Τσεγκίζ Τσαντάρ.
Η Τουρκία πρέπει να υιοθετήσει μια πιο ήπια εξωτερική πολιτική για να αντιμετωπίσει την πανδημία COVID-19 και την οικονομική κρίση που προκλήθηκε, αλλά η ρητορική της κυβέρνησης κάνει μια τέτοια αλλαγή πολύ απίθανη.
Όταν ο Αχμέτ Νταβούτογλου ήταν υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, από το 2009 έως το 2014, συχνά καλούσε μια ομάδα δημοσιογράφων να μοιραστεί το όραμά του για την τουρκική εξωτερική πολιτική. Ένας συνομιλητής που μπορεί να μιλήσει για ώρες, θα αποκάλυπτε τις απόψεις του για την ιστορία, τη στρατηγική και τις διεθνείς σχέσεις. Του άρεσε να μιλάει για γεωπολιτική και να τονίζει τον κεντρικό ρόλο της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή. Συνήθιζε να αναφέρεται συχνά σε μια πυξίδα που τοποθετεί την Τουρκία στην καρδιά κάθε μείζονος ζώνης σύγκρουσης στον κόσμο.
Υποστήριζε ότι η Τουρκία πρέπει να υιοθετήσει εξωτερική πολιτική με όραμα 360 μοιρών. Οι σημερινοί υπεύθυνοι χάραξης εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας ακολουθούν τα βήματα του Νταβούτογλου, ο οποίος διαδέχθηκε τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως πρωθυπουργός και πρόεδρος του κόμματος το 2014 έως ότου απολύθηκε τον Μάιο του 2016.
Σήμερα ο Νταβούτογλου είναι ο ηγέτης του “Μελλοντικού Κόμματος”, απομακρυνθείς από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Ανεξάρτητα από το αν κάποιος συμφώνησε με τις αναμφισβήτητα φιλόδοξες απόψεις του σχετικά με την εξωτερική πολιτική, ήταν υψηλού επιπέδου φιγούρα ως υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας. Ο διάδοχός του Mevlut Cavusoglu υπολείπεται συντριπτικά σε σύγκριση μαζί του.
Παρ ‘όλα αυτά, ο Τσάβουσογλου κληρονόμησε τα θέματα εξωτερικής πολιτικής του Νταβούτογλου για την Τουρκία για να τα αντιμετωπίσει προς πάσα κατεύθυνση. Η προώθηση του Ερντογάν ως ηγέτη παγκοσμίου επιπέδου σημαίνει ότι η Τουρκία πρέπει να ενεργήσει ως παγκόσμιος παράγοντας διεθνών σχέσεων πολύ πέρα από τα μέσα της, σε σύγκρουση ή τριβή με πολλές ξένες κυβερνήσεις.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι η αντίδραση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών στην κοινή δήλωση των υπουργών Εξωτερικών της Αιγύπτου, της Ελλάδας, της Κύπρου, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Γαλλίας για την Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη είναι αξιοσημείωτη.
Οι πέντε χώρες συγκρούονται με την Τουρκία σχετικά με τη γεώτρηση φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, τα θαλάσσια σύνορα και τη Λιβύη. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κατηγόρησε την ομάδα ότι «επιδιώκει περιφερειακό χάος και αστάθεια».
Με τη φλογερή γλώσσα που χρησιμοποιείται τόσο συχνά στην εγχώρια πολιτική της Τουρκίας, χαρακτήρισε τις πέντε χώρες ότι «έχουν πέσει σε παραλήρημα καθώς οι ατζέντες τους διαταράσσονται από την Τουρκία». Η δήλωση απέφυγε τη λέξη Κύπρος και χρησιμοποίησε το GCA αντ ‘αυτού, αναφέρεται στην Ελληνοκυπριακή Διοίκηση. Τρεις από τις χώρες που αντιμετωπίζουν την οργή της Τουρκίας είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την οποία ορισμένοι παρατηρητές λένε ότι η Τουρκία θα πρέπει να ανασκευάσει τις σχέσεις της μετά την πανδημική κρίση που άφησε καταστροφικό αντίκτυπο στην τουρκική οικονομία.
