Το βασικό εργαλείο για πολλούς από όσους χτίζουν ή θέλουν να χτίσουν στη Μύκονο λέγεται τακτοποίηση αυθαιρέτων. Τι σημαίνει αυτό; Όπως γράψαμε στο προηγούμενο άρθρο μας με αφορμή τον ξυλοδαρμό του Μανώλη ΨαρρούΜύκονος: Τα Ζωνιανά του ελληνικού τουρισμού, η εκ των υστέρων νομιμοποίηση κτισμάτων με αυθαίρετες κατασκευές επιτρέπεται μόνον εφόσον τα κτίσματα αυτά ανεγέρθηκαν ως τις 28/7/2011. Όμως για πάρα πολλά αυθαίρετα της Μυκόνου, είναι εύκολο να αποδειχθεί ότι κτίστηκαν μετά το 2011 – παρόλα αυτά «τακτοποιούνται» κανονικά και δεν υφίστανται την παραμικρή συνέπεια.
Μέχρι τον ξυλοδαρμό του αρχαιολόγου, η «τακτοποίηση» των αυθαίρετων προχωρούσε ακάθεκτη. Τότε όμως τα στόματα άνοιξαν και αρκετοί Μυκονιάτες ήρθαν στο inside story για να πουν ονόματα, να υποδείξουν άδειες και «κόλπα» με τα οποία γίνεται η νομιμοποίηση.
| Η αστυνομία (τμήμα εκβιαστών) συνδέει τρεις υποθέσεις που χειριζόταν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων με τον ξυλοδαρμό του αρχαιολόγου Μανώλη Ψαρρού. Τις δύο από αυτές χειριζόταν η αρχαιολόγος Μαρία Κονιώτη και αφορούσαν δύο καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος μέσα στη Χώρα της Μυκόνου – ο Ψαρρός δουλεύει στην ύπαιθρο (αν υπάρχει ακόμα τέτοια) του νησιού. Η πρώτη αφορά μπαρ που άνοιξε στη Χώρα πέρυσι και λειτούργησε χωρίς το οικόπεδο να είναι άρτιο και οικοδομήσιμο. Οι δημοτικές υπηρεσίες το άφησαν να λειτουργήσει τον Αύγουστο και το έκλεισαν στη συνέχεια στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Η δεύτερη περίπτωση, πάλι στη Χώρα, κάτω από τους τρεις μύλους, αφορά μαγαζί που θέλει να ανοίξει ο επιχειρηματίας που εκμεταλλεύεται το μπαρ «Principote» στον Πάνορμο.
338659697_133422876190029_5173496149296915234_n.jpeg
Το «πριγκιπάτο» (Principote) του Πανόρμου.
Παρά τις πιέσεις, η αρχαιολογική υπηρεσία δεν φαίνεται να ενδίδει σε μία εγκατάσταση που θα εκτείνεται στην «φάτσα» του νησιού κάτω από τους μύλους, με μία ανάπτυξη που θα αλλοιώνει το τοπίο.
dsc01422.jpeg
Ο δρόμος δίπλα στους τρεις μύλους στη Χώρα της Μυκόνου, δίπλα στον οποίον είναι κτισμένο το παλιό Sea Satin.
