Οι τουρκικές επιθέσεις στη Συρία – με αρχή το Κομπάνι- κατά Κούρδων, οι οποίες ξεκίνησαν στις 19 Νοεμβρίου και συνεχίστηκαν χθες μέσα από την επιχείρηση που οι Τούρκοι έχουν ονομάσει «Γαμψό Ξίφος», ήταν για τους περισσότερους ειδικούς «χρονικό προαναγγελθέντος θανάτου».

Μιλώντας στην «Κ», ο Μάνος Καραγιάννης, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King’s College London και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, λέει πως πρόκειται για μια από τις ελάχιστες φορές που κουρδικοί στόχοι δέχονται ταυτόχρονα επίθεση και στη βόρεια Συρία και στο βόρειο Ιράκ. Όπως σημειώνει: «Πρέπει επομένως να αναρωτηθούμε γιατί σε αυτή τη χρονική συγκυρία, η τουρκική ηγεσία αποφασίζει να εξαπολύσει τόσα πολλά αεροπορικά χτυπήματα εναντίον θέσεων των κουρδικών οργανώσεων, δεδομένου ότι η ένοπλη δράση τους εναντίον της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί πάρα πολύ».

Κατά τον ίδιο, όπως είναι φυσικό, η τουρκική επιχειρηματολογία εστιάζει στην επίθεση στην Κωνσταντινούπολη. Η Άγκυρα υποστήριξε ότι έδρασε με βάση το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, το οποίο προβλέπει ότι κάθε χώρα έχει δικαίωμα στην αυτοάμυνα.

Η πραγματικότητα όμως, είναι σύμφωνα με τον κ. Καραγιάννη πως δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι συνέβη στην Ιστικλάλ. Και όπως εξηγεί ο ίδιος: «Σε κάθε περίπτωση, οι τουρκικές αρχές είχαν… μια αγωνία να προχωρήσουν πολύ γρήγορα σε συλλήψεις και εξίσου γρήγορα να ολοκληρώσουν την έρευνα για τους αυτουργούς. Από αυτήν τη εσπευσμένη αντίδραση μπορεί κάποιος να εξάγει πολλά συμπεράσματα. Να σημειώσουμε επίσης πως οι Κούρδοι δεν έχουν παράδοση τυφλών χτυπημάτων σε αγορές. Oι επιθέσεις συνδέονται λοιπόν κατά το πιθανότερο σενάριο κυρίως με τις εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία, δηλαδή τις επερχόμενες εκλογές».

Η «εσωτερικοποίηση» της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και οι συσχετισμοί με την Ελλάδα

Ο κ. Καραγιάννης υπενθυμίζει ότι παρόμοιες επιθέσεις είχαν σημειωθεί και πέντε χρόνια πίσω, την περίοδο των εκλογών του 2018. Τότε, μερικούς μήνες πριν τις εκλογές, η τουρκική ηγεσία είχε πάλι «εργαλειοποιήσει» το κουρδικό πρόβλημα. Τον Ιανουάριο του 2018, ο τουρκικός στρατός ξεκίνησε την εισβολή στη βόρεια Συρία εναντίον πόλεων που βρίσκονταν στα χέρια των Κούρδων, όπως ήταν το Αφρίν. Τον Μάρτιο του ιδίου έτους, οι Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη και τον επόμενο μήνα ο Ερντογάν προκήρυξε πρόωρες εκλογές με τις οποίες τελικά εκλέχτηκε πρόεδρος.

«Είναι, λοιπόν, ξεκάθαρο ότι υπάρχει μια “εσωτερικοποίηση” της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στο πλαίσιο των επερχόμενων εκλογών» σημειώνει ο κ. Καραγιάννης, τονίζοντας όμως πως το θέμα της Ελλάδας- υπενθυμίζεται ότι την επόμενη ημέρα της επίθεσης στην Ιστικλάλ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κατηγόρησε, εμμέσως πλην σαφώς την Ελλάδα ότι αποτελεί καταφύγιο για όσους θέλουν να βλάψουν το τουρκικό καθεστώς– έχει εντελώς διαφορετικές δυναμικές.

Τα μηνύματα στις ΗΠΑ και το σενάριο γενικευμένης επίθεση στα εδάφη της Συρίας

Εκτός πάντως από «εσωτερική κατανάλωση», οι επιθέσεις στην Τουρκία στέλνουν και ένα μήνυμα στις ΗΠΑ. Όπως εξηγεί ο κ. Καραγιάννης, είναι διακαής πόθος του Ερντογάν και το έχει ανακοινώσει και εντός της έδρας του ΟΗΕ στην Νέα Υόρκη, η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας στα βόρεια της Συρίας. Δεν το έχει κατορθώσει όμως, κυρίως λόγω των πολύ ισχυρών αμερικανικών ενστάσεων.

Με δεδομένο ότι υπάρχει έντονη παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων στο βορειοδυτικό κομμάτι της Συρίας και στενή συνεργασία μεταξύ Αμερικάνων και Κούρδων της Συρίας, είναι πολύ δύσκολο και ριψοκίνδυνο για τους Τούρκους να ξεκινήσουν χερσαίες επιχειρήσεις εκεί. «Θεωρώ ότι το σενάριο μιας νέας τουρκικής εισβολής στη Συρία για να καταλάβουν περισσότερα εδάφη δεν είναι πολύ πιθανό, χωρίς βέβαια να μπορούμε να το αποκλείουμε εντελώς» σημειώνει ο κ. Καραγιάννης, εξηγώντας πως οι Κούρδοι είναι αυτή τη στιγμή ο μοναδικός σύμμαχος της Ουάσιγκτον στην προσπάθεια καταπολέμησης των ριζοσπαστικών ισλαμιστικών οργανώσεων στη Συρία και το Ιράκ.

Επομένως, οι τουρκικές επιθέσεις υπονομεύουν το αίτημα για εκσυγχρονισμό των τουρκικών F16. Αυτό φάνηκε και από τις πρώτες αντιδράσεις σημαντικών μελών του Κογκρέσου που καταδίκασαν τις τουρκικές επιθέσεις. «Ωστόσο, έχει μεγάλο ενδιαφέρον ότι τα περισσότερα δημοσιεύματα του τουρκικού τύπου χαρακτηρίζουν τους Αμερικάνους ως ηθικούς αυτουργούς της επίθεσης στην Κωνσταντινούπολη» λέει ο κ .Καραγιάννης και υπογραμμίζει πως οι επιθέσεις της Άγκυρας μπορεί να στέλνουν ένα μήνυμα αποφασιστικότητας στην κυβέρνηση Μπάιντεν, αλλά επί της ουσίας μάλλον κάνουν μεγαλύτερη ζημιά στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Το μόνο σίγουρο, σύμφωνα με τον καθηγητή είναι ότι ο Ερντογάν έχει αποφασίσει στον δρόμο προς τις εκλογές να συσπειρώσει το εκλογικό σώμα με όχημα την εξωτερική και αμυντική πολιτική, δεδομένου ότι η οικονομία της χώρας αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα. «Ο Ερντογάν θέλει να κάνει επίδειξη δύναμης και επενδύει στην κατασκευή εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών, επενδύει στον αντιαμερικανισμό, στον ανθελληνισμό και στον αντιευρωπαϊσμό. Όλα αυτά “κινητοποιούν” τα χαμηλά ένστικτα του εκλογικού σώματος, το οποίο είναι παραδοσιακά επιρρεπές σε τέτοιου είδους εθνικιστικά κελεύσματα» καταλήγει ο κ. Καραγιάννης.

Καθημερινή