Ημουν έξι χρόνων όταν διαλύθηκε η ΕΣΣΔ και δεν γνώριζα ότι ο άνθρωπος που ευθυνόταν για τη μεταμόρφωση της γενέτειράς μου στη Σιβηρία λεγόταν Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Θυμάμαι να κάθομαι στους ώμους του πατέρα μου σε διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας και να «επιθεωρώ» το συγκεντρωμένο πλήθος στην πλατεία.

Ενα όνομα βρισκόταν την εποχή εκείνη σε όλα τα χείλη: Μπόρις Γέλτσιν. Ο χαρισματικός πρώην ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσίας είχε διαδεχθεί τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ για να γίνει ο πρώτος πρόεδρος της νέας, βίαιης, χαώδους, φτωχής, αλλά δημοκρατικής πλέον, Ρωσίας.

Εφερε την Pizza Hut

Η πρώτη μου μνήμη από τον Γκορμπατσόφ χρονολογείται στο 1998 και στην περίφημη διαφήμιση για αλυσίδα αμερικανικής πίτσας. Σε αυτή, ο Γκόρμπι συνοδεύει την εγγονή του σε ταχυφαγείο στην Κόκκινη Πλατεία, με τον εκφωνητή να λέει: «Χάρη σε αυτόν έχουμε Pizza Hut!» Για κάποιο λόγο, η διαφήμιση αυτή με ενοχλούσε πάντα. Στην επαρχιακή μας πόλη στη Σιβηρία δεν διαθέταμε Pizza Hut, ενώ ακόμη και εάν υπήρχε, θα ήταν απλησίαστη για το βαλάντιό μας.

Η Δύση τον έβλεπε ως ευφυή και αδίστακτο πολιτικό, που έκλεισε τον Ψυχρό Πόλεμο χωρίς πυρηνική καταστροφή, ενώ στη Ρωσία τον απεχθάνονταν.

Λίγους μήνες μετά την προβολή της διαφήμισης, η ρωσική οικονομία κατέρρεε στην πρώτη μετασοβιετική κρίση.

Οταν μετοίκησα στη Δύση για σπουδές, ο σεβασμός και ο θαυμασμός που προκαλούσε στη Δύση ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ μού προκάλεσε μεγάλη εντύπωση.

Η εικόνα των Δυτικών για τον Γκόρμπι ήταν αυτή ενός ευφυούς, αδίστακτου και εικονοκλάστη πολιτικού, ο οποίος ξεγέλασε τους σκληροπυρηνικούς κομματικούς ηγέτες για να κλείσει τον Ψυχρό Πόλεμο αποφεύγοντας την πυρηνική καταστροφή.

Στη Ρωσία, ο Γκορμπατσόφ προκαλούσε την απέχθεια. Οι κομμουνιστές τον κατηγορούσαν για τη διάλυση της αγαπημένης τους Ενωσης, ενώ οι εθνικιστές τον μισούσαν για την αμαχητί παράδοση της σοσιαλιστικής υπερδύναμης.

Οσοι δεν τον θεωρούσαν προδότη, πίστευαν ότι έπεσε θύμα εξαπάτησης από τη Δύση.

Η αίσθηση προδοσίας παραμένει ζωντανή ακόμη και σήμερα στη Ρωσία, βοηθώντας στη διατήρηση της δημοτικότητας του Πούτιν και στη στήριξη της πολιτικής του.

“Καθημερινή”