Πριν τον ξυλοδαρμό στις 7 Μαρτίου άγνωστοι είχαν στείλει μια γλάστρα στον κ. Ψαρρό, ενώ υπηρεσιακοί παράγοντες πίεζαν την Εφορεία να επισπεύσει την εξέταση του αιτήματος του επιχειρηματία. |
Είναι πρωί, παραμονή 25ης Μαρτίου στα Ματογιάννια και ο κύριος Στέλιος, που δεν θέλει να πει το όνομά του αλλά νοικιάζει ένα σπίτι σε ξένους στο κέντρο του οικισμού, αναρωτιέται τι κάνουμε στη Μύκονο. «Δείρανε τον αρχαιολόγο, τον Ψαρρό» του λέμε. «Και λοιπόν πρέπει να την πληρώσουμε όλοι;» είναι η απάντησή του. Στη συνέχεια αρχίζει να αφηγείται πόσο σκληρή είναι η αρχαιολογία με τα «μικρά» και πόσο χαλαρή με τα μεγάλα, αλλά όταν τον ρωτάμε αν θα ήθελε να είναι αυστηρή με όλα, υπεκφεύγει. «Αν δεν σταματήσετε να κτίζετε, τα παιδιά σας δεν θα ‘χουν ψωμί να φάνε» του λέμε και προσπαθούμε να του εξηγήσουμε ότι είναι σημαντικό να έρχονται στο νησί επαναλαμβανόμενοι πελάτες. Μας διακόπτει για να μας πει κοφτά ότι αυτοί δεν ενδιαφέρουν: «Σε μας έρχονται για την κοκαΐνη και τις πουτάνες» λέει κοφτά. Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι ακούσαμε κάτι τέτοιο από το στόμα ενός ανθρώπου 75 ετών.
Ο ηλικιωμένος Μυκονιάτης δούλευε επί χρόνια στην «Οικοδομική Μυκόνου», τη μεγαλύτερη οικοδομική εταιρεία του νησιού. Όταν φτάνουμε στις εγκαταστάσεις της για να ζητήσουμε «το αφεντικό του νησιού», τον Νίκο Σαντοριναίο ή Νίκουλα, όπως τον ξέρουν εδώ οι ντόπιοι, μπαίνουμε σε ένα σιλό όπου Πακιστανοί κόβουν μεταλλικές βέργες για οπλισμούς. Ο κ. Σαντοριναίος δεν θέλει να μας μιλήσει όταν επισκεπτόμαστε το γραφείο του. Στις εγκαταστάσεις του μπαινοβγαίνουν μπετονιέρες και φορτηγά που μεταφέρουν σίδερα.
Ο κ. Σαντοριναίος έχει κατηγορηθεί πολλές φορές στο παρελθόν για τον τρόπο που εφαρμόζει την πολεοδομική νομοθεσία, αλλά δύο σχετικά μικρά, πρόσφατα περιστατικά αποτελούν ένδειξη ότι στην Μύκονο δουλεύει ένα «σύστημα» τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών. Και στις δύο περιπτώσεις ο κ. Σαντοριναίος είχε εμπλακεί στη διαχείρισή τους, καθώς είναι ιδιοκτήτης των εν λόγω ακινήτων.
Η πρώτη αφορά την ενοικίαση ενός χώρου, προκειμένου να λειτουργήσει ως κατάστημα εστίασης στην περιοχή Αργύραινα, στο εμπορικό κέντρο Δήλος, το οποίο αποτελείται από δύο κτίρια και ανήκει ολόκληρο στον κ. Σαντοριναίο. Στο πρώτο από αυτά στεγάζεται η τεχνική υπηρεσία του δήμου Μυκόνου. Στο δεύτερο, δύο πολίτες της Μυκόνου, η Μαρία Αγγέλου και ο Αλέξανδρος Γεωργαλής, συμφώνησαν τον Μάιο του 2018 να νοικιάσουν έναντι 3.000 ευρώ τον μήνα τον χώρο των 85 τετραγωνικών μέτρων. Εκεί άνοιξαν το κατάστημα «Mokka Brunch» το 2018.
Τον Αύγουστο του 2018 οι δύο ενοικιαστές ζητούν άδεια από την Εφορεία Νεώτερων Μνημείων, απαραίτητη για να λειτουργήσει το κατάστημα. Η Εφορεία ζητάει το τοπογραφικό, την άδεια οικοδομής και την πράξη υπαγωγής του κτιρίου στον νόμο περί τακτοποίησης αυθαιρέτων. Σημειώνουμε εδώ ότι το συγκρότημα έχει ήδη ρεύμα από το 2017. Στις 13/12/2019 ο ιδιοκτήτης κ. Σαντοριναίος τούς δίνει το έγγραφο της υπαγωγής στον νόμο περί τακτοποίησης αυθαιρεσιών ακινήτων. Έναν μήνα αργότερα οι δύο καταθέτουν το έγγραφο υπαγωγής στην Εφορεία Νεώτερων Μνημείων, με το οποίο φαίνεται ότι το κτίριο υπήρχε από το 1982 (!). Η Εφορεία Νεώτερων Μνημείων λέει στους δύο επιχειρηματίες ότι «με αυτήν την υπαγωγή δεν παίρνετε άδεια ποτέ». «Το κτίριο» αναφέρουν οι αρχαιολόγοι «δεν πληρούσε τις νόμιμες προϋποθέσεις για τη νόμιμη έκδοση αδείας».
Ο μηχανικός που έκανε την αίτηση της υπαγωγής είναι ο μηχανικός Λάρισας Θεμιστοκλής Τζιότζιος, ο οποίος έχει κάνει για το συγκεκριμένο ακίνητο τρεις τέτοιες αιτήσεις: μία το 2018, στην οποία γράφει ότι το κτίριο είχε κατασκευαστεί πριν το 2011. Έναν χρόνο αργότερα, ο κ. Τζιότζιος επαναλαμβάνει την αίτησή του, λέγοντας ότι το κτίριο είχε κατασκευαστεί …πριν το 1982. Πρόκειται για την αίτηση που όπως είδαμε παραπάνω απορρίφθηκε από την Εφορεία Νεώτερων Μνημείων. Έναν μήνα μετά την απόρριψη, ο κ. Τζιοτζιος επανέρχεται στο …2011. Τα πίσω-μπρος μπορεί να εξηγούνται από το γεγονός ότι η τακτοποίηση αυθαιρέτου για το συγκεκριμένο ακίνητο, εάν δηλωθεί ως ανεγερθέν πριν το 1982 κοστίζει 10.696 ευρώ, και 57.046 ευρώ εάν δηλωθεί ότι κτίσθηκε πριν το 2011.
Εντωμεταξύ ο δήμος Μυκόνου επιβάλλει το 2020 πρόστιμο στους δύο επιχειρηματίες που νοικιάζουν το κατάστημα, της τάξης των 3.000 ευρώ, καθώς λειτουργούσαν χωρίς νόμιμη άδεια καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος, αφού δεν μπορούσαν να την πάρουν χωρίς άδεια της αρχαιολογίας. Τότε οι δύο επιχειρηματίες αποφασίζουν ότι σταματούν και παύουν να πληρώνουν ενοίκια. Η υπόθεση παίρνει τον δρόμο της δικαιοσύνης, καθώς ο ιδιοκτήτης επιχειρεί να πάρει τα χρήματα με κατάσχεση λογαριασμών και οι ενοικιαστές προσφεύγουν σε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, ισχυριζόμενοι ότι έπεσαν θύματα απάτης, καθώς το κτίριο δεν είχε, ούτε μπορούσε να βγάλει άδεια, γιατί δεν μπορούσε να «τακτοποιηθεί».
Αυτή η πρώτη δίκη ασφαλιστικών μέτρων για τα οφειλόμενα από τους ενοικιαστές ενοίκια χάνεται από τους Γεωργαλή και Αγγέλου, καθώς το δικαστήριο δέχεται τον ισχυρισμό της πλευράς Σαντοριναίου-Τζιότζιου, ότι το ακίνητο είχε υπαχθεί «εκ παραδρομής» στο προ του 1982 διάστημα. Πώς μπορείς να «πέσεις έξω» 29 χρόνια εκ παραδρομής και μάλιστα όταν έχεις κάνει μία πρώτη αίτηση που ο ίδιος έχεις «διορθώσει» για να την ξαναδιορθώσεις; Οι Αγγέλου και Γεωργαλής επικαλούνται ιδιωτικές αεροφωτογραφίες που δείχνουν ότι το 2011 δεν υπήρχε το δεύτερο κτίριο του εμπορικού κέντρου, κάτι που δεν αναγνωρίζουν τα δικαστήρια, μέχρι που αργότερα ανακαλύπτουν μια αεροφωτογραφία της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού που δείχνει ότι το 2013, στη θέση όπου βρίσκεται το κτίριο γίνεται εκσκαφή και κτίριο δεν υπάρχει.