Μεταξύ των τριών μελών της ΕΕ, η Γαλλία απομονώθηκε και κατηγορήθηκε ότι επιδίωξε να δημιουργήσει ένα «κράτος τρομοκρατίας στη Συρία» που θα ήταν φυσικά επιζήμιο για την ασφάλεια της Τουρκίας.
«Είναι προφανές ότι η Γαλλία, της οποίας οι προθέσεις για την εγκαθίδρυση ενός τρομοκρατικού κράτους διαταράχθηκαν με ένα μεγάλο χτύπημα από την “Επιχείρηση Ανοιξιάτική Ειρήνη”, προσπαθεί να γίνει ο προστάτης αυτού του άξονα του κακού”, ανέφερε η δήλωση.
Είναι ενδιαφέρον ότι η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση που διεξήχθη εναντίον των Κούρδων της Συρίας τον Οκτώβριο του 2019 θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως αποδυνάμωση των προθέσεων της Γαλλίας – συμμάχου στο ΝΑΤΟ της Τουρκίας – στη βορειοανατολική Συρία. Επιπλέον, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κατηγόρησε τη Γαλλία ως «προστάτη αυτού του άξονα του κακού», μια μεταφορά που θυμίζει τον χαρακτηρισμό του προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους ως «άξονα του κακού», στον οποίο συμπεριλαμβάνονταν το Ιράν, το Ιράκ και η Βόρεια Κορ,έας σε μια ομιλία του 2002.
Στις 11 Μαΐου, την ημέρα που εκδόθηκε η μαχητική δήλωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Τσάβουσογλου κατηγόρησε τα ΗΑΕ ότι «έφεραν χάος στη Μέση Ανατολή», μιλώντας στο Akit TV, ένα σκληρό ισλαμικό τηλεοπτικό κανάλι.
«Εάν ρωτάτε ποιος αποσταθεροποιεί αυτή την περιοχή, ποιος προκαλεί χάος, τότε θα λέγαμε το Αμπού Ντάμπι χωρίς δισταγμό», είπε, και πρόσθεσε: «Είναι πραγματικότητα ότι είναι η δύναμη που αναστάτωσε τη Λιβύη και κατέστρεψε την Υεμένη. ”
Κατηγόρησε επίσης τα Εμιράτα ότι επεκτείνουν την υποστήριξη στους μαχητές στη Σομαλία, όπου η Τουρκία διαθέτει στρατιωτική βάση για να εκπαιδεύσει στρατεύματα της Σομαλίας.
«Η τουρκική δυσαρέσκεια ήταν εμφανής σε μια αναφορά της 11ης Μαΐου του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Anadolu της Τουρκίας. Χαρακτήρισε την προσπάθεια ενοποίησης των διαφορετικών συριακών κουρδικών φατριών ως μια συνωμοσία που αποσκοπούσε στη δημιουργία «διεθνούς χώρου εκπροσώπησης» για την «τρομοκρατική οργάνωση στη βόρεια Συρία» », έγραψε ο Amberin Zaman του Al-Monitor. «Ασχημα και ασυνήθιστα, η Τουρκία άγγιξε, επίσης, τον Nechirvan Barzani, τον πρόεδρο της περιοχής Κουρδιστάν του Ιράκ και έναν μακροχρόνιο σύμμαχο του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το Anadolu είπε ότι στον Μπαρζάνι είχε «ανατεθεί» από τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες να εφαρμόσει το σχέδιο.
Η Τουρκία φαίνεται να ακολουθεί πολιτική σύγκρουσης με όλους.
Στο σταυροδρόμι μιας άνευ προηγουμένου οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης που απαιτεί από την Τουρκία να συμφιλιωθεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η πορεία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής προκαλεί ερωτήματα σε πολλούς νηφάλιους ανθρώπους.
Η Wall Street Journal ανέφερε στις 13 Μαΐου ότι ενάντια στις πιέσεις της πανδημίας, η πρακτική της Τουρκίας να εξαντλήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα έχει καταστεί μη βιώσιμη και η χώρα κατευθύνεται σε κρίση.
Μια τέτοια κατάσταση απαιτεί ευέλικτη και ήπια εξωτερική πολιτική, σε αντίθεση με αυτό που εκδηλώνει σήμερα η Τουρκία του Ερντογάν.
Μετάφραση: Παντελής Σαββίδης
