Γιώργος Κωνσταντινίδης, οικονομολόγος, διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου.
Ας αρχίσουμε από τα αυτονόητα. Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα λόγω μεγέθους των επιχειρήσεων και της αγοράς της αποτελεί μια χαμηλής παραγωγικής δυναμικότητας χώρα σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο σε ορισμένους κλάδους και προϊόντα οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αναπτύξει ένα αξιοσημείωτο συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους, πραγματοποιώντας εξαγωγές σε διάφορες χώρες του κόσμου και αυξάνοντας το ελληνικό παραγόμενο προϊόν και τα συνολικά κέρδη τους από τις δραστηριότητές τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν ο κλάδος της μεταλλουργίας και των μεταλλικών κατασκευών, της φαρμακοβιομηχανίας, της διατροφής, των γεωργικών προϊόντων κ.ά.
Ως γνωστόν κάθε οργανωμένο κράτος επιδιώκει να επενδύσει παραγωγικούς πόρους στους κλάδους που διαθέτει πλεονέκτημα, εμπειρία στην παραγωγή και ποιότητα στο τελικό προσφερόμενο προϊόν. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Ιαπωνία παράγουν κατά κόρον βαριά βιομηχανικά και τεχνολογικά προϊόντα, ενώ, η Πορτογαλία, η Βουλγαρία, η Αργεντινή κυρίως προϊόντα του πρωτογενούς τομέα. Άλλες χώρες όπως η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν στηρίζονται κατά βάση στις πλουτοπαραγωγικές τους πηγές και στα ενεργειακά προϊόντα (φυσικός πλούτος, πετρέλαιο, φυσικό αέριο κτλ.), αποκομίζοντας τεράστια γεωπολιτικά και οικονομικά οφέλη. Η αλιεία, η οινοποιία, η κτηνοτροφία, η γεωργία συνιστούν την παραγωγική δύναμη ορισμένων κρατών, ενώ η ναυτιλία, ο ναυπηγοεπισκευαστικός κλάδος και ο τουρισμός ανάγονται σε θεμέλιους λίθους για κάποιες οικονομίες π.χ. Κίνα, Κορέα και το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι καινοτόμες επιχειρήσεις και η νεοφυής επιχειρηματικότητα για άλλες π.χ. Ισραήλ, Φινλανδία κ.ά.
Η Ελλάδα με τα 16300 χιλιόμετρα ακτογραμμής που διαθέτει βρίσκεται μέσα στην πρώτη δεκάδα όλων των κρατών σε μήκος ακτογραμμής. Αυτό συνεπάγεται αμέτρητες μικρές ή μεγάλες παραλίες και ακρογιαλιές, αμμώδεις ή βραχώδεις, προσβάσιμες οδικώς ή μόνο με θαλάσσιο μεταφορικό μέσο. Οι πανέμορφοι κόλποι και κολπίσκοι, οι χερσόνησοι, το μαγευτικό θαλάσσιο και υποθαλάσσιο περιβάλλον, οι παραλίες και οι ακρογιαλιές τόσο στην ηπειρωτική όσο και στη νησιωτική Ελλάδα αποτελούσαν και αποτελούν διαχρονικά πόλο έλξης για τους Έλληνες και για τους αλλοδαπούς επισκέπτες, επειδή εξασφάλιζαν ευχάριστες, χαλαρωτικές και ξένοιαστες στιγμές, κυρίως κατά τη θερινή περίοδο, που ταυτίζεται πάντα με τις διακοπές.
Το «ελληνικό καλοκαίρι» διακρίνεται για την πληρότητα των ανέσεων που προσφέρει, την κάλυψη όλων των προτιμήσεων, ακόμη και των πιο απαιτητικών και ακριβών – πολυτελείας, διασφαλίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ικανοποίηση των Ελλήνων και των τουριστών, πολλοί από τους οποίους επισκέπτονται, «ψηφίζουν» επανειλημμένα την Ελλάδα για προορισμό των διακοπών τους. Η τουριστική μας βιομηχανία, όπως αποκαλείται, αποφέρει σημαντικά κέρδη και συνεισφέρει κατά περίπου 20% στο παραγόμενο προϊόν (ΑΕΠ) της ελληνικής οικονομίας (στοιχεία του ΕΟΤ για το 2016).
