Σχεδόν αδύνατο να προμηθευτεί η τουρκική πολεμική αεροπορία το νέο F-16 – Αποδυνάμωση της αποτρεπτικής δύναμης της Τουρκίας
του Haluk Özdalga
Στα οκτώ χρόνια από το 2013, η τουρκική λίρα έχει χάσει το 81% της αξίας της έναντι ενός καλαθιού νομισμάτων που σχηματίζεται από το ίσο βάρος του δολαρίου ΗΠΑ και του ευρώ.
Αυτό οδήγησε στη φτωχοποίηση του κόσμου, αφού 81 από κάθε 100 TL που ήταν στην τσέπη του κόσμου εξατμίστηκαν και του έμειναν μόνο 19 TL.
Δεν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο με τόσο απαξιωμένο νόμισμα. Δεν μπόρεσα να βρω χειρότερο παράδειγμα στη μακρά λίστα της Κεντρικής Τράπεζας.
Ακόμη και τα νομίσματα χωρών που έχουν βιώσει βαρείς πολέμους και αυστηρές οικονομικές κυρώσεις όπως η Ρωσία, η Ουκρανία και το Ιράν δεν έχουν χάσει τόσο μεγάλη αξία. Τα νομίσματα σχεδόν όλων των χωρών του κόσμου ανατιμήθηκαν έναντι της TL.
Εάν το εθνικό νόμισμα έχει χάσει το 81% της αξίας του μέσα σε οκτώ χρόνια, είναι δυνατόν να μιλάμε πια για την οικονομία σε αυτή τη χώρα;
Στην Τουρκία συζητούνται ανοησίες του τύπου «το συμφέρον είναι η αιτία, ο πληθωρισμός είναι το αποτέλεσμα», όχι τα οικονομικά ζητήματα για τα οποία μιλάει ο κόσμος. Τέτοιες παράλογες ιδεολογικές εμμονές κυβερνούν πλέον την οικονομία.
Εξαιτίας αυτών των σκουπιδιών, οι άνθρωποι φτωχαίνουν κάθε χρόνο χωρίς εξαίρεση τα τελευταία οκτώ χρόνια. Το κατά κεφαλήν εισόδημα σε δολάρια μειώνεται κάθε χρόνο, με περισσότερο από το ένα τρίτο του εισοδήματος και του πλούτου να εξατμίζεται. Η πραγματική εξαθλίωση είναι βαθύτερη και είναι γύρω στο 40%.
Την ίδια περίοδο, δεν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που να έχει γίνει τόσο φτωχή.
Το αν η οικονομία είναι καλή ή κακή εξαρτάται από την ικανότητα διαχείρισης. Η οικονομία δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Για παράδειγμα, δεν είναι σαν σεισμός, πλημμύρα, κατολίσθηση. Είναι ένα εντελώς ανθρώπινο πράγμα.
Δεν αρκεί πλέον να λέμε ότι το ΑΚΡ απέτυχε και κακοδιαχειρίστηκε.
Το AKP είναι η πιο ανίκανη κυβέρνηση στον κόσμο.
Αυτό το βλέπουμε όχι μόνο στην οικονομία, αλλά σε κάθε τομέα. Δεν έχουν απομείνει ανεξάρτητοι θεσμοί. Δεν υπάρχει διαφάνεια και υπευθυνότητα. Η διαφθορά και ο πλουτισμός είναι ανεξέλεγκτη. Η εκπαίδευση έχει φύγει.
Η μορφωμένη νεολαία και το κεφάλαιο φεύγουν από την Τουρκία.
Το κράτος δικαίου και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης κατέρρευσαν. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του World Justice Project, το κράτος δικαίου στην Τουρκία βρίσκεται στον πάτο και βρίσκεται στην 5η κατηγορία. Η Τουρκία βρίσκεται πλέον στην ίδια κατηγορία με χώρες όπως το Κονγκό, το Σουδάν, το Ιράν, το Μπαγκλαντές, η Μιανμάρ και η Καμπότζη.
Στις πρώτες εκλογές που θα γίνουν, το ΑΚΡ πιθανότατα θα χάσει και η Τουρκία θα βγει από αυτήν την κατάσταση.
