Μακρόν 2.0 και Ευρώπη: μια ανώμαλη ιππασία προς τα μπρός

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

PIERRE VIMONT*

Η γεωπολιτική πραγματικότητα έχει αλλάξει σημαντικά από το 2017, όταν εξελέγη για πρώτη φορά ο Μακρόν. Στη δεύτερη θητεία του ως προέδρου, ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος θα ενημερώσει τη γαλλική —και ευρωπαϊκή— σκέψη.

Όταν ο Εμανουέλ Μακρόν επανεξελέγη στη Γαλλία με άνετη πλειοψηφία την Κυριακή 24 Απριλίου, υπήρξε ένας αναστεναγμός ανακούφισης σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Και ο δρόμος μπροστά μπορεί να φαίνεται ορθάνοιχτος για τον Γάλλο πρόεδρο να πραγματοποιήσει τις γνωστές φιλοδοξίες του για την Ευρώπη.
Ωστόσο, ο Macron 2.0 θα αντιμετωπίσει ένα πολύ πιο περίπλοκο πολιτικό τοπίο από αυτό που αγκάλιασε το 2017, όταν εξελέγη για πρώτη φορά. Η ΕΕ και, εν προκειμένω, η γεωπολιτική πραγματικότητα του κόσμου που την περιβάλλει έχει περάσει από έναν πλήρη μετασχηματισμό. Αυτές οι υποκείμενες αλλαγές μπορεί κάλλιστα να περιπλέξουν τις φιλοδοξίες του Γάλλου προέδρου, καθώς οι μελλοντικές προκλήσεις, που επιβάλλονται κυρίως από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, καθιστούν το γαλλικό όραμα μιας μελλοντικής ΕΕ δύσκολο να το καταπιούν πολλοί από τους Ευρωπαίους εταίρους της.

Μετά την πρώτη του εκλογή πριν από πέντε χρόνια, ο Μακρόν είχε καταλήξει γρήγορα σε μια ουσιαστική ευρωπαϊκή ατζέντα που ενσωματώθηκε στην ομιλία του στη Σορβόννη. Ο οδικός χάρτης της Σορβόννης θεωρείτο τότε ένα υπερφορτωμένο πρόγραμμα εργασίας. Ωστόσο, ήταν προάγγελος των πολλών πρωτοβουλιών που διαμόρφωσαν, τα επόμενα χρόνια, το όραμα του Μακρόν για ένα ευρωπαϊκό μέλλον, ξεκινώντας από την αντίληψή του για ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία.

Σήμερα, στον απόηχο της επανεκλογής του, ο Εμανουέλ Μακρόν θα περιοριστεί πρώτα από όλα από την ανάγκη να ολοκληρωθούν οι εργασίες της γαλλικής εκ περιτροπής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, οι οποίες ολοκληρώνονται τον Ιούνιο. Υπάρχουν ακόμη ημιτελείς εργασίες που πρέπει να επιμεληθεί και τελικά να μεταφερθούν με καλή σειρά στην επόμενη —τσεχική— Προεδρία: οι μελλοντικές σχέσεις της ΕΕ με τους γείτονές της στα Δυτικά Βαλκάνια, το σχέδιο νομοθεσίας για τις ψηφιακές υπηρεσίες, το σχέδιο ενεργειακής μετάβασης (Fit for 55), και το αποτέλεσμα της κάπως υπερεκτιμημένης Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.

Εκτός από αυτά τα χρονοβόρα αρχεία, η διαχείριση της συνεχιζόμενης κρίσης που προκύπτει από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα απαιτήσει ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η ενότητα του σκοπού και η ταχύτητα δράσης που έδειξαν τα ευρωπαϊκά έθνη τους πρώτους μήνες της σύγκρουσης αρχίζουν να εμφανίζουν ρωγμές στις ραφές, ιδίως στο θέμα των ενεργειακών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Η Ουκρανία είναι πράγματι το όνομα του παιχνιδιού για τις μελλοντικές πρωτοβουλίες του Μακρόν. Με το ξαφνικό ξέσπασμα, την καθαρή βία και τις συντριπτικές συνέπειες, η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας μεταμορφώνει δραματικά την ευρωπαϊκή σκέψη και τον τρόπο δράσης. Και το κάνει με διάφορους τρόπους.

Πρώτον, η πολιτική ασφάλειας της ΕΕ προς το παρόν -και όσο διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία- είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη με τη συνεχιζόμενη σκέψη του ΝΑΤΟ, είτε πρόκειται για τη νέα του Στρατηγική Αντίληψη είτε για τη μελλοντική του αμυντική στάση. Λόγω των περιορισμένων οικονομικών πόρων και των στρατιωτικών της δυνατοτήτων, η ΕΕ δεν θα είναι αντίστοιχη με τη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ. Η εφαρμογή της πρόσφατα εγκριθείσας Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ θα μπορούσε κάλλιστα να φέρει τις συνέπειες αυτής της τρομερής πραγματικότητας.

