του Νίου Χλέπα, Καθηγητή ΕΚΠΑ
Μια από τις πρώτες δουλειές που βρήκα όταν επέστρεψα από τη Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα ήταν σε μια οργάνωση-συνεργάτη της Ύπατης Αρμοστείας που ασχολούνταν με τους πρόσφυγες.
Εργάστηκα σχεδόν τρία χρόνια στη Νομική της Υπηρεσία (ένα φεγγάρι και ως προϊστάμενός της) πήρα συνεντεύξεις από εκατοντάδες πρόσφυγες, εκπροσώπησα πολλούς από αυτούς, συμμετείχα σε αποστολές κλπ., προτού τελικά παραιτηθώ και επιλέξω την αποκλειστική μου απασχόληση στο Πανεπιστήμιο.
Θυμάμαι εκείνες (γυναίκες ήταν οι περισσότερες) που δημιούργησαν αυτές τις πρώτες οργανώσεις στην Ελλάδα,: Δυνατές γυναίκες, πολλές με διεθνή καριέρα, οι οποίες χαρακτηρίζονταν από έναν αληθινό κοσμοπολιτισμό που συνδυάζονταν με βαθειά αγάπη για την πατρίδα τους και ειλικρινή και ανιδιοτελή αφοσίωση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Δυστυχώς, αυτή η γενιά δεν υπάρχει πλέον.
Σήμερα, με μεγάλη απογοήτευση βλέπω να προβάλει ως αρετή η ουδετεροπατρία, μαζί με έναν ηθικολογούντα ναρκισισμό. Σας πληροφορώ λοιπόν, ότι η εργαλειοποίηση από την Τουρκία των προσφύγων και των μεταναστών στα Ελληνοτουρκικά σύνορα δεν είναι σημερινή υπόθεση ούτε χθεσινή αλλά έχει προϊστορία τουλάχιστον 30 ετών (δηλ. τουλάχιστον όσο την παρακολουθώ, στην πραγματικότητα είναι ακόμη παλιότερη).
Όσοι λοιπόν ασχολούνται σοβαρά με το προσφυγικό ζήτημα γνωρίζουν πολύ καλά το ρόλο της Τουρκίας, απλά τον κάνουν γαργάρα….
Από το 2005 που εντάχθηκε η Βουλγαρία στην ΕυρωπαΪκή Ένωση, θα περίμενε κανείς να επιλέγεται από τα κυκλώματα διακίνησης και ο ‘βουλγαρικός διάδρομος” που αντικειμενικά παρουσιάζει μεγάλα πλεονεκτήματα, όπως η απουσία φυσικών εμποδίων στα σύνορα (ο Έβρος στρίβει προς τα δυτικά περίπου στο ύψος της Ανδριανούπολης), καθώς και η συντομότερη απόσταση από τον τελικό προορισμό που είναι οι χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Εις μάτην όμως, αφού το τουρκικό κράτος ελέγχει πλήρως τη διακίνηση αυτών των πληθυσμών εδώ και δεκαετίες.
Οι Τούρκοι αντιλήφθηκαν πολύ γρήγορα ότι οι μετακινήσεις αυτές μπορούσαν να τους αποφέρουν μεγάλα έσοδα, να αυξήσουν το γεωπολιτικό τους βάρος και τις δυνατότητες εκβιασμών έναντι των δυτικών εταίρων τους και, βεβαίως, να χρησιμοποιηθούν ως όπλο καταπόνησης, επιβάρυνσης, προπαγάνδας (κυρίως αυτό!) σε βάρος των Ελλήνων.
Ως προς το τελευταίο, μπορούσαν βέβαια να υπολογίζουν στη σταθερά ευνοΪκή στάση των δυτικών ΜΜΕ απέναντί τους (τα οποία επηρεάζουν, απειλούν, εκφοβίζουν κλπ. με διάφορους τρόπους), αλλά σήμερα πλέον και στη στάση πολλών διαμορφωτών της κοινής γνώμης της Ελλάδας που σπεύδουν πάντοτε να υιοθετήσουν τη λιγότερο ευνοϊκή για την πατρίδα τους εκδοχή των γεγονότων οποτεδήποτε προκύπτει κάποιο συμβάν σε μετακινήσεις μεταναστών.
Όπως μου τόνιζε παλιός Γερμανός φίλος και συνάδελφος: “Είναι πολύ εύκολο να βρεις έναν Ελληνα που κατηγορεί μετά μανίας την πατρίδα του και τους συμπατριώτες του. Θα δυσκολευτείς πολύ όμως να βρεις έναν Τούρκο που κάνει το ίδιο και συνήθως θα πρόκειται για Κούρδο…..”.
Ακόμη λοιπόν και όταν πρόκειται για έναν πολύ έντιμο και επαγγελματία ξένο δημοσιογράφο, είναι εκ των προτέρων δεδομένο ότι η πληροφόρηση που θα λάβει από τις δύο πλευρές (Ελληνική και Τουρκική) θα είναι ασύμμετρη, αφού στην Ελληνική πλευρά θα βρει αμέτρητους συνομιλητές που θα σπεύσουν να υιοθετήσουν άκριτα τη χειρότερη εκδοχή για τις κρατικές τους αρχές και τους συμπατριώτες τους, ενώ στην Τουρκική πλευρά δύσκολα θα βρει ανάλογες φωνές κριτικής κατά της δικής τους πατρίδας, όχι μόνον εξαιτίας ενός (εύλογου) φόβου, αλλά κυρίως εξαιτίας μιας απολύτως κυρίαρχης και ακραία σωβινιστικής εθνικής ιδεολογίας που δεν δέχεται μύγα στο σπαθί της.
Φτάνουμε δηλ. στο σημείο, οι ανακοινώσεις μιας χώρας που χαρακτηρίζεται ως “υβριδικό καθεστώς” (Τουρκία), σε γνωστές διεθνείς αξιολογήσεις, να αναπαράγονται άκριτα στα διεθνή ΜΜΕ, ενώ οι ανακοινώσεις μιας δημοκρατικής χώρας (Ελλάδα) να ρίχνονται στον κάλαθο των αχρήστων.
Έχοντας όλα τα παραπάνω υπόψη μου, θα πρέπει να σας ομολογήσω ότι εμπιστεύομαι σαφώς περισσότερο την εκδοχή των Ελληνικών αρχών, από τις εκδοχές που προβάλει η άλλη πλευρά και συχνά αναπαράγονται άκριτα από τους δήθεν “ψαγμένους” της δικής μας πλευράς και τελικά βέβαια και από τους δημοσιογράφους στα διεθνή ΜΜΕ: αυτά που ακούν αναπαράγουν οι άνθρωποι, έχουν και πολλές άλλες δουλειές να κάνουν, ούτε είναι βέβαια αλάθητοι- όπως ανοήτως τους αντιμετωπίζουν κάποιοι με περίσσευμα επαρχιωτισμού και ξενοδουλείας.
ΥΓ Κάποια στιγμή θα πρέπει να μιλήσουμε και για το ρόλο των Ελλήνων “πρόθυμων” συνομιλητών και την εικόνα που μετέφεραν στη διάρκεια της κρίσης, αλλά αυτό δεν είναι θέμα του παρόντος.
*Ανάρτηση στη σελίδα του στο fb.- Ο τίτλος είναι των Ανιχνεύσεων.