Όλα αυτά είναι θετικά στοιχεία. Αναρωτιέμαι όμως πόσο θα είχαμε ωφεληθεί ως οικονομία, εάν «επενδύαμε» και με άλλο τρόπο στον τουρισμό, εκτός από την «παραδοσιακή συνταγή», την πεπατημένη δηλαδή, της προσφοράς υπηρεσιών ποικίλων μορφών, όπως ξενοδοχειακών, ενοικίασης διαμερισμάτων ή δωματίων, εστίασης και ψυχαγωγίας. Συγκεκριμένα αναφέρομαι στην παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων που σχετίζονται με τη θάλασσα και τις θαλάσσιες δραστηριότητες, όπως, για παράδειγμα, τα μαγιό, οι πετσέτες θάλασσας, οι μάσκες και οι αναπνευστήρες κατάδυσης, τα παιδικά παιχνίδια για τη θάλασσα, τα στρώματα, οι σανίδες, οι φουσκωτές βάρκες για μικρές θαλάσσιες διαδρομές κ.ά. Βεβαίως πρόκειται για εποχικά προϊόντα. Όμως η χρήση τους είναι έντονη, κάποιες φορές και καθημερινή, κατά τις καλοκαιρινές ημέρες. Εκατομμύρια τουριστών επιλέγουν τη χώρα μας. Οι κρατήσεις των φημισμένων ταξιδιωτικών πρακτορείων (tour operators) το επιβεβαιώνουν κάθε χρόνο.
Πιστεύω ότι θα ήταν έξυπνη και προσοδοφόρος κίνηση, εάν προωθούσαμε ένα ή δύο ελληνικά εμπορικά σήματα (brands) – εταιρείες στον κλάδο των θαλάσσιων ειδών (υπαρκτές ή καινούριες), οι οποίες να ανταγωνίζονται με αξιώσεις, με ποιότητα και προσιτές τιμές, τις διεθνείς μάρκες, όπως Adidas, Calvin Klein, Tommy Hilfiger, Emporio Armani, Polo, Ralph Lauren κ.ά. Αυτά τα ελληνικά σήματα (made in Greece) θα μπορούσαν να στηριχθούν επικοινωνιακά στο απαράμιλλο φυσικό κάλλος της Ελλάδας και να συνδυαστούν με αυτό μέσω κατάλληλων στρατηγικών μάρκετινγκ, που να προβάλλουν διεθνώς, με στοχευμένες διαφημιστικές εκστρατείες τις ασύγκριτες ομορφιές της χώρας μας. Απώτερος στόχος πρέπει να συνιστά ο εξαγωγικός προσανατολισμός αυτών των προϊόντων, ώστε να καθιερωθούν ως διεθνείς μάρκες και να αυξηθεί, κατά συνέπεια, η ζήτηση και η παραγωγή τους.
Η προσπάθεια αυτή δεν θα στεφθεί εύκολα με επιτυχία. Αξίζει, όμως, να το επιδιώξουμε και να το υποστηρίξουμε εθνικά, παρέχοντας τα απαραίτητα φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα και διευκολύνοντας τις επιχειρηματικές ενέργειες – πρωτοβουλίες, γιατί έτσι θα πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες επιχειρηματικές κινήσεις και επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης. Άλλωστε σε μια εποχή κρίσης και ύφεσης για την οικονομία μας είναι τόσο πολυπόθητες. Με αυτόν τον τρόπο θα περιοριστεί, ως ένα βαθμό, η ανεργία, που έχει σκαρφαλώσει σε υψηλότατα ποσοστά, αγγίζοντας το 25% και πλήττοντας πρωτίστως τους νέους ανθρώπους είκοσι έως τριάντα ετών, ορισμένοι από τους οποίους αναγκάζονται να μεταναστεύσουν.
Μακάρι να βρει «ευήκοα ώτα» αυτή η σκέψη – πρότασή μου, να παραχθούν περισσότερα ελληνικά προϊόντα σχετικά με τη θάλασσα, που την αγαπούμε πολύ όλοι οι Έλληνες και είμαι σίγουρος ότι την έχουμε στην καρδιά μας όλες τις εποχές του χρόνου. Αυτό θα δημιουργήσει ανάταση και αναζωογόνηση για την ελληνική βιομηχανία και μεταποίηση, που τόσο έχουν «χτυπηθεί» από την τρέχουσα κρίση. Ίσως έτσι περιοριστούν τα διάφορα εισαγόμενα θαλάσσια είδη, ακόμη και βουλγαρικής προέλευσης(!) που βλέπουμε όλοι μας καθημερινά στα μεγάλα σούπερ μάρκετ, στα ποικίλα καταστήματα που πωλούν ανάμεσα στα άλλα και προϊόντα για τη θάλασσα, στα ράφια και στις προθήκες των μαγαζιών στα οποία ψωνίζουμε…
Γιώργος Κωνσταντινίδης, οικονομολόγος, Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, συγγραφέας του βιβλίου “Συσσώρευση Κεφαλαίου και Παγκοσμιοποίηση στην Τουρκία Διαχρονικά”, εκδόσεις Παπαζήση, 2009.