Είναι δυνατό να αποκατασταθεί βήμα-βήμα η ζημιά που έκανε το AKP. Ο πλούτος και η ευημερία, το κράτος δικαίου και η δικαστική ανεξαρτησία μπορούν να οικοδομηθούν γρήγορα.
Υπάρχει όμως η πιθανότητα η ανίκανη κυβέρνηση του AKP να προκαλέσει σταδιακά μόνιμη ζημιά στην Τουρκία. Γιατί κακοδιαχειρίζονται και τα θέματα που αφορούν την ασφάλεια της χώρας.
Λόγω αλλεπάλληλων λαθών, η Τουρκία έχει περιέλθει σε μια άνευ προηγουμένου απομόνωση στην περιοχή της και στις σχέσεις με τη Δύση.
Εν τω μεταξύ, το AKP, με έναν αδέξιο τρόπο, προσπάθησε να επωφεληθεί παίζοντας μεταξύ της Αμερικής και της Ρωσίας.
Έχω τονίσει ξανά και ξανά ότι είναι πολύ επικίνδυνο παιχνίδι για ένα μεσαίο κράτος να προσπαθεί να βγάλει κέρδος στρέφοντας δύο μεγάλα κράτη το ένα εναντίον του άλλου. Είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι το μεσαίο κράτος κάποια στιγμή θα συμπιεστεί μεταξύ των δύο μεγάλων κρατών.
Το AKP έχει φέρει τώρα την Τουρκία σε αυτό το σημείο.
Στο τέλος αυτού του παιχνιδιού, η Τουρκία μπορεί εύκολα να πεταχτεί έξω από το ΝΑΤΟ.
Ένας αυξανόμενος αριθμός σχολιαστών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό άρχισαν πρόσφατα να γράφουν ακριβώς αυτά.
Τώρα ο χώρος που έχει να κινηθεί το AKP στην εξωτερική πολιτική έχει στενέψει. Αγόρασε τους S-400 αλλά δεν μπορεί να τους χρησιμοποιήσει, τους κρατούν στην αποθήκη. Τα F-35 δεν ήρθαν, η Τουρκία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα.
Έχω γράψει πολλές φορές από την αρχή ότι δεν γίνεται να αγοράσεις και τα F-35 και τα S-400 ταυτόχρονα.
Ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έλεγε εκείνες τις μέρες, «Αργά ή γρήγορα, θα πάρουμε και τα F-35 και τα S-400». Τελικά αυτό δεν έγινε.
Το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Αίγυπτος και τα ΗΑΕ ανανεώνουν και ενισχύουν συνεχώς τους στόλους μαχητικών αεροσκαφών τους. Αγοράζουν πολεμικά αεροσκάφη 5ης γενιάς όπως τα F-35 ή πολεμικά αεροσκάφη 4,5 γενιάς όπως το γαλλικό Rafale.
Οι χώρες της περιοχής που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του AKP συνάπτουν συμμαχίες και συνεργασίες μεταξύ τους. Η Ελλάδα τράβηξε επίσης στο πλευρό της Αμερική και Γαλλία με νέες αμυντικές συμφωνίες.
Η ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή αλλάζει έναντι της Τουρκίας.
Η κυβέρνηση του AKP, που δεν μπόρεσε να πάρει το F-35 5ης γενιάς, ζήτησε τώρα από τις ΗΠΑ 40 νέα αεροσκάφη από τα F-16 4ης γενιάς και 80 πακέτα αναβάθμισης των υπαρχόντων F-16.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, είναι σχεδόν αδύνατο για τις Ηνωμένες Πολιτείες να ικανοποιήσουν αυτό το αίτημα για τα F-16.
Η κυβέρνηση του AKP έχει βάλει την Τουρκία σε πολύ επικίνδυνα νερά.
Η ηγέτης του Καλού Κόμματος, Meral Akşener, δήλωσε πολλές φορές τις τελευταίες ημέρες ότι “το AKP έχει καταστεί πρόβλημα εθνικής ασφάλειας”.
Αναρωτιέμαι αν υπάρχουν θέματα στο μυαλό της Akşener που έχουμε αναφέρει εδώ;
* * *
Οι πωλήσεις F-16 στην Τουρκία πρέπει να εγκριθούν από το Κογκρέσο στην Ουάσιγκτον. Η πώληση είναι ενάντια στις κυρώσεις που ονομάζονται CAATSA.
Οι άνεμοι που κάποτε έπνεαν υπέρ της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον, έχουν μετατραπεί σε θύελλες. Η συντριπτική πλειοψηφία των δύο κομμάτων στο Κογκρέσο είναι σθεναρά κατά της Τουρκίας. Σε πρόσφατη επιστολή προς τον Πρόεδρο Μπάιντεν, 11 μέλη του Κογκρέσου περιέγραψαν την Τουρκία ως «μέλος του ΝΑΤΟ που ενεργεί σαν εχθρός».
Υπάρχει σχεδόν μηδενική πιθανότητα το Κογκρέσο να παρακάμψει τις κυρώσεις της CAATSA και να ανοίξει το δρόμο για την πώληση των νέων F-16.
Εάν το Κογκρέσο δεν συμφωνήσει, ο Πρόεδρος Μπάιντεν μπορεί να εγκρίνει την πώληση εκτελώντας μια «Εξαιρετική Δράση» (Προεδρική Παραίτηση).
Από την άλλη πλευρά, η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, η οποία είναι γεμάτη από μέλη που αντιτίθενται σθεναρά στην Τουρκία, έχει την εξουσία να εμποδίσει την πώληση. Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ρόμπερτ Μενέντεζ έκανε πρόσφατα μια δήλωση ότι «αν υπάρχουν οι S-400, δεν θα γίνουν πωλήσεις όπλων στην Τουρκία».
Είναι πολύ απίθανο να έρθει τελικά το πράσινο φως από την Ουάσιγκτον.
Μετά από μια τετ-α-τετ συνάντηση με τον Πούτιν στο Σότσι στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η δεύτερη παρτίδα S-400, πολεμικά αεροσκάφη και προηγμένα στρατιωτικά συστήματα θα μπορούσαν να αγοραστούν από τη Ρωσία. Ήταν ξεκάθαρο ότι αυτή η δήλωση ήταν ένα μήνυμα που στάλθηκε στην Ουάσιγκτον στο πλαίσιο του παιχνιδιού να κάνει ο Ερντογάν για να φέρει αντιμέτωπες την Αμερική με τη Ρωσία.
Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου προχώρησε περαιτέρω το θέμα και είπε ότι εάν η προσφορά των F-16 απορριφθεί, «θα μπουν στο παιχνίδι επιλογές όπως τα Su-35 και Su-57 από τη Ρωσία».
Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν εκπρόσωποι του AKP, οι δηλώσεις αυτές δεν αυξάνουν την πιθανότητα πώλησης F-16, αντίθετα τη μειώνουν. Η αμερικανική κυβέρνηση μάλλον δεν θα προτιμούσε να δοθεί η εντύπωση ότι μια τέτοια απόφαση ελήφθη υπό τις απειλές της Άγκυρας.
Αν δει κανείς τα πράγματα από το παράθυρο της Ουάσιγκτον, δεν υπάρχει λόγος να ληφθεί μια άμεση απόφαση.
Βλέπουν ότι το ΑΚΡ θα χάσει πιθανότατα στις πρώτες εκλογές που θα γίνουν. Άρα, αυτό που θέλουν είναι να μην δημιουργθεί σοβαρή ρήξη στις σχέσεις με την Τουρκία, μέχρι να έλθει η επόμενη κυβέρνηση της Άγκυρας.
Στη συνάντησή του με τον Ερντογάν στη Ρώμη, ο Μπάιντεν ενήργησε με αυτόν τον τρόπο, δεν είχε ιδιαίτερα θετική ή αρνητική στάση. Μίλησε μεσοβέζικα, , δείχνοντας ότι περιμένη την μετά Ερντογάν εποχή.
Στην πραγματικότητα, και από τη σκοπιά του ΑΚΡ έστι βλέπουν τα πράγματα. Φαίνεται ότι για το ΑΚΡ ο καταλληλότερος τρόπος είναι να πάμε σιγά σιγά μέχρι τις εκλογές.
Το να τεθούν σε λειτουργία οι S-400 ή η προμήθεια άλλων προηγμένων στρατιωτικών συστημάτων από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του δεύτερου πακέτου S-400, θα μπορούσε να προκαλέσει νέες κυρώσεις των ΗΠΑ που θα πλήξουν σκληρά την οικονομία. Η κυβέρνηση του AKP δεν έχει τη δύναμη να τα αντιμετωπίσει όλα αυτά.
Στο μεταξύ, η ακύρωση των S-400 με μια φόρμουλα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή απώλεια κύρους στο εσωτερικό και αντιδράσεις από τη Ρωσία, ειδικά στη Συρία.
Όμως η πολιτική του να παίζεις μεταξύ των δύο μεγάλων δυνάμεων, μεταξύ της Αμερικής και της Ρωσίας, έχει ένα σαφές αποτέλεσμα. Η Τουρκία σ’ αυτό το παιχνίδι έχει χάσει και η αποτρεπτική της δύναμη εξασθενεί μέρα με τη μέρα.
Σύμφωνα με ορισμένους σχολιαστές, το αίτημα για τα F-16 είναι μια κίνηση τακτικής. Είναι αδύνατο για το AKP να μην ξέρει ότι η Αμερική θα πει όχι. Έκανε αυτό το αίτημα να διακόψει τους δεσμούς με το ΝΑΤΟ και να ξεκινήσει εκτεταμένη στρατιωτική συνεργασία με τη Ρωσία.
Η εικασία μου είναι ότι το AKP θα τραβήξει το σχοινί με διάφορους χειρισμούς, αν μπορέσει να παραμείνει στην εξουσία, και πριν σπάσει το σχοινί με τις ΗΠΑ θα πετάξει τους S-400 στα σκουπίδια μετά τις εκλογές.
Αλλά όποιο βήμα και να κάνει το ΑΚΡ από εδώ και πέρα σ’ αυτό το παιχνίδι που ξεκίνησε με λάθος υπολογισμούς, η Τουρκία θα συνεχίσει να χάνει.
Η Τουρκία θα χάσει πολλά αν θέσει σε λειτουργία τους S-400.
Αν πετάξει στα σκουπίδια τους S-400, η Τουρκία θα χάσει και πάλι.
Η Τουρκία εισέρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο για την αεροπορία της. Τα επόμενα 10-15 χρόνια θα είναι δύσκολα.
Η Τουρκία, η οποία έχει αποκλειστεί από το πρόγραμμα F-35, που είναι αναμφισβήτητα το πιο εξελιγμένο στρατιωτικό αεροσκάφος στον κόσμο, δεν είναι πλέον ξεκάθαρο πότε και πώς θα αποκτήσει το αεροσκάφος 5ης γενιάς.
Οι πολιτικοί του AKP κάνουν συχνά εύκολες δηλώσεις ότι «η Τουρκία δεν είναι χωρίς εναλλακτικές». Αλλά δεν είναι σαφές ποια είναι η εναλλακτική.
Η Τουρκία προσπαθεί να κατασκευάσει το δικό της αεροσκάφος 5ης γενιάς TF-X. Ο αναπληρωτής Πρόεδρος της Δημοκρατίας Fuat Oktay ανακοίνωσε ότι η πτήση με το πρώτο πρωτότυπο θα γίνει το 2026 και το πρώτο αεροσκάφος θα παραδοθεί στην τουρκική πολεμική αεροπορία το 2031.
Αλλά το πρόβλημα του κινητήρα δεν έχει επιλυθεί ακόμα. Το TF-X θα κάνει την πρώτη πρωτότυπη πτήση με τον κινητήρα των F-16 4ης γενιάς.
Η πρόβλεψή μου είναι ότι η παράδοση του πρώτου TF-X είναι δυνατή μεταξύ 2035 και 2040 το νωρίτερο. Μάλλον θα είναι και κάτω από τα πρότυπα 5ης γενιάς.
Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι άλλες χώρες θα θέσουν σε λειτουργία τα δικά τους αεροσκάφη 6ης γενιάς μεταξύ 2035 και 2040.
Εάν η Τουρκία είχε αγοράσει τα F-35, δεν θα είχε πρόβλημα ασφαλείας εάν τα TF-X που θα παρήγαγε ήταν σύμφωνα με τα πρότυπα 5ης γενιάς.
Επίσης, όσο περισσότερο πολεμά η Τουρκία με τη Δύση, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να παράγει δικά της αεροσκάφη.
Αυτή είναι η κατάσταση όπου το ανίκανο AKP έχει φέρει την ασφάλεια της Τουρκίας.