Δεύτερον, ένα πάντα διχαστικό ζήτημα ανάμεσα στα κράτη μέλη, η πρόκληση της διεύρυνσης αναζωπυρώνεται βάναυσα από την άμεση υποψηφιότητα της Ουκρανίας. Η πολιτική και ηθική πίεση για να δώσει τη θέση της στο κάλεσμα του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανοίγει μια συζήτηση εντός της ΕΕ που έχει προκαλέσει πολλούς διχασμούς. Αυτή η συζήτηση θα καθορίσει επίσης την τύχη της πολιτικής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και τις μελλοντικές σχέσεις της ΕΕ με τη Ρωσία, μόλις τελειώσει η παρούσα σύγκρουση.

Επιπλέον, η προοπτική νέων προσχωρήσεων θα ανοίξει ξανά τις παλιές πληγές σχετικά με την ανάγκη για μια πιο ευέλικτη διακυβέρνηση της ΕΕ με ιδέες γύρω από μια Ευρώπη δύο ή τριών επιπέδων ή πιθανές βασικές ομάδες μελών με ομοϊδεάτες.

Τρίτον, τα τρέχοντα σχέδια για την ενεργειακή μετάβαση θα επηρεαστούν επίσης από τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Ευρώπης να απογαλακτιστεί από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Τα σχέδια πολλών κρατών μελών για ταχεία μετάβαση στη μη ορυκτή ενέργεια ενδέχεται να χρειαστεί να αναθεωρηθούν με ένα πιο ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα ελλείψει του ρωσικού φυσικού αερίου ως μεταβατικής λύσης.

Τέλος, η συνεχιζόμενη προσαρμογή των αλυσίδων εφοδιασμού σε πολλούς ευρωπαϊκούς βιομηχανικούς κλάδους στον απόηχο της πανδημίας COVID-19 – εκτός από τις οικονομικές επιπτώσεις που δημιουργήθηκαν από τις κυρώσεις της Ρωσίας – πυροδοτεί μια εκ νέου συζήτηση σχετικά με την ανάγκη για περισσότερη οικονομική ευελιξία και αλληλεγγύη μεταξύ των εταίρων της ΕΕ. Αυτή είναι σίγουρα μια παλιά διαχωριστική γραμμή που θα μπορούσε να ξαναρχίσει ντροπιαστικές διαμάχες μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού.

Αντιμέτωπος με αυτές τις εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις, ο Γάλλος πρόεδρος θα χρειαστεί να καθορίσει το δικό του όραμα για το μέλλον της Ευρώπης. Μπορεί να θέλει να αφιερώσει χρόνο για να οξύνει τις ιδέες του και να συγκεντρώσει κάποιους συμμάχους μεταξύ των ηγετών της ΕΕ. Ωστόσο, με την παραδοσιακή πεποίθηση ότι η Γαλλία πρέπει να διατηρήσει μια θέση ισορροπίας μεταξύ των παγκόσμιων δυνάμεων του κόσμου και ότι η Ευρώπη πρέπει να βρίσκεται στην ίδια γραμμή, η αναζήτηση για μια γνήσια ευρωπαϊκή κυριαρχία θα παραμείνει στο επίκεντρο των προσπαθειών του Εμανουέλ Μακρόν. Θα αντιμετωπίσει μια περισσότερο από ποτέ ανθεκτική ομάδα ευρωπαϊκών εθνών που ανησυχούν για τη ρωσική απειλή στα άμεσα σύνορά τους και τη δική τους πεποίθηση ότι το μέλλον της ασφάλειας της ΕΕ – για να μην αναφέρουμε την ηπειρωτική σταθερότητα – στηρίζεται σε μια στενή διατλαντική εταιρική σχέση.

Η νέα θητεία του προέδρου Μακρόν πρόκειται να τον βάλει στο επίκεντρο μιας τόσο αναγκαίας συζήτησης με τους Ευρωπαίους εταίρους του. Αλλά είναι μια συζήτηση όπου θα χρειαστεί ισχυρούς συμμάχους, ξεκινώντας από τον νέο συνασπισμό στο Βερολίνο, και όπου η σημερινή ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας μεταμορφώνει γρήγορα τους παραδοσιακούς όρους της ευρωπαϊκής συζήτησης.

Το Carnegie δεν παίρνει θεσμικές θέσεις σε θέματα δημόσιας πολιτικής. Ιι απόψεις που διατυπώνονται εδώ είναι του συγγραφέα ή των συγγραφέων και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις του Carnegie, του προσωπικού του ή των διαχειριστών του.

*Ο Pierre Vimont είναι ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Europe. Η έρευνά του επικεντρώνεται στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας, τις διατλαντικές σχέσεις και τη γαλλική εξωτερική πολιτική.

Carnegie

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα