Της Δρ. Τατιάνας Ζντανόκα και του Μιροσλάβ Μιτορφάνωφς *
Στις 3 Δεκεμβρίου, η Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας της Λεττονίας έψαξε τα διαμερίσματα και συνέλαβε επτά Λεττονούς δημοσιογράφους που γράφουν στα ρωσικά. Τα άρθρα τους δημοσιεύονται στο πρακτορείο ειδήσεων Baltnews.lv. Μεταξύ αυτών είναι οι Αντρέι Γιάκοβλεφ, Βλαντίμιρ Λίντερμαν, Αντρέι Σολοπένκο και ‘Αλλα Μπερεζόβσκαγια.
Μετά την έρευνα των διαμερισμάτων τους, η Ασφάλεια κετέσχεσε όλο τον εξοπλισμό γραφείου και τα μέσα επικοινωνίας (συμπεριλαμβανομένων και αυτών που ανήκαν στα μέλη της οικογένειάς τους) και στη συνέχεια οι δημοσιογράφοι μεταφέρθηκαν και ανακρίθηκαν στις εγκαταστάσεις της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας. Μετά τις ανακρίσεις, οι δημοσιογράφοι απελευθερώθηκαν, αλλά ο εξοπλισμός τους, οι τραπεζικές κάρτες και τα χρήματα σε μετρητά που κατεσχέθησαν δεν επιστράφηκαν. Την ίδια ημέρα, όλες οι ιστοσελίδες του Baltnews στο Facebook αποκλείστηκαν.
Μετά τις ανακρίσεις, όλοι οι δημοσιογράφοι κηρύχθηκαν ύποπτοι για παραβίαση των πολιτικών σχετικά με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας.
Η επίσημη δήλωση της Κρατικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (SSS) αναφέρει ότι «Οι διαδικαστικές δραστηριότητες εκτελέστηκαν στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας με επικεφαλής την SSS και ξεκίνησαν στις 16 Ιανουαρίου 2020 σύμφωνα με το Άρθρο 84 Άρθρο 1 του Ποινικού Νόμου (για παράβαση κυρώσεων που επιβλήθηκαν από την Ηνωμένα Έθνη, Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους διεθνούς οργανισμούς ή κυρώσεις που επιβάλλονται από τη Δημοκρατία της Λετονίας). Οι πληροφορίες που ελήφθησαν από την έρευνα δημιουργούν υπόνοιες ότι οι οικονομικοί πόροι μεταβιβάστηκαν σε ένα πρόσωπο που υπόκειται σε κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δραστηριότητες που υπονομεύουν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας ». (https://vdd.gov.lv/en/useful/publications/vdd-performs-procedural-activities-related-to-violation-of-international-sanctions.art198 ).
Η ποινή που προβλέπεται για αυτό το «έγκλημα» είναι έως και τέσσερα χρόνια φυλάκισης.
Σύμφωνα με την SSS, το έργο των δημοσιογράφων οδηγούσε σε «μεταβίβαση οικονομικών πόρων» στον Ντμίτρι Κισιλιώφ, που περιλαμβάνεται στον κατάλογο προσωπικών κυρώσεων κατά Ρώσων. Ωστόσο, ο κ. Κισιλιώφ δεν είναι ιδιοκτήτης του ειδησεογραφικού πρακτορείου Baltnews.lv. Το πρακτορείο αυτό είναι ιδιοκτησία του ρωσικού κρατικού δημοσιογραφικού οργανισμού «Russia Today», που δεν είναι αντικείμενο του καθεστώτος κυρώσεων. Ο κ. Κισιλιώφ είναι πράγματι ένας από τους μάνατζερ του Russia Today, αλλά δεν υπάρχει λογικός λόγος να υποτεθεί ότι το έργο δημοσιογράφου για κρατικά μέσα ενημέρωσης μπορεί να παρέχει προσωπικούς «οικονομικούς πόρους» στον διευθυντή του!
Για να κατανοήσουμε τους πραγματικούς λόγους αυτών των ενεργειών, πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στις πρόσφατες εξελίξεις της κατάστασης με τα λετονικά μέσα ενημέρωσης που δημοσιεύουν ή μεταδίδουν στα ρωσικά. Αυτά τα μέσα ενημέρωσης παρέχουν πληροφορίες για το λετονικό κοινό του οποίου η μητρική γλώσσα είναι η ρωσική και που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% του συνολικού πληθυσμού της χώρας.
