Μην εκπλαγείτε αν δείτε τον Τσίπρα σε ρόλο υπερεθνικιστή

Όλα δείχνουν πως η κυβέρνηση έχει μπει σε μια φάση παράλυσης, και συμβολικές κινήσεις παραπέμπουν στη σκέψη ότι χάνει και εσωτερικά και κάποια διεθνή στηρίγματα. Αυτά τα στηρίγματα τα οποία την κρατούσαν στην εξουσία. Ξεκίνησε με βολονταρισμό και καταλήγει σε απόγνωση. Μοιραίο. Σ’ έναν περίπλοκο κόσμο κανείς δεν μπορεί να επιβάλει τα «θέλω» του. Η σύγχρονη πολιτική είναι ένα σύνθετο φαινόμενο για να το χειριστούν ιδεοληπτικοί άνθρωποι που νομίζουν πως ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από τις δικές τους, παρωχημένες ιδέες.

Τα αδιέξοδα θα ακολουθούν το ένα το άλλο, και στις κρίσιμες αυτές ώρες που χρειάζεται νηφαλιότητα, ικανότητα πρόβλεψης του άμεσου μέλλοντος και διαμόρφωση πολιτικής, φαίνεται το πολιτικό δέμας των ηγετών της κυβέρνησης. Ακόμη και των υπερεκτιμημένων.

Στην εξωτερική πολιτική, για λόγους ακατανόητους, η κυβέρνηση άνοιξε όλα τα μέτωπα. Το γιατί παραμένει μετέωρο. Είναι αστείος ο ισχυρισμός πως αν τα κλείσει στα Βαλκάνια θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την τουρκική προκλητικότητα. Η τουρκική προκλητικότητα, η οποία έχει σαφή και αναγνωρίσιμα χαρακτηριστικά, δεν αντιμετωπίζεται με το κλείσιμο των βαλκανικών μετώπων.

Με τη χρονική απόσταση που ήταν αναγκαία, μπορεί σήμερα να υποστηριχθεί ότι οι διαφορές της χώρας με τους Βαλκάνιους γείτονες άνοιξαν μετά την επίσκεψη της κυβερνητικής αντιπροσωπείας στην Ουάσινγκτον. Σε εκείνο το περίφημο ταξίδι του πρωθυπουργού, του οποίου τα αποτελέσματα, που ανακοινώθηκαν, δεν δικαιολογούσαν τις υψηλές επαφές. Γράφαμε και τότε πως κάτι συμφωνήθηκε που δεν έχει ανακοινωθεί.

Αν εξαιρέσει κανείς το ενδεχόμενο ο υπουργός Εξωτερικών να εζήλωσε την δόξαν φημισμένων συναδέλφων του του παρελθόντος (π.χ. Μέτερνιχ) και να θέλει να αφήσει παρακαταθήκη ότι με το πέρασμά του από το ΥΠΕΞ έλυσε όλα τα εκκρεμή ζητήματα της χώρας, τότε δεν μένει παρά το συμπέρασμα πως οι κινήσεις που παρακολουθήσαμε μετά την επίσκεψη στην Ουάσινγκτον συνδέονται με συγκεκριμένες δεσμεύσεις.

Το ποιο θα μπορούσε να είναι το αντάλλαγμα αυτών των δεσμεύσεων, μόνο με εικασίες μπορούμε να το προσδιορίσουμε.

Γράφηκε πως θα μπορούσε να είναι η ελάφρυνση του χρέους. Είναι μια λογική εξήγηση, δεδομένου ότι στο σημείο που βρίσκεται η κυβέρνηση μόνο με ένα οικονομικό αφήγημα μπορεί να ελπίζει ότι έχει πιθανότητες να διεκδικήσει τις επόμενες εκλογές. Και αυτή –η διεκδίκηση, δηλαδή, των επόμενων εκλογών– είναι η μεγάλη κυβερνητική αγωνία.

Θα αντιπαρέλθουμε το ότι δεν είναι και τόσο ευφυές να ανοίγεις όλα τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και να τα διαπραγματεύεσαι υπό την επίβλεψη δύο υπερεποπτών. Διότι η άτυπη, βεβαίως, επίβλεψη σημαίνει ότι κάτι παίρνεις αλλά και κάτι θα δώσεις.

Υποτίθεται ότι τα κράτη προσέρχονται σε διαπραγματεύσεις διαμορφώνοντας τις συνθήκες που θα τα επιτρέψουν την ικανοποίηση των εθνικών τους συμφερόντων. Από αυτήν την πλευρά, θεωρήσαμε σε προηγούμενο σχόλιό μας τελείως λανθασμένη την έναρξη των συνομιλιών με τα Σκόπια παραδεχόμενοι εξαρχής αυτό στο οποίο η κυβέρνηση θα ήθελε να καταλήξει. Για λόγους ακατανόητους και στον πιο ανίδεο από διπλωματία, η σύγχρονη φάση των διαπραγματεύσεων ξεκίνησε με ανεξήγητες παραδοχές του πρωθυπουργού και στη συνέχεια του υπουργού Εξωτερικών (π.χ. δεν έχουν τα Σκόπια το αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης του όρου Μακεδονία).

Το αποτέλεσμα είναι σήμερα ο Ζάεφ να δίνει μια εικόνα των διαθέσεών του για λύση που την είχαμε σε όλες τις συνομιλίες: δεν αλλάζουμε, είπε, το εσωτερικό όνομα της γειτονικής χώρας (παραμένει το Δημοκρατία της Μακεδονίας), δεν αλλάζει η ταυτότητα, ούτε η γλώσσα. Το erga omnes αφορά τη χρήση στο εξωτερικό.

Και μάλιστα, όχι αμετάφραστο. Δεν θα ονομάζεται δηλαδή η χώρα π.χ. Gornomakedonija, αλλά όποιος θέλει θα τη λέει Άνω Μακεδονία.

Τι ακολούθησε; Μια δήλωση του Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά που θύμιζε όχι εραστή της «Μακεδονίας», όπως είπε προσφάτως, αλλά πληγωμένη κορασίδα. Ο Ν. Κοτζιάς, με ύφος παρακλητό, παραπονιέται γιατί ο πρωθυπουργός της πΓΔΜ δεν υποστηρίζει μέχρι τέλους την αρχική συμφωνία τους (προφανώς προφορική) για λύση κοινά αποδεκτή.

Κρίμα. Γιατί πιστεύαμε πως ο Ν. Κοτζιάς, ο οποίος πέρασε από το ΥΠΕΞ και ως εμπειρογνώμονας και ως σύμβουλος του Γ. Παπανδρέου, γνώριζε ότι τα Σκόπια ελίσσονται και δεν πρόκειται να δεχθούν τίποτε άλλο από αυτό που διακήρυξαν από εποχής Γκλιγκόροφ: Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Σημειωτέον ότι αυτό που δεν μπόρεσε να αντιληφθεί ο Ν. Κοτζιάς το αντιλήφθηκαν δημοσιογράφοι που παρακολουθούν χρόνια το θέμα. Απλώς παρασύρθηκαν στην αρχή από τον ενθουσιασμό του Έλληνα υπουργού και από το γεγονός ότι μια νέα κυβέρνηση στα Σκόπια πιθανώς να ήθελε κάτι να αλλάξει.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν πως αναζητείται, απλώς, το φύλο συκής που θα καλύψει τις υποχωρήσεις της κυβερνητικής πολιτικής.

Αν σε όλα αυτά προστεθεί και ο απολύτως λανθασμένος χειρισμός των διαδηλώσεων από κυβερνητικής πλευράς (ο ηγέτης των Ευρωπαίων λαϊκιστών Αλέξης Τσίπρας χαρακτήρισε τους διαδηλωτές όχλο), αντιλαμβάνεται κανείς το προφανές κυβερνητικό αδιέξοδο. Το οποίο επιτείνεται από τις εξελίξεις και στο θέμα της οικονομίας, στο Eurogroup.

Της κυβέρνησης δεν της βγαίνει το αφήγημα που είχε ετοιμάσει για να καλλιεργήσει το προεκλογικό κλίμα. Και δεν της βγαίνει σε κανένα μέτωπο.

• Ο Αμερικανός πρέσβης με διπλωματικότητα την άδειασε χθες στο θέμα των τακτικισμών της στην υπόθεση Novartis. Και οι Αμερικανοί δεν κάνουν τυχαίες κινήσεις. Σημειωτέον ότι ο Τζέφρι Πάιατ προσφάτως επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη για να συναντήσει τον προϊστάμενό του υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ.
• Ο Π. Καμμένος δήλωσε στη Βουλή πριν από μερικές ημέρες πως δεν θα ψηφίσει τη συμφωνία για το όνομα, αν περιλαμβάνει τη λέξη Μακεδονία.
• Οι Οικολόγοι δήλωσαν χθες πως είναι αντίθετοι στις εξορύξεις υδρογονανθράκων στο Ιόνιο. Κι εκεί υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα με την ελληνολαβανική συμφωνία, το οποίο θα το δούμε σε επόμενο σημείωμα.

Όλα δείχνουν ένα κυβερνητικό αδιέξοδο που η επιμονή του σ’ αυτό θα έχει οδυνηρές συνέπειες και για το κυβερνών κόμμα, και κυρίως για τη χώρα. Γι’ αυτό ας μην εκπλαγούμε αν δούμε τον Τσίπρα να βγαίνει στις τηλεοράσεις και να το παίζει πατριώτης, υπερεθνικιστής. Να ανακρούει πρύμναν, δηλαδή.

Αλλά πλέον ο κόσμος τον έχει μάθει. Δεν πιάνουν πια οι τακτικές του.