15 Απριλίου 2024
Το Ισραήλ βρίσκεται σε αυξανόμενο κίνδυνο – αλλά η ευθύνη βρίσκεται περισσότερο στην Ουάσιγκτον παρά στην Τεχεράνη.
Stephen M. Walt
Stephen M. Walt, αρθρογράφος στο Foreign Policy και καθηγητής διεθνών σχέσεων Robert and Renée Belfer στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Φωτογραφία:
Ιρανοί διαδηλωτές καίνε τις σημαίες των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας για την καταδίκη της ισραηλινής αεροπορικής επιδρομής κατά του ιρανικού προξενείου στη Συρία, που εμφανίστηκε στην Τεχεράνη την 1η Απριλίου. MORTEZA NIKOUBAZL/NURPHOTO VIA GETTY IMAGES
Η απόφαση του Ιράν να απαντήσει σε αντίποινα κατά της ισραηλινής επίθεσης στο προξενείο του στη Δαμασκό της Συρίας, εξαπολύοντας επιθέσεις με drone και πυραύλους αποκαλύπτει πόσο άσχημα έχει χειριστεί η κυβέρνηση Μπάιντεν τη Μέση Ανατολή.
Έχοντας πειστεί την παραμονή της επίθεσης της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 ότι η περιοχή ήταν «πιο ήσυχη από ό,τι ήταν εδώ και δεκαετίες», οι αμερικανοί αξιωματούχοι απάντησαν έκτοτε με τρόπους που χειροτέρεψαν την κακή κατάσταση. Το περισσότερο που μπορεί να πει κανείς για την υπεράσπισή τους είναι ότι έχουν άφθονη παρέα. Οι κυβερνήσεις Τραμπ, Ομπάμα, Μπους και Κλίντον κατά κύριο λόγο έφτιαξαν τα πράγματα επίσης [όπως είναι σήμερα].
Η απάντηση της κυβέρνησης στη βάναυση επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου είχε τρεις κύριους στόχους.
Πρώτον, προσπάθησε να υποστηρίξει σταθερά το Ισραήλ: υποστηρίζοντάς το ρητορικά, συζητώντας τακτικά με ανώτατους ισραηλινούς αξιωματούχους, υπερασπίζοντάς το ενάντια στις κατηγορίες για γενοκτονία, ασκώντας βέτο στα ψηφίσματα κατάπαυσης του πυρός στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και παρέχοντάς του σταθερή παροχή θανατηφόρα όπλα.
Δεύτερον, η Ουάσιγκτον προσπάθησε να αποτρέψει την κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Γάζα.
Τέλος, προσπάθησε να πείσει το Ισραήλ να ενεργήσει με συγκράτηση, τόσο για να περιορίσει τη ζημιά στους Παλαιστίνιους αμάχους όσο και για να ελαχιστοποιήσει τη ζημιά στην εικόνα και τη φήμη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αυτή η πολιτική απέτυχε επειδή οι στόχοι της ήταν εγγενώς αντιφατικοί. Η παροχή άνευ όρων υποστήριξης στο Ισραήλ έδωσε στους ηγέτες του ελάχιστα κίνητρα να λάβουν υπόψη τις εκκλήσεις των ΗΠΑ για αυτοσυγκράτηση, επομένως δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τις αγνόησαν.
Η Γάζα έχει καταστραφεί, τουλάχιστον 33.000 Παλαιστίνιοι (συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 12.000 παιδιών) είναι πλέον νεκροί και Αμερικανοί αξιωματούχοι παραδέχονται τώρα ότι οι άμαχοι εκεί αντιμετωπίζουν συνθήκες λιμού.
Οι πολιτοφυλακές Χούθι στην Υεμένη, που ισχυρίζονται ότι απαιτούν κατάπαυση του πυρός, συνεχίζουν να στοχεύουν τη ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα. Μια σύγκρουση χαμηλού επιπέδου μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ εξακολουθεί να σιγοβράζει. και η βία έχει αυξηθεί απότομα στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη.
Και τώρα το Ιράν ανταπέδωσε τον βομβαρδισμό του προξενείου του την 1η Απριλίου εξαπολύοντας επιθέσεις με drone και πυραύλους στο Ισραήλ, αυξάνοντας την προοπτική ενός ακόμη ευρύτερου πολέμου.
Επειδή οι Αμερικανοί συνηθίζουν να ακούν ότι το Ιράν είναι η ενσάρκωση του κακού, ορισμένοι αναγνώστες μπορεί να έχουν την τάση να κατηγορούν την Τεχεράνη για όλο αυτό το πρόβλημα.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, η κύρια είδηση στους New York Times ήταν ότι το Ιράν «πλημμύριζε» τη Δυτική Όχθη με όπλα με την ελπίδα να προκαλέσει αναταραχή εκεί.
Υπό αυτή την άποψη, το Ιράν ρίχνει βενζίνη σε μια περιοχή που είναι ήδη φλεγόμενη. Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα σε αυτή την ιστορία, και τα περισσότερα από αυτά αντικατοπτρίζονται άσχημα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Επιτρέψτε μου να ξεκαθαρίσω: το Ιράν κυβερνάται από ένα βάναυσο θεοκρατικό καθεστώς για το οποίο δεν έχω καμία συμπάθεια, αν και νιώθω τα εκατομμύρια των Ιρανών που ζουν υπό την κυριαρχία του και που πρέπει να υπομείνουν τις τιμωρητικές συνέπειες των κυρώσεων των ΗΠΑ.