Κατά τα τελευταία 10 χρόνια η αγορά μέσων μαζικής ενημέρωσης στη Λετονία έχει μειωθεί. Ένα μεγάλο μέρος των τοπικών εφημερίδων στα ρωσικά εξαφανίστηκε από την αγορά και ορισμένοι τοπικοί δημοσιογράφοι βρήκαν μια νέα δουλειά στα διαδικτυακά μέσα της γειτονικής Ρωσίας. Από τα επτά άτομα που συνελήφθησαν από την Κρατική Υπηρεσία Ασφαλείας τον Δεκέμβριο, τρεις είναι κάτοικοι της Λετονίας που εργάζονται για διάφορα μέσα ενημέρωσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Από τις αρχές του τρέχοντος έτους, οι λετονικές αρχές ξεκίνησαν μια μαζική εκστρατεία κατά των μέσων μαζικής ενημέρωσης που εργάζονται στη ρωσική γλώσσα.
Το τηλεοπτικό κανάλι της Λετονίας «Το πρώτο κανάλι της Βαλτικής» στα ρωσικά δέχθηκε πίεση από κρατικούς θεσμούς. Έπρεπε να σταματήσουν να παράγουν και να μεταδίδουν τοπικές ειδήσεις στις 20 Μαρτίου 2020.
Στις 11 Ιουνίου 2020, το λεττονικό κοινοβούλιο απέκλεισε ένα μεγάλο μέρος των τηλεοπτικών καναλιών που εκπέμπουν στα ρωσικά από το κύριο πακέτο εκπομπών των τοπικών καλωδιακών φορέων. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι ο στόχος αυτών των νέων περιορισμών δεν ήταν η καταπολέμηση της «ρωσικής κρατικής προπαγάνδας στην τηλεόραση», αλλά ο περιορισμός όλων των τηλεοπτικών καναλιών που μεταδίδουν στα ρωσικά, ακόμη και αυτά που ανήκουν στην αντιπολίτευση ή είναι «φιλοδυτικά», πολιτιστική ή εκπαιδευτική.
Τον Νοέμβριο του 2020, οι λετονικές αρχές αποφάσισαν να σταματήσουν από το 2021 τη μετάδοση στα ρωσικά στο κρατικό κανάλι LTV-7.
Επομένως μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι πρόσφατες συλλήψεις τοπικών δημοσιογράφων που γράφουν στα ρωσικά ταιριάζουν απόλυτα στην κύρια κρατική στρατηγική καταστολής και πλήρους καταστροφής των τοπικών μέσων μαζικής ενημέρωσης στα ρωσικά.
Η γνωστή Λεττονή δημοσιογράφος ‘Αλλα Μπερεζόφσκαγια, που γράφει για διαφορετικές ρωσόφωνες εφημερίδες της Λετονίας για 35 χρόνια, σχολίασε τις πρόσφατες ενέργειες ως εξής: «Πώς μπορεί να κατηγορηθεί ένας μουσικός για το ότι παίζει μουσικήι; Ένας ποιητής γιατί γράφει ποιήματα; ‘Ενας δημοσιογράφος γιατί γράφει ειδήσεις και αναλύσεις; Πως μπορεί να συμβεί αυτό στη δημοκρατική Λεττονία του 21ου αιώνα; Το βλέπω ως πόλεμο που ξεκίνησε εναντίον μας. Ένας πόλεμος είναι πόλεμος, απαιτεί κρατούμενους και συλλαμβάνει τα λάφυρα του πολέμου. Ευτυχώς, φίλοι βοήθησαν δίνοντας τον παλιό τους υπολογιστή… »
Χρειαζόμαστε τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας για να πιέσουμε τις λεττονικές αρχές να ξεκινήσουν εποικοδομητικό διάλογο με τη ρωσόφωνη μειονότητα αντί να επιχειρούν τον πολιτικό εκφοβισμό της.
(*) Η Dr. Tatiana Zdanoka είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Mirsoslavs Mitrofanovs είναι μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου της Ρίγα.
