του Γαβριήλ Χαρίτου*
Τα ισραηλινά και τα παλαιστινιακά ΜΜΕ εστιάζουν σε εκ διαμέτρου διαφορετικά ζητήματα. Ανακοινώσεις Χαμάς και Ισλαμικής Τζιχάντ. Ενίσχυση της παρουσίας ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων στην Δυτική Όχθη. Ο χθεσινός εορτασμός του Ορθόδοξου Πάσχα πέρασε σχεδόν απαρατήρητος από τα τοπικά ισραηλινά και παλαιστινιακά μέσα ενημέρωσης. Είχε προηγηθεί το τραγικό ατύχημα που στοίχισε τη ζωή 45 Υπερορθόδοξων Εβραίων προσκυνητών στο Όρος Μερόν της Άνω Γαλιλαίας, αποτελώντας την αιτία της κήρυξης εθνικού πένθους και του μεσίστιου κυματισμού των σημαιών σε όλα τα δημόσια κτήρια. Ωστόσο, καθ ‘όλη τη διάρκεια της μέρας, η ατμόσφαιρα βάρυνε ακόμα περισσότερο, λόγω της ολοένα αυξανόμενης εθνοτικής έντασης μεταξύ Αράβων και Ισραηλινών, με επίκεντρο αυτή τη φορά την Δυτική Όχθη.
Το πρωί μία 60χρονη Παλαιστίνια προσπάθησε να επιτεθεί με μαχαίρι σε ισραηλινούς στρατιώτες που υπηρετούσαν σε φυλάκιο πλησίον εποικισμών στην περιοχή Γκους Ετσιόν, νοτιοδυτικά της Ιερουσαλήμ, στην νότια Δυτική Όχθη (Ιουδαία). Αρνούμενη να αφοπλισθεί, εξουδετερώθηκε από ισραηλινά πυρά. Λίγες ώρες αργότερα, στον οδικό κόμβο Ταπούαχ στην βόρεια Δυτική Όχθη (Σαμάρεια), επιβαίνοντες σε παλαιστινιακό ΙΧ αυτοκίνητο πυροβόλησαν κατά έξι Εβραίων πεζών ηλικίας 19-21 ετών που περίμεναν σε στάση λεωφορείου, τραυματίζοντας τρεις – εκ των οποίων ο ένας νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση. Κατόπιν, το αυτοκίνητο έκανε αναστροφή, κατευθυνόμενο νότια, προς την περιοχή της Ραμάλα. Ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις πραγματοποιούν εκτεταμένες έρευνες στην περιοχή προκειμένου να συλλάβουν τους επιβαίνοντες δράστες, ο ακριβής αριθμός των οποίων παραμένει άγνωστος.
Αργά το βράδυ δυνάμεις του στρατού πραγματοποίησαν έρευνες στο παλαιστινιακό χωριό Μπίτα, στα περίχωρα της Ραμάλα, καθότι, σύμφωνα με πληροφορίες, το παλαιστινιακό ΙΧ αυτοκίνητο φέρεται να εισήλθε εκεί αμέσως μετά το συμβάν. Αναφέρθηκαν οδομαχίες στους δρόμους της Μπίτα, κατά τις οποίες τουλάχιστον τρεις Άραβες διαδηλωτές τραυματίστηκαν βαριά από ισραηλινά πυρά, όπως αναφέρουν παλαιστινιακά ΜΜΕ. Εάν κρίνουμε από τις ανακοινώσεις των οργανώσεων Χαμάς και Ισλαμική Τζιχάντ, τα ως άνω ένοπλα επεισόδια αποτελούν τον απόηχο της έντονης κριτικής που άσκησαν κατά της απόφασης του Προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής να ματαιώσει την διενέργεια των βουλευτικών εκλογών που είχαν προγραμματισθεί για τις 22 Μαΐου αφ’ενός, και αφ’ ετέρου τη συνέχιση του αγώνα απελευθέρωσης της Ιερουσαλήμ – στα πλαίσια πάντοτε της προεκλογικής εκστρατείας της Χαμάς υπό το κύριο σύνθημα “Θα Ξανασυναντηθούμε στην Αγία Πόλη, Αλ-Κουντς”.
Συγκεκριμένα, η οργάνωση Χαμάς, σχολιάζοντας την ένοπλη επίθεση στον οδικό κόμβο Ταπούαχ στην Βόρεια Δυτική Όχθη (Σαμάρεια), ανακοίνωσε ότι “Η ένοπλη αυτή επιχείρηση αποτελεί φυσικό επακόλουθο των ισραηλινών εγκλημάτων, αποτελεί ένδειξη στήριξης προς τους Παλαιστινίους κατοίκους της Ιερουσαλήμ και ακόμα μία πράξη παλαιστινιακής αντίστασης στην Δυτική Όχθη”. Η οργάνωση Ισλαμική Τζιχάντ χαιρέτησε την ένοπλη επίθεση, αποκαλώντας την “ξεκάθαρο μήνυμα ολόκληρου του παλαιστινιακού λαού πως η Ιερουσαλήμ αποτελεί γι’ αυτόν κόκκινη γραμμή”. Στην πραγματικότητα ουδείς γνωρίζει ακόμα ποια ήταν τα αίτια που όπλισαν την 60χρονη Παλαιστίνια ή τους επιβαίνοντες στο παλαιστινιακό ΙΧ αυτοκίνητο κατά την διάρκεια του περασμένου εικοσιτετραώρου.
Δεν είναι γνωστό εάν οι δράστες και στα δύο συμβάντα ήταν μέλη της Χαμάς ή της Ισλαμικής Τζιχάντ ή εάν η ένταση που σημειώθηκε χθες εντάσσεται στο γενικότερο τεταμένο εθνοτικό αρνητικό κλίμα που συνήθως εκδηλώνεται καθ’ όλη την διάρκεια του Ιερού Μήνα του Ραμαζανίου εδώ και δεκαετίες. Σίγουρες απαντήσεις το πιθανότερο είναι να μην δοθούν ποτέ. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι τα χθεσινά αιματηρά επεισόδια έχουν ήδη μπει στο κάδρο της πολιτικής ρητορικής των οργανώσεων Χαμάς και Τζιχάντ, που αναμετρώνται στα μάτια της παλαιστινιακής κοινής γνώμης πόσο πατριωτικότερες είναι έναντι της καθεστηκυίας οργάνωσης Φατάχ που ελέγχει τα κέντρα λήψεως αποφάσεων στην Παλαιστινιακή Αρχή. Την ίδια στιγμή, τα αντίποινα που φέρονται να πραγματοποιούν ισραηλινοί έποικοι σε χωριά πλησίον της Ναμπλούς (στην βόρεια Δυτική Όχθη/Σαμάρεια), καίγοντας παλαιστινιακές αγροτικές εκτάσεις τις πρώτες μεταμεσονύχτιες ώρες, όπως αναφέρει το ημιεπίσημο παλαιστινιακό ειδησεογραφικό πρακτορείο Maan, καθιστούν την Παλαιστινιακή Αρχή απλό παρατηρητή των τεκταινομένων, μιας και από δικής της πλευράς, πρακτικά δεν έχει τα μέσα να θέσει την κατάσταση υπό έλεγχο.
Τα αντίποινα των Εβραίων εποίκων, ουσιαστικά δίνουν περαιτέρω αφορμές στις οργανώσεις Χαμάς και Τζιχάντ να επικροτήσουν περαιτέρω ένοπλες ενέργειες Παλαιστινίων που είτε αποτελούν δικά τους μέλη, είτε είναι αυθόρμητοι οργισμένοι σκοπευτές. Λαμβάνοντας μάλιστα υπ’όψιν την προχθεσινή δήλωση του επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της οργάνωσης Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, ότι η παράταξή του “προετοιμάζεται κανονικά για την διενέργεια των βουλευτικών εκλογών της 22ας Μαΐου” θεωρώντας άκυρη – και ως εκ τούτου μη ισχύουσα – την απόφαση του Προέδρου Μαχμούντ Αμπάς να αναβάλει (άλλως, να ματαιώσει) την εκλογική διαδικασία, δεν είναι δύσκολο να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι οποιαδήποτε ένοπλη ενέργεια, παλαιστινιακή ή ισραηλινή, εξυπηρετεί την κύρια επιδίωξη της Χαμάς να αυξήσει την επιρροή της στην Δυτική Όχθη – έναν στόχο που έχει θέσει για τον εαυτό της ήδη από την επομένη της de facto ανάληψης της διακυβέρνησης της Γάζας, το καλοκαίρι του 2006.
Εκτιμάται ότι στις εναπομείνασες δέκα ημέρες του Ιερού Μήνα του Ραμαζανίου θα ενταθεί η συχνότητα των ένοπλων κρουσμάτων εθνοτικής βίας. Μάλιστα, η χθεσινή σχετική ηρεμία που επικρατούσε στην Ανατολική Ιερουσαλήμ – προφανώς λόγω του εορτασμού του Ορθόδοξου Πάσχα – δεν θα πρέπει να καθησυχάζει κανέναν. Η παλαιστινιακή επικαιρότητα εστίασε την προσοχή της στην χθεσινή συνεδρίαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ που κλήθηκε να κρίνει την έφεση Αράβων κατοίκων της συνοικίας Σέιχ Ζεράχ στην Ανατολική Ιερουσαλήμ κατά αιτήματος εκκένωσης οικημάτων, τα οποία διεκδικούν θρησκευτικά εβραϊκά σωματεία, που προσκομίζουν στοιχεία ότι οι συγκεκριμένες κτηματομερίδες ανήκαν σε Εβραίους ιδιοκτήτες κατά την περίοδο της Βρετανικής Εντολής και ότι στη συνέχεια κατελήφθησαν από Άραβες κατόχους με την ανοχή των ιορδανικών Αρχών κατά το διάστημα 1948-1967.
Οι υποθέσεις αυτές, που εκκρεμούν επί χρόνια ενώπιον της ισραηλινής δικαιοσύνης, απασχολούν έντονα τα παλαιστινιακά μέσα, και ιδιαίτερα αυτές τις μέρες, καθότι πολλές από αυτές βρίσκονται πλέον στο στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης, και μάλιστα με χρονικό ορίζοντα άμεσο: Από τις αρχές Μαΐου έως και τα μέσα Αυγούστου 2021, τα διαφιλονικούμενα ακίνητα προβλέπεται είτε να εκκενωθούν, είτε οι κατέχοντες Άραβες κάτοικοί τους θα κληθούν να έρθουν σε δικαστικό συμβιβασμό, συνεχίζοντας να διαμένουν σε αυτά, απεκδυόμενοι όμως οιουδήποτε δικαιώματος κληρονομικής διαδοχής.
Η υπόθεση των διαφιλονικούμενων κτηματομερίδων της συνοικίας Σέιχ Ζεράχ αποτελεί ακόμα μία αιχμή του δόρατος της προεκλογικής εκστρατείας της Χαμάς, η οποία ήταν λογικό και επόμενο να επικεντρώνει το ενδιαφέρον της, αξιοποιώντας κατάλληλα την δυσαρέσκεια της αραβικής κοινής γνώμης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, όχι μόνο κατά της ισραηλινής διοικητικής μηχανής, αλλά και κατά της ηγεσίας της Παλαιστινιακής Αρχής, που κατηγορείται για απραξία.
Το ερώτημα όμως είναι, τι ακριβώς θα μπορούσε ουσιαστικά να πράξει η ηγεσία του Προέδρου Αμπάς και σε αυτό το μέτωπο, που διεξάγεται ενώπιον των ισραηλινών δικαστικών αιθουσών. Όπως όμως συμβαίνει και σε πλείστες άλλες περιπτώσεις, τα αναπάντητα ερωτήματα, κάθε άλλο παρά ενισχύουν την εικόνα της ηγεσίας της Παλαιστινιακής Αρχής και της οργάνωσης Φατάχ στα μάτια της κοινής γνώμης στην Δυτική Όχθη και του μέσου πολίτη, που – εάν θα του επιτρεπόταν – θα μπορούσε να εκφράσει τη γνώμη, αλλά και τη δυσαρέσκεια του, στις επερχόμενες κάλπες της 22ας Μαΐου.
