του Γιάννη Μαγκριώτη*
Ο Πρωθυπουργός, στον δημόσιο λόγο του, όπως και στην τελευταία συνέντευξή του, λέει συνήθως μισές αλήθειες, όταν μιλάει για την παράταξή του, τα μνημόνια, την πανδημία, την ακρίβεια, την εξωτερική πολιτική και όχι μόνο.
Συχνά δηλώνει: Εγώ δεν είμαι Πρωθυπουργός των μνημονίων.
Ξεχνάει όμως, και οι συνομιλητές του δεν του το θυμίζουν, ότι: Ήταν βουλευτής των Ζαππείων, ήταν υπουργός των δύο μνημονίων, στην κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά, και Πρωθυπουργός σήμερα, διατήρησης των τριών μνημονίων.
Όταν ερωτάται για τις πρόωρες εκλογές, τις αρνείται, δηλώνοντας: Εκλογές στο τέλος της τετραετίας. Εάν ήθελα πρόωρες εκλογές, θα τις έκανα το 2020, όταν είχα και την μεγαλύτερη διαφορά. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο άλμα λογικής, αφού αποκρύπτει ότι, αν έκανε εκλογές το 2020, φυσικά και θα τις κέρδιζε, όμως θα είχε ένα συν τέσσερα, το πολύ, χρόνια εξουσίας. Τώρα οι δημοσκοπήσεις δεν του δίνουν σίγουρη αυτοδυναμία, πολύ περισσότερο, μετά από μερικούς μήνες, αφού η φθορά της κυβέρνησής του είναι συνεχής, και εκείνο που τον σώζει επικοινωνιακά μέχρι τώρα, είναι η μεγαλύτερη πτώση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Η δημοσκοπική όμως άνοδος του Κινήματος Αλλαγής, τον απομακρύνει ακόμη περισσότερο από τη αυτοδυναμία των επαναληπτικών εκλογών, εκτός αυτού, μπορεί οι εκλογές, ειδικά της απλής αναλογικής, να οδηγήσουν, σε πολύ δυσάρεστες γιαυτόν πολιτικές εξελίξεις.
Η βασική γραμμή του αφηγήματός του είναι: Ότι κακό συμβαίνει στην χώρα μας, οφείλεται σε παράγοντες εκτός χώρας, στην αντιπολίτευση ή σε αδυναμίες μερίδας των πολιτών. Ενώ, για ότι καλό βλέπουμε, είναι αποτέλεσμα της δικής του πολιτικής, των κοινωνικών ομάδων που την στηρίζουν και εκείνων που τον ψηφίζουν.
Εύκολο αφήγημα και εύκολα κατανοητό, αν μάλιστα έχεις μεγάλη υποστήριξη από μεγάλο αριθμό ΜΜΕ, την αντιπολίτευση αδύναμη και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας φοβισμένο από την πανδημία.
Τους πρωτοφανείς πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, στους οποίους στηρίζει τις ελπίδες του για την μελλοντική ανάπτυξη, τον φθηνό δανεισμό της χώρας από την ΕΚΤ, μέχρι τώρα, τα μεγάλα ελλείμματα και την μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους, που έχει επιτραπεί από την ΕΕ, για να αντιμετωπιστεί η ύφεση της πανδημίας, τα κέρδισε η κυβέρνηση, δεν ήταν επιλογή της ΕΕ, για όλες τις χώρες.
Όταν, όλα αυτά σύντομα θα αντιστραφούν, με πολλή επώδυνες συνέπειες για την οικονομία και την απασχόληση, θα φταίνε οι κακοί της Βόρειας Ευρώπης
Ο Πρωθυπουργός λέει ότι, τα μέτρα είναι πάντα στοχευμένα και όχι οριζόντια και αφορούν τους αδύναμους. Φυσικά αυτό είναι κατά το ήμισυ αληθές, γιατί:
1. Οι ενισχύσεις για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο είναι οριζόντιες.
- Οι μειώσεις του ΕΝΦΙΑ είναι οριζόντιες.
- Οι ενισχύσεις των επιχειρήσεων, για την αντιμετώπιση της πανδημίας, είναι οριζόντιες, το μεγαλύτερο όμως μέρος πήγε στις μεγάλες, οι περισσότερες από τις οποίες δεν το χρειαζόταν, όπως φάνηκε και από την μεγάλη αύξηση των καταθέσεών τους στις τράπεζες, την ίδια περίοδο.
Στα προβλήματα που κυρίως πιέζουν το τελευταίο διάστημα, την πλειοψηφία των πολιτών, την πανδημία και την ακρίβεια, οι απαντήσεις είναι εύκολες, αυτά είναι εισαγόμενα.
Αυτό είναι αληθές, όμως δεν μπορεί να δικαιολογήσει, γιατί η χώρα μας:
- Έχει, εδώ και πολλούς μήνες, τα χειρότερα υγειονομικά αποτελέσματα. Στην πανδημία, λόγω των υψηλότερων θερμοκρασιών, της χαμηλότερης υγρασίας, σε σχέση με τις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης και φυσικά τις περιορισμένης εξωστρέφειας της οικονομίας μας, εκτός του Καλοκαιριού με τον τουρισμό, έπρεπε να έχουμε πολύ καλύτερα υγειονομικά αποτελέσματα, όταν μάλιστα ο ιός ήρθε με 1,5 μήνα καθυστέρηση στην Ελλάδα. Έτσι με ένα γενικό lockdown, επιλογή που είχαν κάνει ήδη οι χώρες τις ΕΕ με μεγάλη εξωστρέφεια, οι οποίες αιφνιδιασμένες κατέγραφαν χιλιάδες απώλειες ζωών στο πρώτο κύμα, και τρομοκρατημένο τον κόσμο από τις εικόνες των νοσοκομείων των άλλων χωρών, εμείς μπήκαμε στο Καλοκαίρι με τα καλύτερα υγειονομικά αποτελέσματα. Στην συνέχεια, όπου η κυβέρνηση, το δημόσιο σύστημα υγείας, και εμείς οι πολίτες και οι φορείς της εκπροσώπησής μας, έπρεπε να αποδείξουμε, ότι δεν ήταν σύμπτωση τα πρώτα θετικά αποτελέσματα, αποδείξαμε το αντίθετο. Που βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης, είναι εύκολο να το καταλάβουμε.
- Έχει την μεγαλύτερη αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, του φυσικού αερίου, και των καυσίμων, που άρχισε να διαχέεται στο σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας, χωρίς να ξέρει κανείς πόσο θα κρατήσει, πόσο θα ανέβει και που θα ισορροπήσει στο τέλος.
Ασφαλώς, στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, όλα αλληλοεπηρεάζονται, επηρεάζουν και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, όπως επηρεάζονται και από αυτές.
Το πρόβλημα όμως είναι, γιατί στην χώρα μας, έχουμε τα πιο αρνητικά αποτελέσματα, σε σχέση με τις χώρες που έχουμε σχετικά κοινά χαρακτηριστικά;
Η απάντηση δεν είναι δύσκολη πάλι, γιατί στην οικονομία και στις βασικές αγορές, έχουμε ολιγομονοπωλιακές συνθήκες, έχουμε άτυπα καρτέλ, δεν έχουμε επαρκείς ελεγκτικούς μηχανισμούς και κυβέρνηση με βούληση να πατάξει την κερδοσκοπία.
Έχουμε και λάθος πολιτικές, όπως η εμπροσθοβαρής απολιγνιτοποίηση, που καμιά λογική δεν μπορεί να την εξηγήσει, εκτός από την αδυναμία της κυβέρνησης να διαγνώσει, τις εξελίξεις που ερχόταν, με αποτέλεσμα η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το φυσικό αέριο να είναι πιο ακριβή, κατά πολύ, ακόμη και με την προσθήκη του φόρου του παραγόμενου διοξειδίου του άνθρακα από τις λιγνιτικές μονάδες, ενώ το αναπτυξιακό θαύμα των ΑΠΕ, έστω και με τον στρεβλό τρόπο που το επιχειρεί η κυβέρνηση, δεν έρχεται.
Τα δυο περίπου δις ευρώ, που μέχρι τώρα η κυβέρνηση έχει δώσει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, για να αντιμετωπίσουν την έκρηξη του ενεργειακού κόστους, εγγράφονται στο δημόσιο χρέος και φυσικά καλύπτουν μικρό μόνο μέρος του αυξημένου κόστους των νοικοκυριών και των ενεργοβόρων επιχειρήσεων.
Ο Πρωθυπουργός μιλάει για μείωση μόνιμων φόρων και είναι αληθές, όμως αυτό έγινε στις επιχειρήσεις, στις μεγάλες γονικές παροχές, στον ΕΝΦΙΑ. Τι σημαίνουν αυτά στην πραγματικότητα;
Στις επιχειρήσεις, μόνο για τις πολύ μεγάλες έχει κάποιο νόημα, αφού τα περισσότερα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, κάθε μορφής, πληρώνουν φόρο μόνο με τα αντικειμενικά κριτήρια, τα οποία επιβλήθηκαν στα πλαίσια του δεύτερου μνημονίου. Να θυμίσω ότι, μέχρι το 2012, στον κρατικό προϋπολογισμό, στο μέρος των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος των ΝΠΙΔ, εγγράφονταν περίπου 550 εκ. ευρώ.
Στον προϋπολογισμό του 2013, εγγράφηκαν 4,5 δις ευρώ και τα εισέπραξε το δημόσιο, και συνεχίζει να τα εισπράττει.
Τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων είναι διαρθρωτικά, όπως τι παράγει, πόσο ενσωματωμένη έχει την καινοτομία, τι υπεραξία δημιουργεί, πόσο ανταγωνιστική και εξωστρεφής είναι.
Από την άλλη, οι έμμεσοι φόροι που πλήττουν άμεσα το εισόδημα της πλειοψηφίας των πολιτών και κάνουν ακριβά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, αποτελούν το
60% των συνολικών φόρων, όταν στην ΕΕ είναι 40%, κατά μέσο όρο.
Το αφορολόγητο για γονικές παροχές, μεγάλης ακίνητης και κινητής περιουσίας, είναι ουσιαστικό, όμως στερεί κρίσιμα έσοδα από τον κρατικό προϋπολογισμό και δεν είναι καθόλου δίκαιο.
Η μείωση των εσόδων του δημοσίου από τον ΕΝΦΙΑ, κατά 13%, έχει πολλή μικρή θετική επίπτωση στο διαθέσιμο εισόδημα των πέντε εκατομμυρίων κατόχων ακινήτων που φορολογούνται, αφού μια απλή πράξη αριθμητικής δείχνει ότι, το μέσο όφελος, παρά τα επιλεγμένα επικοινωνιακά παραδείγματα, που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση, είναι 70 ευρώ τον χρόνο.
Από το 2010, μόνο μειώσεις υπάρχουν στους μισθούς των εργαζομένων στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, όπως και για τους συνταξιούχους, και δεν φαίνεται στον ορατό ορίζοντα της κυβερνητικής πολιτικής, σχέδιο κάποιας αύξησης.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού 2%, ή κάτι περισσότερο τον Μάιο, αφορά πολύ λίγους, περίπου 250.000 εργαζόμενους, αθροιστικά δεν θα προσθέσει περισσότερα από 50 ευρώ τον μήνα. Οι άλλοι εργαζόμενοι και οι άνεργοι, δεν θα δουν καμιά βελτίωση
Δυστυχώς, μόνο ένας λογαριασμός ηλεκτρικής ενέργειας, εξαφανίζει όλες αυτές τις οριακές βελτιώσεις, οι οποίες δεν αφορούν την συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων και των συνταξιούχων.
Ναι, η κυβέρνηση λέει αλήθεια όταν μιλάει για αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος κατά 6%, μόνο που δεν λέει ότι αφορά πολλοί λίγους και οποίοι, με πολλούς τρόπους, χάνουν πολλά περισσότερα.
Η κυβέρνηση επαίρεται για την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, που δίνει μια μικρή αύξηση στο εισόδημα του εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα και λίγο μεγαλύτερη στον εργοδότη, δεν λέει όμως ότι, αυτό σημαίνει λιγότερα έσοδα για το ασφαλιστικό ταμείο και ακόμη μικρότερη σύνταξη για τους εργαζόμενους.
Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, για το δημόσιο και τους συνταξιούχους, είναι η νέα μεγάλη εξαγγελία, αλλά για το 2023.
Όμως, ένα μηνιαίο εισόδημα 1200 ευρώ, θα έχει όφελος 4,4 ευρώ, δεν είναι και λίγα!
Είναι μεγάλες όμως, οι απώλειες των εσόδων που πηγαίνουν για την ενίσχυση των πολύ φτωχών, και πρέπει να πει η κυβέρνηση, με τι πόρους θα τις καλύψει, εκτός και αν τις θεωρεί σπατάλη.
Οι μισές αλήθειες θα καταρρεύσουν, μόλις τραβηχτεί η κουρτίνα του φόβου της πανδημίας, που όλα τα καλύπτει, τότε ο Πρωθυπουργός ξέρει ότι, δεν θα υπάρχει δρόμος επιστροφής.
*Ο Γιάννης Μαγκριώτης διετέλεσε υφυπουργός.