Ορισμένες από τις ενέργειες αυτού του καθεστώτος – π.χ. η υποστήριξή του στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία – είναι άκρως απαράδεκτες. Είναι, όμως, οι προσπάθειές του για λαθρεμπόριο φορητών όπλων και άλλων όπλων στη Δυτική Όχθη (ή στη Γάζα, γι αυτό που συνέβη) ιδιαίτερα ειδεχθή; Και είναι η απόφασή του να απαντήσει στην πρόσφατη επίθεση του Ισραήλ στο προξενείο του – σκοτώνοντας δύο Ιρανούς στρατηγούς – απροκάλυτπη έκπληξη;
Σύμφωνα με τις Συμβάσεις της Γενεύης, ένας πληθυσμός που ζει υπό «εμπόλεμη κατοχή» έχει το δικαίωμα να αντισταθεί στη δύναμη κατοχής.
Δεδομένου ότι το Ισραήλ ελέγχει τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ από το 1967, αποίκισε αυτά τα εδάφη με περισσότερους από 700.000 παράνομους εποίκους και σκότωσε χιλιάδες Παλαιστίνιους στη διαδικασία, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για «εμπόλεμη κατοχή».
Οι πράξεις αντίστασης εξακολουθούν να υπόκεινται στους νόμους του πολέμου, φυσικά, και η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές ομάδες τους παραβιάζουν όταν επιτίθενται σε Ισραηλινούς αμάχους.
Αλλά η αντίσταση στην κατοχή είναι θεμιτή, και το να βοηθάς έναν πολιορκημένο πληθυσμό να το κάνει αυτό δεν είναι απαραίτητα λάθος, ακόμα κι αν το Ιράν το έχει κάνει για τους δικούς του λόγους και όχι από μια βαθιά δέσμευση στον παλαιστινιακό σκοπό.
Ομοίως, η απόφαση του Ιράν να αντεπιτεθεί μετά τον βομβαρδισμό του προξενείου του από το Ισραήλ και τον θάνατο δύο Ιρανών στρατηγών δεν αποτελεί σχεδόν απόδειξη έμφυτης επιθετικότητας, ειδικά δεδομένου ότι η Τεχεράνη έχει επανειλημμένα σηματοδοτήσει ότι δεν επιθυμεί να διευρύνει τον πόλεμο.
Πράγματι, τα αντίποινα της διεξήχθησαν με τρόπο που προειδοποίησε το Ισραήλ και φαίνεται ότι σχεδιάστηκε για να σηματοδοτήσει ότι η Τεχεράνη δεν ήθελε να κλιμακώσει περαιτέρω.
Όπως λένε συνήθως Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι όταν χρησιμοποιούν βία, το Ιράν προσπαθεί απλώς να «αποκαταστήσει την αποτροπή».
Ας μην ξεχνάμε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «πλημμυρίζουν» τη Μέση Ανατολή με όπλα εδώ και δεκαετίες.
Παρέχουν στο Ισραήλ δισεκατομμύρια δολάρια εξελιγμένου στρατιωτικού εξοπλισμού κάθε χρόνο, μαζί με επανειλημμένες διαβεβαιώσεις ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ είναι άνευ όρων.
Αυτή η υποστήριξη δεν αμφιταλαντεύτηκε καθώς το Ισραήλ βομβάρδισε και λιμοκτονεί τον άμαχο πληθυσμό στη Γάζα και δεν επηρεάστηκε όταν το Ισραήλ χαιρέτισε την πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken ανακοινώνοντας τη μεγαλύτερη δήμευση παλαιστινιακής γης στη Δυτική Όχθη από το 1993.
Η Ουάσιγκτον ανοιγόκλεισε τα μάτια όταν το Ισραήλ βομβάρδισε το προξενείο του Ιράν, παρόλο που καταδίκασε την πρόσφατη επίθεση του Ισημερινού στην πρεσβεία του Μεξικού στο Κίτο.
Αντίθετα, ανώτατα στελέχη του Πενταγώνου κατευθύνθηκαν προς την Ιερουσαλήμ σε ένδειξη υποστήριξης και ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν τόνισε ότι η δέσμευσή του στο Ισραήλ παραμένει «σιδηρά». Είναι περίεργο που Ισραηλινοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι μπορούν να αγνοήσουν τις συμβουλές των Ηνωμένων Πολιτειών;
Τα κράτη με ανεξέλεγκτη ισχύ τείνουν να την καταχρώνται και το Ισραήλ δεν αποτελεί εξαίρεση.
Επειδή το Ισραήλ είναι πολύ ισχυρότερο από τους Παλαιστίνιους υπηκόους του -και πιο ικανό και από το Ιράν, για αυτό το θέμα- μπορεί να ενεργήσει ατιμώρητα εναντίον τους, και συνήθως το κάνει. Δεκαετίες γενναιόδωρης και άνευ όρων υποστήριξης των ΗΠΑ επέτρεψαν στο Ισραήλ να κάνει ό,τι θέλει, κάτι που συνέβαλε στην πολιτική του καθώς και στη συμπεριφορά του προς τους Παλαιστίνιους να γίνονται όλο και πιο ακραίες με την πάροδο του χρόνου.