Μέσα σε αυτό το περίπλοκο σκηνικό εντυπώσεων μεταξύ Χαμάς-Φατάχ, ενόψει εκλογών που όλα δείχνουν ότι δεν θα πραγματοποιηθούν, μία πρώτη αποτίμηση της παρούσας κατάστασης συνοψίζεται ως εξής:
1. Από την ανακοίνωση της αναβολής των εκλογών της 22ας Μαΐου, η Χαμάς ενισχύει επικοινωνιακά την παρουσία της στην Δυτική Όχθη, βάλλοντας κατά του Ισραήλ, με παράλληλο στόχο όμως να τονίσει την ακαταλληλότητα διαχείρισης της κατάστασης εκ μέρους της ηγεσίας της Παλαιστινιακής Αρχής που ελέγχεται από την Φατάχ.
Η Χαμάς δείχνει να μην αφήνει καμία αφορμή αναξιοποίητη, θέλοντας να τονίσει μαχητικό πατριωτικό προφίλ, “βάζοντας πόδι” πλέον στα τεκταινόμενα στην Δυτική Όχθη αφ’ενός, και αφ’ ετέρου μετρώντας την επικοινωνιακή της επιρροή στην αραβική κοινωνία στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.
2. Η Παλαιστινιακή Αρχή παρακολουθεί μουδιασμένη τις εξελίξεις, έχοντας επίγνωση ότι πράγματι δεν είναι σε θέση να τις διαχειριστεί, ενόψει μάλιστα την έντασης των εθνοθρησκευτικών παθών, απόρροια του γενικότερου κλίματος που χαρακτηρίζει τον Ιερό Μήνα του Ραμαζανίου. Εάν κάτι θα ‘έσωζε’ την εικόνα της στα μάτια της παλαιστινιακής κοινής γνώμης, θα ήταν ένα διπλωματικό επικοινωνιακό σωσίβιο, είτε εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών – υπό μορφήν εκ νέου δήλωσης αποκλειστικής νομιμοποίησής της ως του μόνου αναγνωρισμένου εκπροσώπου του παλαιστινιακού λαού στην διεθνή κοινότητα-. Κάτι τέτοιο όμως φαίνεται ότι καθυστερεί.
3. Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις δεν θα επέτρεπαν στον εαυτό τους να άγονται και να φέρονται από εντεινόμενα ένοπλα επεισόδια στην Δυτική Όχθη – τη στιγμή μάλιστα που οι οργανώσεις Χαμάς και Ισλαμική Τζιχάντ επικροτούν – και όπως ήταν αναμενόμενο, ακολουθούν την γνωστή πολιτική καταστολής. Ήδη χθες βράδυ ανακοινώθηκε ότι ο ισραηλινός στρατός θα αυξήσει άμεσα την επιχειρησιακή του παρουσία στην Δυτική Όχθη, ως απάντηση των δύο ένοπλων επεισοδίων που σημειώθηκαν στις 2 Μαΐου, εκτιμώντας ότι τα συγκεκριμένα συμβάντα θα δώσουν τη σκυτάλη σε ακόμα περισσότερα τις αμέσως ερχόμενες εβδομάδες.
Στην φωτογραφία: Ο οδικός κόμβος Ταπούαχ στην Βόρεια Δυτική Όχθη (Σαμάρεια), που αποτέλεσε το θέατρο του ένοπλου κρούσματος εθνοτικής βίας τις μεσημεριανές ώρες της 2/5/2021.
- Ο Γαβριήλ Χαρίτος είναι διδάκτωρ διεθνών σχέσεων, ερευνητής του Ινστιτούτου Μπεν-Γκουριόν και διδάσκει Ιστορία Ελληνοϊσραηλινών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Κυκλοφορούν δύο βιβλία του : «Ο εκδημοκρατισμός των αραβικών χωρών ως προτεραιότητα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Η περίπτωση της Ιορδανίας και της Τυνησίας», (Νομικές Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα και Ίδρυμα Διεθνών Νομικών Μελετών του καθ. Ηλία Κρίσπη και Δρος Αναστασίας Σαμαρά-Κρίσπη, 2008) «Κύπρος, το Γειτονικό Νησί – Το Κυπριακό μέσα από τα Κρατικά Αρχεία του Ισραήλ, 1946-1960», (Εκδόσεις Παπαζήση, 2018). Τα τελευταία τρία χρόνια ζει στην Ιερουσαλήμ. Το κείμενο είναι απο τη σελίδα του στο facebook.
