Το κρεσέντο της τουρκικής προκλητικότητας συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, ενώ κάθε μέρα που περνάει προστίθενται προκλητικές δηλώσεις που συχνά συνιστούν ποιοτική κλιμάκωση μιας ήδη εξαιρετικά επιβαρυμένης κατάστασης. Η συγκυρία παρουσιάζει μια ευκαιρία στην ελληνική διπλωματία να επιχειρήσει να ταράξει με δημιουργικό τρόπο τα λιμνάζοντα ύδατα στο επίπεδο του ΝΑΤΟ, αλλάζοντας την εικόνα του αενάως διαμαρτυρόμενου για τις τουρκικές απειλές.
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Πλέον, το σύνολο σχεδόν των μέσων ενημέρωσης της Δύσης παρουσιάζουν με αρνητικό τρόπο την τουρκική συμπεριφορά. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αναδείξει το «πρόβλημα Τουρκία» σε όλες του τις διαστάσεις. Όλες οι χώρες αντιλαμβάνονται ότι η Άγκυρα είναι τύποις σύμμαχος στο ΝΑΤΟ. Στην καλύτερη περίπτωση, σύμμαχος υπό προϋποθέσεις.
Η ειδική σχέση που έχει αναπτύξει με τη Μόσχα αποτελεί μοχλό πίεσης για τη διαρκή απόσπαση ανταλλαγμάτων από τη Δύση. Παράλληλα, κλιμακώνοντας την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά, δημιουργεί πρόβλημα σταθερότητας στην πιο ευαίσθητη πτέρυγα της Συμμαχίας, απειλώντας να την τινάξει στον αέρα ανά πάσα στιγμή.
Η υπερδεκαετής στρατηγική αμηχανία του ΝΑΤΟ απέναντι στην Τουρκία το έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο αναφορικά με την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας, αίτημα που προέκυψε ως αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η αντιμετώπιση του τουρκικού εκβιασμού είναι για μια ακόμη φορά κατευναστική. Αυτή η στάση όμως, στα μάτια των Τούρκων ερμηνεύεται ως επιβεβαίωση της αποτελεσματικότητας που έχει η στρατηγική τους για τα εθνικά τους συμφέροντα.
Όποτε το αποφασίσει, το ισλαμιστικό καθεστώς μπορεί να βραχυκυκλώσει τη Συμμαχία και να πιέσει για την απόσπαση ανταλλαγμάτων. Ο αναθεωρητισμός της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα λαμβάνει πλέον ξεκάθαρη νατοϊκή διάσταση, καθώς η Τουρκία προσπαθεί να ανταλλάξει τη θετική της ψήφο στο ζήτημα της Φινλανδίας-Σουηδίας με την υποστήριξη των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ στην τουρκική απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση των νήσων του ανατολικού Αιγαίου, για αναγνώριση των Κατεχομένων στην Κύπρο (όπως έγραψε η βρετανική «Express»), για απόσπαση εδαφών από τη Συρία και το Ιράκ και για άρση εμπάργκο σε εξοπλισμούς.
Το βασικό ζητούμενο για την Ελλάδα είναι η ασφάλειά της. Δεν χρειαζόμαστε το ΝΑΤΟ για να μας συστήσει «να τα βρούμε πολιτισμένα» με την επεκτατική Τουρκία. Το πόσο συμβατή είναι με τις δυτικές αξίες και αρχές, η Τουρκία το απέδειξε και αυτές τις μέρες με τις κιτς φιέστες για την επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης. Οι σύμμαχοι… ξέχασαν ότι περιείχαν και ξεκάθαρα μηνύματα για περαιτέρω αλλαγή συνόρων.
Η “ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ” ΤΟΥ ΠΑΙΓΝΙΟΥ ΤΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΩΝ
Εάν ρωσικά αεροσκάφη αρχίσουν να παραβιάζουν συστηματικά τον εναέριο χώρο της Σουηδίας και της Φινλανδίας, θα αλλάξουν και οι όροι συζήτησης του προβλήματος εντός του ΝΑΤΟ. Όποιος νομίζει ότι μπορεί να παίζει με τη φωτιά, δεν θα έχει αντίρρηση να κυνηγιούνται ρωσικά και νατοϊκά αεροσκάφη σε καθημερινή βάση! Τέτοιες καταστάσεις εξάλλου αντιμετωπίζονται τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο των αποστολών αστυνόμευσης του εναέριου χώρου των Βαλτικών Δημοκρατιών από αεροσκάφη χωρών-μελών του ΝΑΤΟ.
Η Αθήνα δικαιούται να δίνει πανομοιότυπες απαντήσεις στη Συμμαχία με αυτές που λαμβάνει όταν θέτει το πρόβλημα των τουρκικών παραβιάσεων. Να απαντάει, δηλαδή, ότι η Σουηδία και η Φινλανδία πρέπει να τα βρουν με τη Ρωσία! Τότε πολλοί σύμμαχοι, που άλλα μας έλεγαν τις τελευταίες δεκαετίες θα υποχρεωθούν να έλθουν αντιμέτωποι με την υποκρισία τους.
Κι αν υποτεθεί ότι προβάλλεται το επιχείρημα πως Ελλάδα και Τουρκία είναι σύμμαχοι, ενώ η Ρωσία είναι αντίπαλος, η απάντηση είναι απλή. Εάν τέτοια συμπεριφορά γίνεται ανεκτή στο εσωτερικό της Συμμαχίας, με ποια νομιμοποίηση να απαιτείται η συμμόρφωση τρίτων…
Η Ελλάδα δεν αρκεί να διαπιστώνει ότι επί μια και πλέον δεκαετία η Τουρκία παίζει το ίδιο παιχνίδι. Το μπλοκάρισμα της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας δεν είναι κεραυνός εν αιθρία, όπως αναφέρει δημοσίευμα των The New York Times («For NATO, Turkey Is a Disruptive Ally»), που αποδεικνύει την ενόχληση κορυφαίων μέσων ενημέρωσης με την τουρκική στάση.
Τουλάχιστον από τον διορισμό του Δανού Ρασμούσεν το 2009, εξαιτίας της «χαλαρής» –κατά τους Τούρκους– στάσης στο θέμα με τις γελοιογραφίες του Μωάμεθ, η Άγκυρα ξεκίνησε να κάνει τη ζωή της Συμμαχίας δύσκολη. Το επεισόδιο του Μαβί Μαρμαρά το 2010 που οδήγησε σε εξαετές μπλοκάρισμα της συνεργασίας ΝΑΤΟ-Ισραήλ, ήταν το επόμενο επεισόδιο.
Η στάση του ΝΑΤΟ απέναντι στους «τρομοκράτες Κούρδους» ήταν αιτία πολύμηνης καθυστέρησης σε σχέδιο καλύτερης οχύρωσης της ανατολικής Ευρώπης. Για να ακολουθήσει το κρεσέντο προκλήσεων σε βάρος της Ελλάδας που οδήγησε στο ελληνογαλλικό αμυντικό σύμφωνο. Η Ελλάδα οφείλει να περάσει στο επόμενο βήμα, επιχειρώντας να ευθυγραμμίσει την πολιτική της με τη Γαλλία που έχει αποδείξει στην πράξη τη στάση της, όχι μόνο ρητορικά.
ΝΑ ΔΟΘΟΥΝ ΑΜΕΣΑ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Η πρόταση αφορά την ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας. Είναι μεγάλο βήμα, οπότε εξ ορισμού απαιτείται θάρρος και προσοχή. Η Σουηδία ήδη προχώρησε σε χαλάρωση του εξοπλιστικού εμπάργκο απέναντι στην Άγκυρα. Το παιχνίδι της Άγκυρας όμως πρέπει να σπάσει, εάν το ΝΑΤΟ θέλει να αποτρέψει επανεμφάνιση της τουρκικής συμπεριφοράς με κάποια άλλη αφορμή.
Η πολιτική που θα μπορούσε να επεξεργαστεί η ελληνική διπλωματία είναι να κατατεθεί ως πρόταση, να δοθούν στις δυο χώρες εγγυήσεις ασφαλείας, παρόμοιες με αυτές που ισχύουν για τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Η έγερση ενστάσεων είναι θεμιτή στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. ‘Όταν όμως επιχειρείται η αδρανοποίησή του για εντελώς άσχετα με την ένταξη των δυο χωρών θέματα και μάλιστα σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία, υπάρχει ειδοποιός διαφορά…
