Οι «τέχνες» της διπλωματίας

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

 

Γιάννης Σπανός   
 20 Δεκεμβρίου 2020, 9:15 πμ

Στα προσόντα του επιτυχημένου διπλωμάτη συγκαταλέγεται και η εμπεριστατωμένη γνώση των γεγονότων του παρελθόντος και η ικανότητα πρόβλεψης των αναμενομένων. Γιατί οι εμπειρίες της ιστορίας είναι πηγές χάραξης ορθής πορείας για το μέλλον, είναι κριτήρια είτε αποφυγής επανάληψης λαθών είτε προϋποθέσεις ορθής προετοιμασίας των επιδιώξεων. Ταυτόχρονα και τα δύο στοιχεία συνδράμουν στην επιλογή των φίλων αλλά και στην αναγνώριση των αντιπάλων. Ήταν γνωρίσματα του Ελευθερίου Βενιζέλου που επέμενε στη γνωριμία των προσωπικοτήτων εκείνων που θα συναντούσε στην κάθε αποστολή και που ενίσχυαν την πρόβλεψη των πιθανοτήτων. Ο μεγάλος Έλληνας πολιτικός γνώριζε ποιους θα συναντούσε στις διασυμμαχικές διασκέψεις των Παρισίων και πήγε στη γαλλική πρωτεύουσα πανέτοιμος να συσφίγξει φιλίες αλλά και να αντιμετωπίσει τους διπλωμάτες της άλλης πλευράς. Τον Λόϋντ Τζορτζ, τον Κλεμανσώ, τον Γουϊλσον αλλά και τον πρωθυπουργό της Ιταλίας (Ορλάντο, Τιττόνι 1919, Νίττι 1920), της χώρας που είχε τις ίδιες διεκδικήσεις στη Μικρά Ασία και στα νησιά του Αιγαίου. Είχε πλήρη στοιχεία ακόμα και των χαρακτήρων. Και ιδού πού, ενδεχομένως, οφειλόταν η επιτυχία απόβασης στη Σμύρνη το 1919. Υπέθεσε τις ιταλικές αντιδράσεις σε μια πρόκληση και την εκμεταλλεύτηκε την κρίσιμη στιγμή. Ο Ιταλός εθίγη και αποχώρησε θεατρικά από τη διάσκεψη. Ο Βενιζέλος αμέσως ήγειρε την επείγουσα ανάγκη απόβασης στη Σμύρνη, όπου οι Έλληνες, που αποτελούσαν την πλειοψηφία, 150.000 έναντι 70.000 Τούρκων κινδύνευαν. Είχαν ξεσπάσει συγκρούσεις και υπέδειξε ότι ο ελληνισμός κινδύνευε με σφαγή. Ο Τζωρτζ, που ήταν ήδη ενημερωμένος, τον ρώτησε αν ήταν σε θέση να διενεργήσει παρέμβαση και ο Βενιζέλος τηλεγράφησε στον Εμμανουήλ Ρέπουλη, που τον αντικαθιστούσε, να στείλει αμέσως αγήματα στη Σμύρνη! Και όταν ο Ιταλός επέστρεψε στη συνεδρία έμεινε άναυδος για την ταχύτητα των γεγονότων. Ο στόλος είχε ήδη αράξει στην προκυμαία και ο μέραρχος συνταγματάρχης Νικόλαος Ζαφειρίου με τη μονάδα του παρήλαυνε στην πόλη σε ατμόσφαιρα αποθέωσης από τον παραληρούντα Μικρασιατικό Ελληνισμό, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο! 

Άλλο δείγμα η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου 1912. Ήξερε τη νοοτροπία του αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου (Ο Αριστίτ Μπριάν τον θεωρούσε ηλίθιο) αλλά και τον Βούλγαρο Θεοδωρώφ του οποίου τα σχέδια προέβλεψε. Διέταξε τον Κωνσταντίνο να μπει στην πόλη, παρά τις αντιδράσεις του (ήθελε να προχωρήσει προς Μοναστήριο) και ο ίδιος βρέθηκε έγκαιρα στην πόλη, μόλις οι Βούλγαροι κατάφθασαν με ορμή μεν αλλά αργά. Στη Θεσσαλονίκη κυμάτιζαν ήδη οι ελληνικές σημαίες! Αν δεν ενεργούσε ανάλογα με τον χαρακτήρα του ο Κρητικός πολιτικός, η πόλη θα έπεφτε στα χέρια των βορείων γειτόνων.

