Frankfurter Allgemeine Zeitung
«Στην Τουρκία επικρατεί η αυθαιρεσία»
Στη στήλη του «Γράμμα από την Κωνσταντινούπολη» ο Bülent Mumay, Τούρκος δημοσιογράφος που έχει κατηγορηθεί στην Τουρκία για αντικαθεστωτική δράση, γράφει, μεταξύ άλλων: Το Μάλι, μια από τις μεγαλύτερες χώρες της Αφρικής, κυβερνάται από στρατιωτική χούντα εδώ και ένα χρόνο, μετά από την αναταραχή που επικράτησε στη χώρα κατά την τελευταία δεκαετία.
Οι δικτάτορες συνέλαβαν τον Πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο, οι οποίοι είχαν ανέλθει στην εξουσία μέσω εκλογών, και κυβερνούν την χώρα με σκληρότητα. Πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα στην Τουρκία, η οποία ζει στην «προηγμένη Δημοκρατία» του Erdogan, και μάλιστα εδώ και 19 χρόνια!
«Ένας λαός, ένας στόχος, μία πίστη» είναι το σύνθημα εκείνων που έχουν εξουσία στο Μάλι. Στην Τουρκία το σύνθημα, το οποίο ο Erdogan επιτρέπει στους υποστηρικτές του να φωνάζουν στα συνέδρια του κόμματος, περιλαμβάνει τέσσερα περήφανα αξιώματα: «Ένα έθνος, μία σημαία, μία πατρίδα, ένα κράτος».
Χάρη στο AKP, η Τουρκία έχει κοινά στοιχεία με την χώρα στην Δυτική Αφρική. Η ετήσια μελέτη ελευθερίας της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Freedom House για το 2020 εξισώνει την Τουρκία και το Μάλι σε ένα σημείο: Η Τουρκία είναι η χώρα με την πιο σοβαρή περικοπή της ελευθερίας κατά τα τελευταία δέκα χρόνια. Μετά το Μάλι, φυσικά, το οποίο έχει βιώσει δέκα χρόνια εμφυλίου πολέμου και κατάληψη της εξουσίας από τον στρατό.
Αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι οι δύο χώρες καταλαμβάνουν τις δύο τελευταίες θέσεις μεταξύ 195 χωρών, αν και η Τουρκία αποτελεί «προηγμένη Δημοκρατία»;
Εάν ξεφυλλίσει κανείς τις εφημερίδες, ενδεχομένως να παραβλέψει μία είδηση, καθώς μεγάλο μέρος του Τύπου δεν μεταδίδει πλέον τέτοιου είδους ειδήσεις. Ένας πολίτης παραπέμπεται σε δίκη για προπαγάνδα υπέρ τρομοκρατικής οργάνωσης, επειδή διέδωσε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης μια επιστολή που είχε στείλει το 2019 ο τότε Αμερικανός Πρόεδρος Trump στον Erdogan. Η επιστολή προέρχεται από τον Trump ο οποίος, καθόσον είναι γνωστό, δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των τρομοκρατών στην Τουρκία. Αλλά οι δικαστές στην χώρα θεωρούν ότι η αναπαραγωγή των δηλώσεών του αποτελεί τρομοκρατική προπαγάνδα.
Στον Oktay Candemir συνέβη κάτι παρόμοιο. Ο δημοσιογράφος προέβη στο Twitter σε αρνητικά σχόλια για τις προπαγανδιστικές ιστορικές σειρές που προβάλλονται στην τουρκική κρατική τηλεόραση. Η Εισαγγελία χαρακτήρισε «θύματα του εγκλήματος» τους Οθωμανούς σουλτάνους, ο τελευταίος των οποίων έχει πεθάνει εδώ και 95 χρόνια.
Παρεμπιπτόντως, ο Erdogan έβαλε στο στόχαστρό του και πάλι τους ομοφυλόφιλους, προκειμένου να κρατήσει το ενδιαφέρον της συντηρητικής εκλογικής του πελατείας. «Δεν επιτρέπουμε τις διαστροφές. Δεν υπήρξε ποτέ κάτι τέτοιο στην ιστορία μας», είπε όταν εμφανίστηκαν σημαίες με το ουράνιο τόξο κατά τις διαμαρτυρίες σε βάρος του πρύτανη του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου, τον οποίο διόρισε ο Τούρκος Πρόεδρος.
Μόλις όμως αυτές τις ημέρες η Δικαιοσύνη εξέδωσε μια εντυπωσιακή απόφαση. Δικαστήριο απάλλαξε την δημοσιογράφο Riza Zelyut από τις κατηγορίες για το βιβλίο της, το οποίο αφορά την ομοφυλοφιλία μεταξύ των Οθωμανών. Η αιτιολογία της απόφασης ακούγεται σαν αντίδραση στον Erdogan: «Το βιβλίο βασίζεται σε οθωμανικά έγγραφα». Στη συνέχεια, το βιβλίο αφαιρέθηκε από τη λίστα των αμφισβητούμενων κειμένων και μπορεί να πωληθεί ελεύθερα. Ο Erdogan βάζει την Τουρκία στην ίδια κατηγορία με το Μάλι, αλλά η αδιάκοπα επαναλαμβανόμενη φράση του «το 2021 θα είναι η χρονιά των μεταρρυθμίσεων» προκάλεσε ελπίδες μεταξύ των αισιόδοξων ότι περιστατικά όπως αυτά που περιγράφηκαν παραπάνω δεν θα συμβαίνουν μελλοντικά.
