των Jean-Jacques Nieuviaert και Michel Gay*
[Αφορμή ήθελε η γερμανική ΕΕ να μας εισαγάγει στη χρήση του υδρογόνου ως καύσιμου – χθεσινές είναι οι δηλώσεις της κας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν -και αυτή της δόθηκε με τα αντίμετρα Πούτιν στις κοινοτικές κυρώσεις. «Μια ενεργειακή πολιτική που βασίζεται σε αξίες (!!!) πρέπει να γίνει ανεξάρτητη από τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο)» δεν είναι μόνο άποψη του Γερμανού υπουργού Οικονομίας και Κλίματος αλλά και «πιστεύω» της Κομισιόν. Οπερ σημαίνει η Ελλάδα όχι μόνο δεν ενισχύεται εκ μέρους της ΕΕ στη εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων – των γνωστών και πλούσιων στη Δυτ. Ελλάδα και νότια της Κρήτης τουλάχιστον από πολλών ετών – αλλά και της απαγορεύτεται γιατί, σύμφωνα με τα δόγματα τα της ΕΕ, αυτά είναι …εφάμαρτα; Γι’ αυτό ακούμε συνέχεια για έρευνες υδρογονανθράκων και υδρογονάνθρακες δεν βλέπουμε; Ε.Δ.Ν.]
Φιλοδοξία της γερμανικής κυβέρνησης είναι να καταστήσει το λιμάνι του Αμβούργου ευρωπαϊκό κόμβο εισαγωγής και τροφοδοσίας υδρογόνου .
Η ψευδαίσθηση…
Η φιλόδοξη (τρελή;) πολιτική του πράσινου υδρογόνου που ακολουθεί η ΕΕ θα έχει ως αποτέλεσμα να ενισχύσει τις ασυνέπειες της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής και θα συμβάλει στην αύξηση του κόστους πρόσβασης στην ενέργεια για τους ευρωπαίους καταναλωτές.
pipeline Από: Brian Cantoni – CC BY 2.0
Πριν από το 2020, το υδρογόνο ήταν ένα οριακό προϊόν που προοριζόταν κυρίως για βιομηχανικές χρήσεις, και μετά, σε λίγους μήνες, αυτός ο « ενεργειακός φορέας » έγινε το νέο Eldorado της ενεργειακής μετάβασης.
Κατά ειρωνικό τρόπο, στις 28 Δεκεμβρίου 2021, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS μετέδωσε δήλωση του Ρώσου απεσταλμένου στην ΕΕ ότι η Ρωσία ήταν έτοιμη να συνεργαστεί με την ΕΕ σε έργα υδρογόνου:
« Οι αγωγοί φυσικού αερίου τελευταίας γενιάς, όπως ο Nord Stream 2, μπορούν γρήγορα να προσαρμοστούν στο υδρογόνο, ενώ οι αγωγοί αερίου τύπου «brownfield», όπως ο ουκρανικός αγωγός διαμετακόμισης, δεν προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα» .
Ο ενθουσιασμός για το υδρογόνο συνδέεται με τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται η ενεργειακή μετάβαση.
Η μαζική ανάπτυξη διακοπτόμενων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (EnRI) αιολικού ή ηλιακού τύπου έχει το κύριο μειονέκτημα ότι δεν είναι ελεγχόμενες. Παρέχουν, μοιραία, ηλεκτρική ενέργεια μη προσαρμοσμένη στη ζήτηση και μάλιστα μερικές φορές όταν το ηλεκτρικό σύστημα δεν τη χρειάζεται.
Γι’ αυτά τα προβλήματα έρχεται ως…σωτήρας το λεγόμενο πράσινο υδρογόνο.
Αλλά ο όρος πράσινος έχει ευρύ φάσμα…
Η σύνδεση της πλεονάζουσας παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με ηλεκτρολύτες θα αποτρέψει τη σπατάλη ηλεκτρικής ενέργειας με την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, καθώς προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι φορείς του φυσικού αερίου έχουν κατανοήσει το τεράστιο ενδιαφέρον που αντιπροσώπευε αυτό για να σώσουν τις δουλειές τους.
Πράγματι, το φυσικό αέριο θεωρήθηκε ο φυσικός σύμμαχος της ενεργειακής μετάβασης επειδή εκπέμπει το μισό CO2 (400 gr ανά kWh) από τον άνθρακα (800 gr), αλλά… 60 φορές περισσότερο από την πυρηνική (6 gr/kWh στη Γαλλία).
