Ένα τέτοιο βράδυ/ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου 1996,

του Μίλτου Σαρηγιαννίδη, Αν. Καθηγητή Διεθνούς Δικαίου ΑΠΘ

Ένα τέτοιο βράδυ/ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου 1996, μια κοινωνία που είχε αποβλακωθεί με το καθημερινό δελτίο υγείας του ασθενούς Πρωθυπουργού στο Ωνάσειο, και κατόπιν είχε επικεντρωθεί στην κούρσα της διαδοχής του μεταξύ των δελφίνων 53-53-50, ενώ ακόμη ανέλυε τις προγραμματικές δηλώσεις του νέου Πρωθυπουργού το προηγούμενο βράδυ, αντελήφθη ότι η εσωστρέφεια και η πολιτική αποχαύνωση έχει κόστος. Η νέα κυβέρνηση δεν ήταν άπειρη, αλλά η διαχείριση της κρίσης εκείνο το βράδυ αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή. Ο νέος Πρωθυπουργός, αν και ήταν έμπειρος πολιτικός, στο τέλος της Κρίσης των Ιμίων βρέθηκε να ευχαριστεί με ειλικρίνεια τις ΗΠΑ από το βήμα της Βουλής, γιατί ο ίδιος δεν μπορούσε να διαχειριστεί την κρίση, είτε γιατί απλά δεν είχε τις ικανότηες είτε γιατί δεν εμπιστευόταν το πολιτικό προσωπικό της κυβέρνησής του ή/και την στρατιωτική ηγεσία. Αρκέστηκε μόνο στη φοβερή προειδοποίηση, στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεών του, πως «σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά». Προφανώς, ήταν λόγια κούφια για κατανάλωση από τις πολιτικές ορντινάντσες του, που καθόλου δεν φόβισαν ούτε και ενίσχυσαν την αξιοπιστία του στην άλλη ακτή του Αιγαίου. Ο Υπουργός Εξωτερικών, ένας από τους 2-3 χειρότερους που πέρασαν από αυτή τη θέση μετά τη Μεταπολίτευση, εκείνο το κρίσιμο βράδυ προτίμησε το MEGA από το ΚΥΣΕΑ και στο τέλος τα φόρτωσε στον «στρατηγό άνεμο», ενώ ο Υπουργός Άμυνας μάλλον σκεφτόταν περισσότερο γιατί πήρε 50 στην κούρσα της διαδοχής, και βρισκόταν στη Βουλή όπου συνεδρίαζε το ΚΥΣΕΑ, χωρίς τον Διοικητή της ΕΥΠ, αντί να κατασκηνώσουν όλοι μαζί στον θάλαμο επιχειρήσεων στο Πεντάγωνο. Σε αυτή την άθλια εικόνα, να προσθέσουμε έναν δήμαρχο που αποφάσισε να κάνει υψηλή εξωτερική πολιτική στα Ίμια, και κάτι αστέρες της δημοσιογραφίας που έκαναν ρεπορτάζ έξω από τον Ναύσταθμο δίνοντας πληροφορίες για τα πολεμικά πλοία που απέπλεαν σε πραγματικό χρόνο, έτσι για να μην κουράζεται η Πρεσβεία της Τουρκίας με τη συγκέντρωση πληροφοριών. Και έναν ΑΓΕΕΘΑ που ασχολήθηκε με τη μια νησίδα των Ιμίων, αφήνοντας την άλλη διαπραγματευτικό αμανάτι στην τουρκική πλευρά. Κι αφού λοιπόν στη μια νησίδα βρίσκονταν έλληνες κομάντο και στην άλλη τούρκοι, ιδού πεδίο δόξης λαμπρό και πρόσφορο για να δώσει λύση ο «μάγος της διπλωματίας» Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ… “No ships, no troops, no flags”. Ο έλληνας Πρωθυπουργός, στη συζήτηση που ακολούθησε στη Βουλή, μίλησε για «απεμπλοκή» ενώ το σύνολο του ελληνικού στόλου ήταν αναπτυγμένο στο Αιγαίο σε θέσεις μάχης με δική μας πρωτοβουλία, και «άρνηση να καθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία» ενώ αποδεχθήκαμε τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, υποβάλλοντας το ρητορικό, πάντα κατά την άποψή του, ερώτημα «άλλαξε τίποτε;». Άλλαξε τίποτε, λοιπόν; Αυτό το ερώτημα να το σκεφθούμε σήμερα, καθώς βαδίζουμε σε παράλληλες εκλογικές περιόδους με την Τουρκία, και πολλοί, εντός και εκτός Ελλάδας προεξοφλούν μια ελληνοτουρκική κρίση. Να το σκεφθούμε λοιπόν το ερώτημα, γιατί το βράδυ της 30ης προς 31η Ιανουαρίου 1996 άλλαξαν πάρα πολλά, ενώ είχαν προηγηθεί επίσης πολλά: η θέση σε ισχύ της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (1994), η επικύρωσή της από την Ελλάδα (1995), το casus belli της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης (1995), η Κρίση των Ιμίων (1996), η υιοθέτηση της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών» από την Τουρκία (1996), το Κοινό Ανακοινωθέν Σημίτη-Ντεμιρέλ στη Μαδρίτη (1997), η Υπόθεση Οτσαλάν (1999), η διπλωματία των σεισμών (1999), το Κείμενο Συμπερασμάτων του Ελσίνκι (1999) και μετά κάτι ζεϊμπέκικα. Το 1996 λοιπόν, μια τέτοια βραδιά, άλλαξαν πάρα πολλά. Κι επειδή το πολιτικό μικροκλίμα στην Ελλάδα φωνάζει εσωστρέφεια από μακριά, καλό θα ήταν οι περιπτερούχοι του λαϊκισμού να κατεβάσουν στόρια, και όλοι να δείξουν λίγη σοβαρότητα παραπάνω για τα θέματα που αφορούν στην εξωτερική πολιτική και την ασφάλεια/άμυνα της χώρας.

*Απο τη σελίδα του κ. Μ. Σαριγιαννίδη στο fb