Πριν από λίγες μέρες, ο Erdogan παρουσίασε πακέτο μεταρρυθμίσεων και όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα που είχαν ανασταλεί εξαιτίας του βγήκαν στην επιφάνεια. Οι μεταρρυθμιστικές του υποσχέσεις αποτελούν απάτη. Σχετίζονται με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και την ελευθερία της έκφρασης που κατοχυρώνονται ήδη στον νόμο αλλά δεν εφαρμόζονται.
Την ώρα που ο Erdogan παρουσίαζε τις μεταρρυθμιστικές του προτάσεις, ο εθνικιστής εταίρος του Bahçeli ζητούσε την απαγόρευση του κουρδικού κόμματος HDP. Λίγες ώρες αργότερα, το Ανώτατο Δικαστήριο ανακοίνωσε ότι έχει ξεκινήσει έρευνα σε βάρος του HDP.
Την ίδια ημέρα ξεκίνησε η ποινική διαδικασία εναντίον του προερχόμενου από την αντιπολίτευση δημάρχου Κωνσταντινούπολης Ekrem Imamoglu, για τον οποίο έχει ζητηθεί η επιβολή ποινής διετούς φυλάκισης. Η προσφώνηση του Κούρδου πολιτικού Demirtas ως «αξιότιμου κυρίου» αξιολογήθηκε ως ποινικό αδίκημα!
Οι δίκες εναντίον 66 δημοσιογράφων έλαβαν χώρα δύο ημέρες μετά την ανακοίνωση των μεταρρυθμίσεων. Μια εβδομάδα αργότερα, ο τηλεοπτικός σχολιαστής Levent Gültekin ξυλοκοπήθηκε από 25 άτομα, επειδή επέκρινε τον Bahçeli. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί σε μια χώρα που κυβερνά ο Erdogan δεν εφαρμόζονται ούτε καν τα πιο θεμελιώδη δικαιώματα. Σε κάθε περίπτωση, η «ομάδα-στόχος» των μεταρρυθμίσεων που ανακοινώθηκαν δεν είναι οι άνθρωποι που ζουν στην Τουρκία. Αντίθετα, ο Erdogan βρίσκεται σε δύσκολη θέση στις σχέσεις του με την Δύση και προσπαθεί να βελτιώσει την εικόνα του από τότε που εξελέγη ο Joe Biden.
Με τις υποσχέσεις του επιδιώκει να αποτρέψει τις κυρώσεις από την ΕΕ, η οποία έχει δηλώσει ότι προτίθεται να ενεργήσει από κοινού με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ανακοινώνοντας φαντασιακές μεταρρυθμίσεις, επιχειρεί , μεταξύ άλλων, να αντιστρέψει την φυγή επενδύσεων από την Τουρκία. Επιπλέον, δίδει υποσχέσεις με ευρωπαϊκά χρήματα. Η Ένωση κατέβαλε κονδύλια 1,2 εκ. Ευρώ για το «Σχέδιο Δράσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» που ανακοίνωσε ο Erdogan. Πιθανότατα δεν έχει ποτέ στο παρελθόν ξοδέψει τόσα πολλά χρήματα για μια ψευδαίσθηση.
Τα χρήματα έχουν ήδη εκταμιευθεί, αλλά «θα αγοράσουν» οι χώρες της ΕΕ αυτές τις υποσχέσεις;
Κατόπιν αιτήματος της τουρκικής σύνταξης της Deutsche Welle, ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών σχολίασε το πακέτο μεταρρυθμίσεων λέγοντας ότι κριτήριο θα αποτελέσει η άμεση και πλήρης εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ. Είπε επίσης ότι δεν θα ληφθούν υπόψη τα λόγια, αλλά οι πράξεις. Ακόμα κι αν αυτό φαίνεται καταρχήν λογικό, ο τρόπος αντιμετώπισης του Erdogan από το Βερολίνο κατά το πρόσφατο παρελθόν έχει προκαλέσει αμφιβολίες. Να μην γίνουν και πάλι τα πράγματα όπως ήταν στις μέρες που η ελευθερία περιοριζόταν σοβαρά στην Τουρκία, αλλά στελέχη της γερμανικής κυβέρνησης συνέχιζαν να κάθονται στις χρυσές πολυθρόνες του Erdogan!
Ο Υπουργός Εξωτερικών Maas μιλούσε πριν από δύο μήνες στην Άγκυρα, την ώρα που ήταν φυλακισμένοι δεκάδες δημοσιογράφοι, ο Kavala ήταν στην φυλακή ήδη τρία χρόνια και ο Demirtas τέσσερα. Μέχρι τώρα το βλέμμα ήταν στραμμένο στο παρελθόν, τώρα υπάρχει η διάθεση να διεξαχθούν συνομιλίες «στραμμένες προς το μέλλον με μία θετική ατζέντα». Ο Kavala, ο Demirtas και οι δημοσιογράφοι που βρίσκονται εδώ και χρόνια πίσω από τα κάγκελα αναμένουν επίσης μια «θετική ατζέντα».
Σημείωση: Η φωτογραφία είναι επιλογή των “Ανιχνεύσεων”.