Eξάλλου, όλο και περισσότερες περιβαλλοντικές ΜΚΟ αμφισβητούν αυτό το όραμα του «φυσικού αερίου», που θα ήταν ανοησία για το κλίμα.
Και καθώς η ρωσο-ουκρανική σύγκρουση έχει αμαυρώσει περαιτέρω την εικόνα του φυσικού αερίου, η στροφή προς το πράσινο υδρογόνο μέσω ανανεώσιμων πηγών ηλεκτρικής ενέργειας έχει γίνει μια πράσινη ευκαιρία για να διασωθούν μεγάλες επενδύσεις σε υποδομές φυσικού αερίου και να διατηρηθεί η εμπορική δραστηριότητα παροχής αερίου σε βιομηχανικούς ή οικιακούς χώρους.
Οι παραγωγοί ανανεώσιμης και μη ελεγχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και οι εταιρείες φυσικού αερίου έχουν γίνει οι καλύτεροι φίλοι στον κόσμο χάρις στο πράσινο υδρογόνο, με την ευλογία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της… Γερμανίας. Η τελευταία, λόγω της δυσανάλογης ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο πλαίσιο της Energiewende [Ενεργειακής Μετάβασης] της (115 GW αιολικής ενέργειας και 215 GW** φωτοβολταϊκών αναμένονται το 2030), της υψηλής εξάρτησής της από το φυσικό αέριο και των ιστορικών του δεξιοτήτων στη χημεία, ξεκίνησε με τόλμη αυτή την τρελή περιπέτεια.
Ως εκ τούτου, η ΕΕ ολοκλήρωσε την πρώτη της ασυνέπεια (ανάπτυξη EnRIs και μείωση ή ακόμα και κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας) αναπτύσσοντας μια δεύτερη τρέλα (πράσινο υδρογόνο).
Παράλογες χρήσεις
Ορισμένες χρήσεις που προβλέπονται για το πράσινο υδρογόνο είναι εντελώς παράλογες.
Σύμφωνα με μια μελέτη με τίτλο «Οι περιορισμοί της ανάμειξης υδρογόνου στο ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου» που δημοσιεύτηκε στις 26 Ιανουαρίου από το Ινστιτούτο Fraunhofer (IEE), οι πρωτοβουλίες από διανομείς φυσικού αερίου και κυβερνήσεις για προσθήκη έως και 20% πράσινου υδρογόνου στα δίκτυα φυσικού αερίου θα ήταν δαπανηρές, σπάταλη και τεχνικά πολύπλοκη στην εφαρμογή. Επιπλέον, αυτή η εισαγωγή υδρογόνου θα μείωνε τις εκπομπές άνθρακα λιγότερο από άλλες ενέργειες.
Επομένως, η ανάμειξη, ακόμη και σε χαμηλά ποσοστά, είναι μια κακή λύση για την ανάπτυξη υδρογόνου και θα πρέπει να αποφεύγεται.
Η προσθήκη υδρογόνου στο δίκτυο φυσικού αερίου, όπως απαιτείται από πολλούς φορείς εκμετάλλευσης φυσικού αερίου, θα αύξανε το κόστος της βιομηχανίας κατά περίπου 25% κατά μέσο όρο στην ΕΕ.
Μελέτες προβλέπουν ότι η προσθήκη υδρογόνου στο δίκτυο φυσικού αερίου θα αύξανε το κόστος της βιομηχανίας κατά περίπου 25% κατά μέσο όρο στην ΕΕ.
Στις 17 Μαρτίου, η Cambridge Econometrics σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για το Κλίμα (ECF) και την Ευρωπαϊκή Συμμαχία για Εξοικονόμηση Ενέργειας (EASE) δημοσίευσαν μια έκθεση με τίτλο «Τυποποίηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων του μηδενισμού του CO2 από τις κατοικίες στην Ευρώπη», η οποία καταλήγει σε τρία κύρια συμπεράσματα:
- Η στήριξη στο πράσινο υδρογόνο αντί για αντλίες θερμότητας για τη θέρμανση της Ευρώπης θα διπλασίαζε τους λογαριασμούς ενέργειας, θα κόστιζε εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, θα μείωνε το ΑΕΠ κατά 1%, θα αύξανε την ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλώντας πρόωρους θανάτους και θα καθιστούσε απρόσιτους τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ για το 2030.
- Η αντικατάσταση των λεβήτων αερίου με αντλίες θερμότητας, σε συνδυασμό με ανακαινίσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, θα ήταν η πιο οικονομική λύση για την μείωση του CO2 της οικιακής θέρμανσης.
- Ακόμη και ένας συνδυασμός αντλιών θερμότητας και πράσινου λέβητα υδρογόνου θα ήταν χειρότερος για τους καταναλωτές και τον πλανήτη από τη χρήση μόνο αντλιών θερμότητας.
Αυτή η ανάλυση δείχνει ότι οι λέβητες υδρογόνου απαιτούν έως και έξι φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές από τις αντλίες θερμότητας. Επιπλέον, απελευθερώνουν μονοξείδιο του αζώτου (NO), συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Στις 30 Μαρτίου, μια μελέτη που εκπονήθηκε από την « Energy Innovation » προτρέπει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να είναι δύσπιστοι ως προς τις αιτήσεις επιχορήγησης για έργα ανάμειξης υδρογόνου με φυσικό αέριο για θέρμανση ή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι αναποτελεσματική και ελάχιστα μειώνει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου (GHG).
Αντίθετα, ενώ αυξάνει το κόστος των καταναλωτών και την ατμοσφαιρική ρύπανση, θα μπορούσε να εμποδίσει βιώσιμες οδούς μείωσης του CO2 δημιουργώντας κινδύνους για την ασφάλεια.
Τέλος, στις 6 Μαΐου, ο Διεθνής Οργανισμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA) εξέδωσε μια προειδοποίηση ότι οι προσπάθειες για την ανάμειξη υδρογόνου στις κύριες παροχές αερίου θα μπορούσαν να αυξήσουν το ενεργειακό κόστος των νοικοκυριών για ελάχιστες μειώσεις εκπομπών ρύπων.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η χρήση υδρογόνου σε οικιακές συσκευές (σόμπες, θερμοσίφωνες) θα ήταν απαγορευτικά δαπανηρή και ότι η ανάμειξη υδρογόνου με φυσικό αέριο προτείνεται κυρίως από εταιρείες αερίου ως μέσο καθυστέρησης της εγκατάλειψης της χρήσης ορυκτών αερίων.
Έτσι, ενώ τουλάχιστον δέκα ανεξάρτητες μελέτες έχουν καταλήξει σε πανομοιότυπα συμπεράσματα, οι διανομείς αερίου, η Eurogas και το Συμβούλιο Υδρογόνου συνεχίζουν να πιστεύουν ότι, στο μέλλον, τα σπίτια θα θερμαίνονται με καθαρό υδρογόνο μέσω των υπαρχόντων δικτύων φυσικού αερίου.
Μια παράλογη ιδέα
Στις 4 Μαΐου, ένας Αυστραλός ερευνητής έκανε μια σύγκριση μεταξύ φυσικού αερίου και πράσινου υδρογόνου που παράγεται από φωτοβολταϊκό ηλεκτρισμό:
« Το σημερινό μεγαλύτερο εργοστάσιο ηλιακής ενέργειας στην Ευρώπη που βρίσκεται στην Ισπανία έχει ισχύ 500 MW (έκταση ίση με 1.200 γήπεδα ποδοσφαίρου). Χρησιμοποιώντας ολόκληρη αυτή την ηλιακή μονάδα για την παραγωγή πράσινου H2 για 15 μέρες – όσες χρειάζεται ένα μεγάλο πλοίο μεταφοράς LNG (μεταφορική ικανότητα 4 petajoules (PJ)) για να φτάσει στην Ισπανία – θα παράγει λιγότερο από το 2% της ενέργειας που περιέχονται στο φορτίο του πλοίου με LNG.
Για να παραχθεί το ισοδύναμο του φορτίου, θα χρειαστούν 2 χρόνια ».
Για να αντικαταστήσει το αέριο που εισάγει από τη Ρωσία, η ΕΕ (185 Gm3 ή 6.600 PJ), θα ήταν απαραίτητο να εκφορτώνουν 5 πλοία μεταφοράς LNG την ημέρα ή να κατασκευαστούν σχεδόν 2.000 GW ηλιακά πάρκα.
Όσον αφορά την αντικατάσταση όλης της κατανάλωσης φυσικού αερίου της ΕΕ (512 Gm3), θα χρειαζόταν ηλιακά πάρκα με έκταση ισοδύναμη με αυτή της Γερμανίας.
Σε μια διαύγεια, ο υπεύθυνος κλίματος της Επιτροπής (Franz Timmermans) δήλωσε στις 4 Μαΐου ότι «η Ευρώπη δεν θα μπορέσει ποτέ να παράγει το δικό της υδρογόνο σε επαρκείς ποσότητες ».
Δεν υπάρχει ήδη αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για την παραγωγή αρκετού υδρογόνου στην Ευρώπη για να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο, διαφορετικά αυτή η παραγωγή θα συνεπαγόταν συνεχόμενες διακοπές ρεύματος.
Και ακόμη κι αν το υδρογόνο ήταν διαθέσιμο σε επαρκή ποσότητα, το πρόβλημα δεν θα επιλυόταν.
Στις 14 Δεκεμβρίου 2021, μια ομάδα 90 Ευρωπαίων διανομέων φυσικού αερίου ( Ready4H2 που κάνει εκστρατείες για 100% υδρογόνο στα δίκτυά της) δημοσίευσε μια έκθεση με τίτλο « Ready4H2: Τα τοπικά δίκτυα υδρογόνου της Ευρώπης » υποδεικνύοντας ότι μόνο το 24% των μελών θα είναι « πλήρως έτοιμα » για 100% υδρογόνο μέχρι το 2035 και μόνο το 67% λέει ότι θα είναι μέχρι το 2040.
Με άλλα λόγια, το ένα τρίτο των πιο φιλικών προς το υδρογόνο διανομέων αερίου στην Ευρώπη λένε ότι δεν θα είναι έτοιμοι για δίκτυα καθαρού υδρογόνου σε 20 χρόνια και ότι τα τρία τέταρτα δεν θα είναι σε 15 έτη.
Η ομάδα ορίζει το « πλήρως έτοιμο » ως περιλαμβάνει την ετοιμότητα των υλικών σωλήνων, όλων των εξαρτημάτων (εξαρτήματα, βαλβίδες, εξοπλισμός μέτρησης, συμπιεστές, κ.λπ.) και τα υλικά του τελικού χρήστη.
Και πάλι εξάρτηση...
Αυτές οι ασυνέπειες δεν εμποδίζουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σχέδιό της RePowerEU να προτείνει ένα πρόγραμμα «Hydrogen Accelerator» για την τόνωση της παραγωγής επιπλέον 15 Mt ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030 (επιπλέον των 5,6 Mt που έχει ήδη προγραμματίσει η τρέχουσα στρατηγική, συμπεριλαμβανομένων 10 Mt που εισάγεται από « διάφορες πηγές » (;) και επιπλέον 5 Mt που παράγονται στην ΕΕ).
Αλλά κυρίως η Γερμανία είναι αυτή που πολλαπλασιάζει τις συμφωνίες παραγωγής υδρογόνου στο εξωτερικό (Αφρική, Αυστραλία, Μέση Ανατολή) για να προμηθεύσει την ευρωπαϊκή αγορά. Αυτή η προσέγγιση έχει επισημοποιηθεί με τον όρο « διπλωματία υδρογόνου ».
- Στις 11 Μαρτίου, η Αρχή Οικονομίας και Καινοτομίας του Αμβούργου(BWI) παρουσίασε μια στρατηγική για να γίνει η πόλη-λιμάνι του Αμβούργου ευρωπαϊκός κόμβος για την εισαγωγή πράσινου υδρογόνου. Το υδρογόνο θα εισάγεται δια ξηράς (αγωγοί) και δια θαλάσσης (μεταφορείς LNG). Το έργο HyPerLink θα πρέπει να συνδέσει την πόλη με το ευρωπαϊκό δίκτυο υδρογόνου μεταξύ Γερμανίας, Δανίας και Ολλανδίας.
- Στις 21 Μαρτίου, με αφορμή την επίσκεψη του Γερμανού Υπουργού Οικονομίας και Κλίματος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι εταιρείες Uniper, Hydrogenious, JERA Americas και ADNOC ανακοίνωσαν έργο μεταφοράς υδρογόνου από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στη Γερμανία μέσω της τεχνολογίας μεταφοράς υγρού οργανικού υδρογόνου (LOHC). Αναχωρώντας από τη Γερμανία, δήλωσε «μια ενεργειακή πολιτική που βασίζεται σε αξίες πρέπει να γίνει ανεξάρτητη από τα ορυκτά καύσιμα». Αλλά οι ανθρώπινες αξίες μάλλον δεν είναι μέρος αυτού!