Στις 14 Μαρτίου 2023 το ΤΕΕ Λαρίσης αφαιρεί την άδεια μηχανικού από τον Τζιότζιο για έναν χρόνο, μετά από καταγγελία των Αγγέλου και Γεωργαλή. Ο νομικός του παραστάτης μας δήλωσε ότι για την απόφαση αυτή του πειθαρχικού του ΤΕΕ έκανε έφεση, συνεπώς ο κ. Τζιοτζιος μπορεί ενώ γράφονται αυτές οι γραμμές να εκδίδει άδειες ή να νομιμοποιεί/τακτοποιεί αυθαίρετα. Το inside story ανέτρεξε τις άδειες στην έκδοση των οποίων έχει αναμειχθεί ο εν λόγω μηχανικός από το 2017 και «μέτρησε» στη Διαύγεια πάνω από 400 πράξεις σε όλη την Ελλάδα, πολλές από τις οποίες στη Μύκονο. Όμως η έκπληξή μας ήταν μεγαλύτερη όταν μάθαμε ότι με τους τρεις τελευταίους νόμους περί αυθαιρέτων ο κ. Τζιότζιος έχει εμπλακεί σε 5.000 αύξοντες αριθμούς τακτοποίησης αυθαιρέτων – τακτοποιεί δηλαδή από το 2011 ένα αυθαίρετο την ημέρα, κάτι που άλλοι μηχανικοί θεωρούν εντελώς αδύνατον αν δεν έχει δώσει τα στοιχεία του σε άλλους. Ο ίδιος αποδίδει τον μεγάλο αυτόν αριθμό σε καταχωρήσεις που δεν προχώρησαν, ή διορθώθηκαν, ή άλλαξαν. «Ζήτημα είναι αν το 1/3 των καταγραφών αυτών ανταποκρίνονται σε πραγματικές τακτοποιήσεις» είπε. «Κάθε φορά που μπαίνεις στο σύστημα έχεις μία καταγραφή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ολοκληρώνεις μια πράξη». Ο νομικός του παραστάτης διευκρίνισε πως «οι αύξοντες αριθμοί υποθέσεων είναι 4.330 και οι νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων και οι βεβαιώσεις νομιμότητας είναι 437 σε ένα βάθος δεκαετίας».
Ο Νίκος Σαντοριναίος αρνήθηκε για το συγκεκριμένο ακίνητο ότι «έχει γίνει ψευδής υπαγωγή. Τα έχουμε κάνει όλα σωστά και οι αρμόδιοι στο δικαστήριο θα το κρίνουν». O νομικός παραστάτης του κ. Τζιότζιου, Λεωνίδας Κουμπούρας, είπε ότι «η συγκεκριμένη καταγγελία περί ψευδούς βεβαίωσης έγινε αποκλειστικά και μόνο για να στηρίξουν οι καταγγέλλοντες τα ένδικα βοηθήματά τους σε βάρος της ιδιοκτήτριας του ακινήτου με την οποίαν έχουν αντιδικία, λόγω του ότι δεν κατέβαλαν τα οφειλόμενα μισθώματα. Για να αποφύγουν την καταβολή των συμφωνηθέντων μισθωμάτων και παρότι έκαναν ακώλυτη χρήση του μισθίου, ισχυρίστηκαν ότι δήθεν πάσχει η τακτοποίηση του ακινήτου για να αποδεσμευθούν των ευθυνών τους».
Ο μηχανικοί και οι αρχιτέκτονες που συνεργάζονται με τον κ. Τζιότζιο είναι «υπεράνω υποψίας», αλλά συνήθως στις υποθέσεις του οι διαχειριστές του φακέλου, όπως στην περίπτωση του εμπορικού κέντρου, είναι άλλοι – μία ένδειξη ότι ο κ. Τζιότζιος είναι μέρος σε κάτι ευρύτερο, όπου άλλοι κινούν τα νήματα. Ο μεγαλύτερος ξενοδόχος της Μυκόνου, Παναγιώτης Δακτυλίδης, φαίνεται ότι εμπιστεύεται τον κ. Τζιότζιο – μάλιστα κάποιες άδειες του δημοσιεύθηκαν μετά την απόφαση από το ΤΕΕ. Το ίδιο συμβαίνει και με τον μεγαλοκατασκευαστή Σαντοριναίο, που τον χρησιμοποίησε σε δύο ακόμα υποθέσεις με έντονα τα χαρακτηριστικά της αυθαιρεσίας. Συνάδελφοί του πάντως τον χαρακτηρίζουν «μικρό ψάρι» στο «σύστημα» νομιμοποίησης-τακτοποίησης. Ο Θεμιστοκλής Τζιότζιος μας είπε σε επικοινωνία μας ότι «όσο το θέμα βρίσκεται στα δικαστήρια» δεν θα ήθελε να μπει σε λεπτομέρειες. Σύμφωνα με πηγές υπηρεσιών της πολεοδομίας, ο κ. Τζιότζιος δεν είναι ο μόνος από τους μηχανικούς της Μυκόνου που «όλα τα σφάζει».
Στις 2 Μαρτίου 2022 η πολεοδομία Σύρου αποφάσισε να κατεδαφιστεί μια αυθαίρετη κατασκευή της «Οικοδομικής Μυκόνου», που είχε «σηκώσει» γνωστό κατάστημα εστίασης στον Γιαλό κατά 80 πόντους. Αντίδικος της Οικοδομικής Μυκόνου βρέθηκε η μηχανικός και πανεπιστημιακός Ελένη Θεοφίλη, που κατάγεται από τη Μύκονο. Χρειάστηκαν τέσσερις επισκέψεις του κλιμακίου της πολεοδομίας από τη Σύρο έως ότου αποτυπωθεί το ακριβές μέγεθος της αυθαιρεσίας, ενώ αμέσως μετά την καταγγελία της, η κ. Θεοφίλη πήρε τηλεφώνημα από τον καταγγελλόμενο κ. Σαντοριναίο. Είχαν προηγηθεί πάνω από 15 καταγγελίες από την αστυνομία και την αρχαιολογική υπηρεσία για τις παρεκκλίσεις στο συγκεκριμένο ακίνητο. Μία τουλάχιστον καταγγελία προέρχεται από την αρχαιολόγο Μαρία Κονιώτη, συνάδελφο του Μανώλη Ψαρρού στην Εφορεία Κυκλάδων. Τελικά η πολεοδομία Σύρου μπροστά στην επιμονή της κ. Θεοφίλη «βλέπει» αυτό που έβλεπαν οι περίοικοι. Εκεί σημειώνεται ότι «η ανωτέρω έκθεση (αυτοψίας) αφορά την κατασκευή πλάκας δώματος με έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας και τοποθέτηση καμινάδας και αεραγωγών στο όνομα του φερόμενου ιδιοκτήτη Οικοδομική Μυκόνου ΑΕ».
