Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Η με εξαιρέσεις χώρα προχωράει σήμερα σε δημοψήφισμα για τη συμμετοχή της ή μη στην αδιαμόρφωτη ακόμα κοινή πολιτική άμυνας.
Αυτό προκύπτει από το σχετικό σημερινό (1-6-2022) κοινό ρεπορτάζ του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων και της ηλεκτρονικής έκδοσης της εφημερίδας Libération με τίτλο : «Θα επιστρέψει η Δανία στο παιχνίδι της ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής;» (Le Danemark va-t-il revenir dans le jeu de la politique européenne de défense?)
Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 1972, η Δανία έχει λάβει κατά καιρούς από τα αρμόδια κοινοτικά όργανα μια σειρά εξαιρέσεων όλα αυτά τα χρόνια :
@ αρνήθηκε να ενταχθεί στην ευρωζώνη το 2000,
@ αρνήθηκε την ενσωμάτωσή της στις εσωτερικές υποθέσεις και τις υποθέσεις δικαιοσύνης το 2015.
Ωστόσο, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα την οδηγήσει μάλλον σήμερα στην ενσωμάτωσή της στην ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική ; Το «ναι» στο δημοψήφισμα, που διεξάγεται για αυτό το θέμα αυτή την Τετάρτη, φαίνεται να είναι το φαβορί.
Η Δανή πρωθυπουργός Mette Frederiksen κατά τη διάρκεια μιας τελευταίας συζήτησης στη δανική τηλεόραση το απόγευμα της Τρίτης πριν από το δημοψήφισμα για τη συμμετοχή της χώρας στην ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική (Philip Davali/Ritzau Scanpix. Reuters).
Σε ένα ακόμη φαινόμενο ντόμινο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Δανία ψηφίζει στο δημοψήφισμα της Τετάρτης 1 Ιουνίου 2022 την είσοδό της στην αδιαμόρφωτη ακόμα αμυντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γυρίζοντας έτσι σελίδα μετά από τρεις δεκαετίες σχετικών εξαιρέσεων. Το ΝΑΙ φαίνεται να είναι το μεγάλο φαβορί μεταξύ των 4,3 εκατομμυρίων ψηφοφόρων που καλούνται στις κάλπες, έχοντας ανέβει σε περισσότερο από το 65% της πρόθεσης ψήφου στην τελευταία δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε την περασμένη Κυριακή. Ωστόσο, εξακολουθεί να απαιτείται προσοχή λόγω της αναμενόμενης μεγάλης αποχής, σε μια χώρα που συνηθίζει να λέει «nej» (όχι) στα δημοψηφίσματα που αφορούν την Ευρώπη. Το τελευταίο έγινε το 2015.
«Πιστεύω με όλη μου την καρδιά ότι πρέπει να ψηφίσετε ΝΑΙ. Όταν πρέπει να πολεμήσουμε για την ασφάλεια της Ευρώπης, πρέπει να είμαστε πιο ενωμένοι με τους γείτονές μας», δήλωσε η πρωθυπουργός Mette Frederiksen κατά τη διάρκεια ενός τελευταίου τηλεοπτικού ντιμπέιτ την Κυριακή το απόγευμα. Κράτος-μέλος από το 1972, η Δανία είχε εκτοξεύσει την πρώτη βολή ευρω-σκεπτικισμού, απορρίπτοντας τη Συνθήκη του Μάαστριχτ με 50,7% το 1992, κάτι ανήκουστο τότε.
Για να αρθεί το αδιέξοδο – το οποίο απειλούσε την έναρξη ισχύος της ιδρυτικής συνθήκης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση – η Κοπεγχάγη είχε λάβει μια σειρά εξαιρέσεων, που ονομάστηκαν «opt outs» στην ευρωπαϊκή ορολογία, και η χώρα είπε τελικά το ΝΑΙ σε μια νέα ψηφοφορία τον επόμενο χρόνο. Έκτοτε, η Δανία παρέμεινε εκτός του ευρώ –που απορρίφθηκε με δημοψήφισμα το 2000– αλλά και από την ευρωπαϊκή πολιτική για τις εσωτερικές υποθέσεις και τη δικαιοσύνη – που απορρίφθηκαν και πάλι με δημοψήφισμα το 2015 – καθώς και από την άμυνα.
Δυνάμει αυτής της τελευταίας εξαίρεσης, η σκανδιναβική χώρα –ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ– δεν μπορούσε να συμμετάσχει σε καμία στρατιωτική αποστολή της ΕΕ. Παλαιότερα οριακή, η αμυντική πολιτική των 27 έχει αρχίσει να διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια, ακόμα κι αν οι ιδέες ενός ευρωπαϊκού στρατού εξακολουθούν να μην ενθουσιάζουν πολλές πρωτεύουσες.
Δύο εβδομάδες όμως μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Δανή Πρωθυπουργός είχε ανακοινώσει συμφωνία με τα περισσότερα κόμματα του κοινοβουλίου για να υποβάλει το τέλος της εξαίρεσης μέσα από δημοψήφισμα, καθώς και σημαντικές στρατιωτικές επενδύσεις για να ξεπεραστεί ο πήχης του 2% του ΑΕΠ που επιθυμεί το ΝΑΤΟ. Έντεκα από τα 14 κόμματα κάλεσαν τους ψηφοφόρους τους να ψηφίσουν ΝΑΙ στο δημοψήφισμα, αντιπροσωπεύοντας περισσότερα από τα τρία τέταρτα των εδρών στο Κοινοβούλιο. Οι δύο ακροδεξιοί ευρω-σκεπτικιστικοί σχηματισμοί του «Δανέζικου Λαού» (DF) και των «Νέων Συντηρητικών», καθώς και ο ριζοσπαστικός αριστερός σχηματισμός της «Λίστας της Ενότητας», έκαναν εκστρατεία υπέρ του ΟΧΙ.
Θυμίζω τα ειρωνικά χαμόγελα των βορείων εταίρων μας (Δανών και μη), όταν ο Εμανουέλ Μακρόν έθεσε επιτακτικά την «κοινή αμυντική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ο φόβος φυλάει τα έρημα της Δανίας ;