- Στις 2 Μαΐου, ο Γερμανός Υπουργός Οικονομίας υπέγραψε συμφωνία υδρογόνου με την ινδική κυβέρνηση. Η διασφάλιση της αύξησης της παραγωγής και των εφαρμογών του πράσινου υδρογόνου περιλαμβάνεται τις αποστολές του Γερμανού Υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος δημιούργησε την έννοια της « διπλωματίας του υδρογόνου».
Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκροτεί μια νέα ομάδα εμπειρογνωμόνων και ετήσιες υπουργικές συνεδριάσεις (ΕΕ-Κόλπος) «αφιερωμένες στην πράσινη μετάβαση». Μελετά τις δυνατότητες ανάπτυξης διασυνδέσεων με υδρογόνο ή επενδύσεων σε υπάρχοντα δίκτυα για εισαγωγές αερίου χαμηλών εκπομπών CO2 και υδρογόνου στην ΕΕ από τον Κόλπο.
Ταυτόχρονα, η Επιτροπή επαινεί τον σημαντικό ρόλο των χωρών του Κόλπου στη διαφοροποίηση της προσφοράς, « αυτοί οι αξιόπιστοι προμηθευτές LNG » (sic!) ότι αντιπροσωπεύουν μια πραγματική εναλλακτική λύση για το φυσικό αέριο! Έχει ξεχάσει η Επιτροπή ότι επικρίνει τακτικά αυτές τις χώρες ότι δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ότι, εκτός από το να μη καταδικάζουν τη Ρωσία, βρίσκονται επίσης κοντά στην Κίνα;
Συνάπτονται συμμαχίες μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών και μεγάλων ενεργειακών ομίλων για να μοιραστούν τα μερίδια αυτής της τεράστιας μελλοντικής τούρτας.
Έτσι, για παράδειγμα, στις 14 Ιανουαρίου, η Ολλανδία και η Χιλή ανακοίνωσαν ότι εργάζονται από κοινού για τη δημιουργία ενός διαδρόμου που επιτρέπει την εξαγωγή πράσινου υδρογόνου που παράγεται στη Χιλή, προκειμένου να διανεμηθεί στην Ευρώπη. Η Χιλή θα είχε πράγματι δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας 1800 GW, δηλαδή 75 φορές τις εσωτερικές της ανάγκες, και φιλοδοξεί να είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή πράσινου Η2 έως το 2030 με τιμή χαμηλότερη από 1,5 δολάριο/κιλό Η2, με βάση την Εθνική Στρατηγική για το Πράσινο Υδρογόνο.
Η Ολλανδία βλέπει το ενδιαφέρον της να διαφοροποιήσει με υδρογόνο τη δραστηριότητα του λιμανιού του Ρότερνταμ μέσω του οποίου διέρχεται το 13% του συνόλου της ενέργειας της ΕΕ και το οποίο απειλείται με εξαφάνιση λόγω του φυσικού αερίου. Επιδιώκουν να προσελκύσουν τις Engie, TotalEnergies, Enel, Siemens, RWE, Austria Energy, Linde ή Statkraft σε αυτό το σχέδιο.
Συνοπτικά, η «φιλόδοξη » (τρελή;) πολιτική του πράσινου υδρογόνου που ακολουθεί η ΕΕ θα έχει ως αποτέλεσμα να ενισχύσει τις ασυνέπειες της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής και θα συμβάλει στην αύξηση του κόστους πρόσβασης στην ενέργεια για τους ευρωπαίους καταναλωτές.
*Ο Jean-Jacques Nieuviaert είναι διδάκτωρ στην οικονομία. Σύμβουλος οικονομίας της αγοράς στη Γαλλική Ένωση Ηλεκτρισμού, είναι επίσης επικεφαλής του τμήματος Καινοτομίας καθώς και του τμήματος τιμολόγησης της γαλλικής ΔΕΗ.
Ο Michel Gay είναι μέλος της Ένωσης Πυρηνικών Οικολόγων (AEPN), της Ομοσπονδίας Αειφόρου Περιβάλλοντος (FED) και της Γαλλικής Εταιρείας Πυρηνικής Ενέργειας (SFEN).
**1MW= 1.000.000 W, 1GW= 1.000.000.000 W, 1TW= 1.000.000.000.000W, 1PW=1.000.000.000.000.000W
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή: https://www.contrepoints.org/2022/06/19/433111-lillusion-de-lhydrogene-vert
