδηρού Παραπετάσματος, οι ΗΠΑ ήταν σαφώς νούμερο ένα. Αλλά μετά ήρθαν καταστροφικά άστοχοι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή, το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008, η αυξανόμενη ανισότητα, η επιδημία οπιοειδών και άλλες κρίσεις που φαινόταν να αμφισβητούν την ανωτερότητα του οικονομικού μοντέλου της Αμερικής. Επιπλέον, μεταξύ της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, της απόπειρας πραξικοπήματος στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, των πολυάριθμων μαζικών πυροβολισμών, ενός Ρεπουμπλικανικού Κόμματος που στρέφεται στην καταστολή ψηφοφόρων και της εμφάνισης λατρειών συνωμοσίας όπως το QAnon, υπάρχουν περισσότερα, από αρκετά, στοιχεία που υποδηλώνουν ότι ορισμένες πτυχές της αμερικανικής πολιτικής και η κοινωνική ζωή έχει γίνει βαθιά παθολογική.
Φυσικά, η Αμερική δεν θέλει να εκθρονιστεί. Αλλά είναι, απλώς, αναπόφευκτο ότι η Κίνα θα ξεπεράσει οικονομικά τις ΗΠΑ, ανεξάρτητα από τον επίσημο δείκτη που χρησιμοποιεί κάποιος. Όχι μόνο ο πληθυσμός της είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τον πληθυσμό της Αμερικής. Η οικονομία της επίσης αναπτύσσεται τρεις φορές πιο γρήγορα εδώ και πολλά χρόνια (πράγματι, ξεπέρασε ήδη τις ΗΠΑ σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης το 2015).
Ενώ η Κίνα δεν έχει κάνει τίποτα για να αυτοδηλωθεί ως στρατηγική απειλή για την Αμερική, είναι γραμμένο στον τοίχο. Στην Ουάσιγκτον, υπάρχει μια δικομματική συναίνεση ότι η Κίνα θα μπορούσε να αποτελέσει στρατηγική απειλή και ότι το λιγότερο που πρέπει να κάνουν οι ΗΠΑ για να μετριάσουν τον κίνδυνο είναι να σταματήσουν να βοηθούν την κινεζική οικονομία να αναπτυχθεί. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, απαιτείται προληπτική δράση, ακόμη και αν αυτό σημαίνει παραβίαση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου που οι ίδιες οι ΗΠΑ έκαναν τόσα πολλά για να γράψουν και να προωθήσουν.
Αυτό το μέτωπο στον νέο ψυχρό πόλεμο άνοιξε πολύ πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Και ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει, έκτοτε, ότι ο πόλεμος δεν πρέπει να αποσπάσει την προσοχή από την πραγματική μακροπρόθεσμη απειλή: την Κίνα. Δεδομένου ότι η οικονομία της Ρωσίας έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με της Ισπανίας, η συνεργασία της με την Κίνα δεν φαίνεται να έχει οικονομική σημασία (αν και η προθυμία της να συμμετάσχει σε ανατρεπτικές δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη για τον μεγαλύτερο νότιο γείτονά της).
Αλλά μια χώρα σε «πόλεμο» χρειάζεται μια στρατηγική και οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κερδίσουν μόνες τους μια νέα αντιπαράθεση μεγάλων δυνάμεων. Χρειάζονται φίλους. Φυσικοί σύμμαχοί τους είναι η Ευρώπη και οι άλλες ανεπτυγμένες δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο. Αλλά ο Τραμπ έκανε ό,τι μπορούσε για να αποξενώσει αυτές τις χώρες και οι Ρεπουμπλικάνοι –που εξακολουθούν να του ανήκουν εξ ολοκλήρου– έχουν δώσει πολλές αφορμές για να αμφισβητηθεί αν οι ΗΠΑ είναι αξιόπιστος εταίρος. Επιπλέον, οι ΗΠΑ πρέπει επίσης να κερδίσουν τις καρδιές και τα μυαλά δισεκατομμυρίων ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις αναδυόμενες αγορές του κόσμου – όχι μόνο για να τους έχουν αριθμητικά με το μέρος τους, αλλά και για να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε κρίσιμους πόρους.
Αναζητώντας την εύνοια του κόσμου, οι ΗΠΑ θα πρέπει να καλύψουν πολύ χαμένο έδαφος. Η μακρά ιστορία τους στην εκμετάλλευση άλλων χωρών δεν βοηθά, ούτε και ο βαθιά ριζωμένος ρατσισμός τους – μια δύναμη που ο Τραμπ διοχετεύει με έμπειρο και κυνικό τρόπο. Πιο πρόσφατα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ συνέβαλαν στο παγκόσμιο «εμβολιαστικό απαρτχάιντ», όπου οι πλούσιες χώρες πήραν όλα όσα χρειάζονταν, ενώ οι άνθρωποι στις φτωχότερες χώρες αφέθηκαν στη μοίρα τους. Εν τω μεταξύ, οι αντίπαλοι της Αμερικής στο νέο Ψυχρό Πόλεμο έχουν κάνει τα εμβόλιά τους άμεσα διαθέσιμα σε άλλους με χαμηλότερο κόστος, ενώ βοηθούν επίσης τις χώρες να αναπτύξουν τις δικές τους εγκαταστάσεις παραγωγής εμβολίων.
Το χάσμα αξιοπιστίας είναι ακόμη μεγαλύτερο όταν πρόκειται για την κλιματική αλλαγή, η οποία επηρεάζει δυσανάλογα εκείνους στον Παγκόσμιο Νότο που έχουν τη λιγότερη δυνατότητα να αντεπεξέλθουν. Ενώ οι μεγάλες αναδυόμενες αγορές έχουν γίνει οι κορυφαίες πηγές εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σήμερα, οι σωρευτικές εκπομπές στις ΗΠΑ εξακολουθούν να είναι οι μεγαλύτερες με διαφορά. Οι ανεπτυγμένες χώρες συνεχίζουν να προσθέτουν και, το χειρότερο, δεν έχουν καν εκπληρώσει τις πενιχρές υποσχέσεις τους να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες να διαχειριστούν τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης που προκάλεσε ο πλούσιος κόσμος. Αντίθετα, οι τράπεζες των ΗΠΑ συμβάλλουν στις επικείμενες κρίσεις χρέους σε πολλές χώρες, αποκαλύπτοντας συχνά μια άθλια αδιαφορία για τα δεινά που προκύπτουν.
Η Ευρώπη και η Αμερική διαπρέπουν στο να δίνουν διαλέξεις σε άλλους για το τι είναι ηθικά σωστό και οικονομικά λογικό. Αλλά το μήνυμα που συνήθως περνάει –όπως καθιστά σαφές η επιμονή των αμερικανικών και ευρωπαϊκών γεωργικών επιδοτήσεων– είναι «κάνε αυτό που λέω, όχι αυτό που κάνω». Ειδικά μετά την εποχή του Τραμπ, η Αμερική δεν έχει πλέον καμία αξίωση για υψηλό ηθικό επίπεδο, ούτε έχει την αξιοπιστία να παρέχει συμβουλές. Ο νεοφιλελευθερισμός και η οικονομική επιστήμη δεν υιοθετήθηκαν ποτέ ευρέως στον Παγκόσμιο Νότο και τώρα ξεφεύγουν από τη μόδα παντού.
Ταυτόχρονα, η Κίνα έχει διαπρέψει όχι στο να δίνει διαλέξεις αλλά στο να εφοδιάζει τις φτωχές χώρες με σκληρές υποδομές. Ναι, αυτές οι χώρες συχνά μένουν βαθιά χρεωμένες. αλλά, δεδομένης της συμπεριφοράς των δυτικών τραπεζών ως πιστωτών στον αναπτυσσόμενο κόσμο, οι ΗΠΑ, και άλλοι, δύσκολα είναι σε θέση να κουνήσουν το δάχτυλο.
Θα μπορούσα να συνεχίσω, αλλά το θέμα πρέπει να είναι ξεκάθαρο: Εάν οι ΗΠΑ πρόκειται να ξεκινήσουν έναν νέο ψυχρό πόλεμο, θα έπρεπε να καταλάβουν καλύτερα τι θα χρειαστούν για να κερδίσουν. Οι ψυχροί πόλεμοι τελικά κερδίζονται με την ήπια δύναμη της έλξης και της πειθούς. Για να βγούμε στην κορυφή, πρέπει να πείσουμε τον υπόλοιπο κόσμο να αγοράσει όχι μόνο τα προϊόντα μας, αλλά και το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σύστημα που πουλάμε.
Οι ΗΠΑ μπορεί να ξέρουν πώς να κατασκευάζουν τα καλύτερα βομβαρδιστικά και πυραυλικά συστήματα στον κόσμο, αλλά αυτά δεν θα μας βοηθήσουν εδώ. Αντίθετα, πρέπει να προσφέρουμε συγκεκριμένη βοήθεια στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες, ξεκινώντας με μια παραίτηση από κάθε πνευματική ιδιοκτησία που σχετίζεται με τον COVID, ώστε να μπορούν να παράγουν εμβόλια και θεραπείες για τον εαυτό τους.
Εξίσου σημαντικό, η Δύση πρέπει για άλλη μια φορά να κάνει τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά μας συστήματα ζηλευτά στον κόσμο. Στις ΗΠΑ, αυτό ξεκινά με τη μείωση της βίας με όπλα, τη βελτίωση των περιβαλλοντικών κανονισμών, την καταπολέμηση της ανισότητας και του ρατσισμού και την προστασία των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών. Μέχρι να αποδείξουμε ότι είμαστε άξιοι να ηγούμεθα, δεν μπορούμε να περιμένουμε από άλλους να βαδίσουν στο τύμπανο μας.