Το inside story συγκέντρωσε έγγραφα και άλλων υποθέσεων αυθαιρέτων που συνδέουν τον κατασκευαστή με τον πολιτικό μηχανικό. Σε μία ακόμα περίπτωση ενός ξένου υπηκόου, η αεροφωτογραφία του ακινήτου αποδεικνύει ότι αυτό δεν είχε κτισθεί πριν από το 2011. Να σημειωθεί ότι η τεχνική υπηρεσία του δήμου Μυκόνου στεγάζεται σε ακίνητο του κ. Σαντοριναίου, αν και οι σχέσεις του με τον δήμαρχο Κωνσταντίνο Κουκά μοιάζουν τυπικές (ο δήμαρχος του «χρεώνει» ότι δεν ήθελε να σταματήσει τις εργασίες στις οικοδομές μέσα στην τουριστική περίοδο).
Ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Κουκάς θέλει τώρα να μεταφέρει την πολεοδομία ξανά από τη Σύρο στη Μύκονο (είχε προηγηθεί η αντίστροφη διαδρομή, όταν η πολεοδομία Μυκόνου έμεινε χωρίς υπαλλήλους), «για να είναι πιο κοντά η υπηρεσία στον πολίτη», όπως μας λέει στο γραφείο του. «Μπορώ να δω από το παράθυρο ότι γίνεται κάτι παράνομο και να τους πάρω τηλέφωνο να το σταματήσουν» προσθέτει. Η αλήθεια είναι ότι δεν το έκανε πολλές φορές τα τελευταία χρόνια. Σε μία περίπτωση όμως του 2021 ο κ. Κουκάς προχώρησε στην κατεδάφιση ενός αυθαιρέτου στο Καλό Λιβάδι και …οδηγήθηκε ο ίδιος στο αυτόφωρο. Κι εκεί επισπεύδων μηχανικός της επιχείρησης που είχε καταλάβει την παραλία ήταν ο κ. Τζιότζιος.
Αλλά οι υπηρεσίες του κ. Κουκά επέτρεψαν να ανοίξει το κατάστημα «Μέντα» στη θέση του «Mokka Brunch», για το οποίο στους προηγούμενους ενοικιαστές είχε καταλογισθεί πρόστιμο 3.000 ευρώ επειδή λειτουργούσε χωρίς άδεια. Ένας από τους ιδιοκτήτες της νέας επιχείρησης είναι αδελφός δημοτικού στελέχους, αλλά σε ένα μικρό μέρος αυτό μπορεί να είναι και σύμπτωση.
Οι δραστηριότητες των κατασκευών χαρακτηρίζουν την περιοχή του νησιού εκτός του παραδοσιακού οικισμού. «Εκεί γίνονται τα μεγάλα κόλπα», λέει μηχανικός της Μυκόνου που θέλει να παραμείνει ανώνυμος. «Και είναι λογικό, καθώς εκεί υπάρχει ακόμα γη διαθέσιμη». Στις τοπογραφικές μελέτες τα γήπεδα «βγαίνουν» λίγο μεγαλύτερα από τέσσερα στρέμματα ώστε να είναι οικοδομήσιμα, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι η επιφάνεια που κτίζεται είναι κατά κανόνα μεγαλύτερη από την άδεια. Μερικές μεταβιβάσεις ακινήτων, ειδικά σε αλλοδαπούς, φτάνουν σε αστρονομικά ύψη, ενώ είναι κοινό μυστικό ότι με τις άδειες για εργασίες μικρής κλίμακας κτίζονται ολόκληρα κτίρια.
Σε δύο μήνες ο Νικόλαος Σαντοριναίος και ο Θεμιστοκλής Τζιότζιος θα καθίσουν στο εδώλιο για την υπόθεση «Mokka Brunch». O εισαγγελέας Εφετών Αιγαίου Δημήτρη Παϊκόπουλος παρήγγειλε την άσκηση ποινικής δίωξης κατά των δύο για υφαρπαγή ψευδούς βεβαιώσεως κατ’ εξακολούθηση. Οι δυο τους, κατασκευαστής και πολιτικός μηχανικός, είναι βέβαιοι ότι έκαναν το σωστό και κακώς παραπέμπονται.