Μέριμνα του μεγάλου πολιτικού ήταν και η Κύπρος. Σε επιστολή του στον Άγγλο πρωθυπουργό (20 Οκτωβρίου 1919) υπεγράμμισε ότι η Κύπρος είναι ελληνική με 235.000 Έλληνες που πλειοψηφούσαν συντριπτικά, με πρόθεση να διεκδικήσει την Ένωση στην κατάλληλη ευκαιρία. Αλλά τα γεγονότα που επεδίωξε η βασιλική παράταξη τόσο το 1915 επί Ζαΐμη και η λαϊκή αγνωμοσύνη της 1ης Νοεμβρίου 1920 ανέτρεψαν το σχέδιο… Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ήδη μοιραία το 1923 όταν διεξάγονταν οι διασυμμαχικές. Η ελληνική κυβέρνηση κάλεσε τον Βενιζέλο να ηγηθεί της εθνικής αντιπροσωπείας. Και εκείνος φρόντισε να έχει ισχυρό «ατού» στις συνομιλίες. Συνεννοήθηκε με τον στρατηγό Πάγκαλο να καλέσει σε επιστράτευση επί ποινή θανάτου τους πολεμιστές της Μικράς Ασίας, δημιουργώντας δύναμη αντιπερισπασμού στη Θράκη, και όταν, όπως είχε προβλέψει, οι Τούρκοι άρχισαν τους εκβιασμούς, προειδοποίησε: Είτε διαπραγματευόμεθα ειρηνικά είτε η στρατιά της Θράκης θα προελάσει και γαία πυρί μειχθήτω. Και οι Τούρκοι παράτησαν τους εκβιασμούς και παρακάθησαν στις συνομιλίες. Και μια ανέκδοτη πληροφορία που μου τη διηγήθηκε Κρητικός, πολεμιστής του Θερίσου: Πριν αρχίσουν οι συνομιλίες ο Τούρκος αντιπρόσωπος επιχειρούσε εκφοβισμό και δεν πήγαινε στη συνάντηση. Ο Βενιζέλος ρώτησε ποιο ήταν το δωμάτιο του αντιπάλου, ανέβηκε και βρόντησε την πόρτα. Άνοιξε ο άλλος κι ο Βενιζέλος του φώναξε: Είμαι ο Βενιζέλος. Έλα στο τραπέζι των συνομιλιών ή… Κι οι συνομιλίες άρχισαν.

Η τακτική των Τούρκων είναι επαναλαμβανόμενη. Είχαν πληροφορηθεί από τα αφεντικά τους πως νέος Γ.Γ. του ΟΗΕ θα ήταν ο Μπαν κι Μουν. Τούρκος πρέσβης πήγε στην Κορέα, τον διπλάρωσε και τον παρέσυρε ενώ εμείς τρίβαμε τα μάτια μας. Γνωρίζουν ότι την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αναλάβει η Πορτογαλία. Η Λισαβόνα είναι πεδίο δράσεως για τη διπλωματία της Άγκυρας. Υπάρχει εκεί κανένας δικός μας;

Εκτιμώ ότι οι Τούρκοι ακολουθούν την ίδια τακτική των εκβιασμών 65 χρόνια κι εμείς υποχωρούμε είτε προφασιζόμενοι διπλωματική ευελιξία είτε πανικόβλητοι. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις μας δεν εξασφάλιζαν πιθανότητες δυναμικών αντιδράσεων, με συνέπεια να δίνουμε την εντύπωση του απόλεμου και  ανεπανόρθωτα κατ’ επιλογή αδυνάτου, με όλες τις δυσάρεστες εντυπώσεις σε εχθρούς και φίλους. Στεκόμαστε στο απόσπασμα. Από την Κερύνεια ώς την Καρπασία. Από τα Βαρώσια του ’74 ώς τα φαντάσματα του 2020. Και οι Τούρκοι απειλούν, εκβιάζουν, προελαύνουν, εξευτελίζουν, προσβλέποντας προς Πάφο. Αν είχαμε Βενιζέλο θα  απολακτίζαμε την προδοσία εξ αρχής, θα υψώναμε τη σημαία της τιμής μας στον Πενταδάκτυλο κι οι χαράδρες θ’ αντιλαλούσαν ελευθερία. Και γαία πυρί μειχθήτω…

  “Φιλελεύθερος”
spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

  1. Όλα σωστά αυτά που γράφετε με μια υποσημείωση …
    Όλα τα παραπάνω πρέπει με κάποιο τρόπο να διδάσκονται και στα σχολεία μας ώστε να αποφεύγονται οι …. συνωστισμοί …. της Σμύρνης το 1922 ….

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,800ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα