της Anne Applebaum (*)

Τη μικρότερη ημέρα του χρόνου, ύστερα από 10 μήνες πολέμου, ο Ουκρανός Πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ήρθε στην Ουάσινγκτον για να ευχαριστήσει τους Αμερικανούς για τη στήριξή τους. Πήγε στον Λευκό Οίκο, μίλησε στο Κονγκρέσο και μας συνεχάρη όλους για την πρώτη μας κοινή αμερικανο-ουκρανική νίκη: «Νικήσαμε τη Ρωσία στη μάχη για τα μυαλά του κόσμου».

Τίποτα σε αυτό το ταξίδι -ούτε τα χειροκροτήματα ούτε η σημαία ούτε η ομιλία- δεν ήταν αναπόφευκτο. Η ίδια η επιβίωση του Ζελένσκι δεν ήταν αναπόφευκτη. Η συνεχιζόμενη ύπαρξη της Ουκρανίας ως κυρίαρχου κράτους δεν ήταν αναπόφευκτη. Τον περασμένο Φεβρουάριο, πολλοί θεωρούσαν αυτά τα πράγματα μάλλον απίθανα.

Την παραμονή της εισβολής, ορισμένοι Αμερικανοί ειδικοί συνέστησαν να μη χορηγηθεί στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία με το επιχείρημα ότι ο πόλεμος θα τελείωνε γρήγορα. Άλλοι Αμερικανοί επαναλάμβαναν τη ρωσική προπαγάνδα, σύμφωνα με την οποία η Ουκρανία δεν αξίζει να υπάρχει. Ορισμένοι πολιτικοί υιοθέτησαν αυτές τις απόψεις. Τι θα είχε συμβεί αν είχαν επικρατήσει; Τι θα είχε γίνει αν υπήρχε άλλος Πρόεδρος στον Λευκό Οίκο; Ή αν είχε εκλεγεί άλλος πρόεδρος στην Ουκρανία; Ας φανταστούμε για μια στιγμή έναν κόσμο χωρίς ουκρανικό θάρρος, αμερικανικά και ευρωπαϊκά όπλα ή την ενότητα των δημοκρατιών σε όλον τον κόσμο.

Αν το ρωσικό σχέδιο είχε πετύχει, το Κίεβο θα είχε καταληφθεί σε λίγες ημέρες. Ο Ζελένσκι, η γυναίκα του και τα παιδιά του θα είχαν δολοφονηθεί από κάποιο απόσπασμα θανάτου που τριγυρνούσε στην πρωτεύουσα. Το ουκρανικό κράτος θα είχε καταληφθεί από τους συνεργάτες του εισβολέα που είχαν διαλέξει ήδη τα διαμερίσματά τους. Κι ύστερα, ο ρωσικός στρατός θα είχε σιγά-σιγά συντρίψει τα υπολείμματα του ουκρανικού στρατού μέχρι να κατακτήσει όλη τη χώρα. Το ρωσικό επιτελείο υπολόγιζε ότι αυτή η νίκη θα χρειαζόταν έξι εβδομάδες.

Αν όλα είχαν γίνει όπως σχεδιάζονταν, η Ουκρανία θα ήταν σήμερα γεμάτη με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις αίθουσες βασανιστηρίων και τις αυτοσχέδιες φυλακές που ανακαλύφθηκαν στη Μπούτσα, στο Ιζιούμ, στη Χερσώνα και τις άλλες περιοχές που καταλήφθηκαν πρόσκαιρα από τον ρωσικό στρατό και απελευθερώθηκαν από τις ουκρανικές δυνάμεις. Μία γενιά συγγραφέων, καλλιτεχνών, πολιτικών, δημοσιογράφων θα είχε θαφτεί σε μαζικούς τάφους. Τα ουκρανικά βιβλία θα είχαν αφαιρεθεί από τα σχολεία και τις βιβλιοθήκες. Η ουκρανική γλώσσα θα είχε καταργηθεί σε όλους τους δημόσιους χώρους. Εκατοντάδες χιλιάδες ακόμη παιδιά θα είχαν απαχθεί και θα είχαν μεταφερθεί στη Ρωσία ή θα είχαν διακινηθεί σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Οι Ρώσοι στρατιώτες, ενισχυμένοι από τη νίκη τους, θα βρίσκονταν ήδη στα σύνορα με την Πολωνία, σκάβοντας νέα χαρακώματα. Το ΝΑΤΟ θα ήταν υποχρεωμένο να δαπανήσει δισεκατομμύρια για να προετοιμαστεί για μία αναπόφευκτη εισβολή στη Βαρσοβία, το Βίλνιους ή το Βερολίνο. Εκατομμύρια Ουκρανοί πρόσφυγες θα ζούσαν σε καταυλισμούς σε όλη την Ευρώπη, χωρίς προοπτική να επιστρέψουν στην πατρίδα. Το κύμα συμπάθειας απέναντί τους θα είχε ξεφουσκώσει, τα χρήματα θα στέρευαν. Η οικονομία της Μολδαβίας θα είχε καταρρεύσει και η φιλορωσική κυβέρνησή της ίσως να ετοιμαζόταν ήδη να ενσωματώσει τη χώρα στην αναδυόμενη ρωσο-λευκορωσο-ουκρανική ομοσπονδία.

Και η καταστροφή δεν θα είχε περιοριστεί στην Ευρώπη. Η Κίνα θα ετοιμαζόταν να εισβάλει στην Ταϊβάν, καθώς θα γνώριζε ότι η Αμερική δεν θα έσπευδε να υπερασπιστεί ένα νησί στον Ειρηνικό. Οι Ιρανοί μουλάδες θα ανακοίνωναν ότι απέκτησαν, επιτέλους, πυρηνικά όπλα. Από τη Βενεζουέλα μέχρι τη Ζιμπάμπουε και τη Μιανμάρ, όλες οι δικτατορίες θα ενέτειναν την καταστολή, βέβαιες ότι οι παλιοί κανόνες -οι συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι κανόνες του πολέμου, το ταμπού του απαραβίαστου των συνόρων- πλέον δεν ισχύουν. Από την Ουάσινγκτον έως το Λονδίνο, κι από το Τόκιο έως την Κανμπέρα, ο δημοκρατικός κόσμος θα βρισκόταν αντιμέτωπος με την αναπόφευκτη πτώση του.

Τίποτα από αυτά, όμως, δεν συνέβη. Κι αυτό, επειδή ο Ζελένσκι έμεινε στο Κίεβο δηλώνοντας ότι χρειάζεται όπλα, όχι αεροπλάνο να τον πάρει. Επειδή οι Ουκρανοί στρατιώτες απέκρουσαν την πρώτη ρωσική επίθεση εναντίον της πρωτεύουσας. Επειδή η ουκρανική κοινωνία στήριξε τον στρατό της. Επειδή οι Ουκρανοί σε όλα τα επίπεδα διαχειρίστηκαν με δημιουργικό τρόπο τους περιορισμένους πόρους. Επειδή οι Ουκρανοί πολίτες ήταν, είναι και θα είναι αποφασισμένοι να υπομείνουν τρομερές δοκιμασίες. Επειδή συνέβησαν όλα αυτά, δεν ζούμε σε μία άσχημη, εναλλακτική πραγματικότητα.

Επειδή εμπνεύστηκαν από τις πρώτες εβδομάδες του ουκρανικού θάρρους, ο Πρόεδρος Μπάιντεν και το αμερικανικό Κονγκρέσο δεν υπέκυψαν στον απομονωτισμό τού «Πρώτα η Αμερική» και απέρριψαν τη λατρεία του αυταρχισμού που έχει καταλάβει ένα μέρος της αμερικανικής Δεξιάς. Οι ηγέτες της Ευρώπης -με εξαίρεση τον Βίκτορ Όρμπαν- επίσης αντιστάθηκαν στη ρωσική παραπληροφόρηση και συμφώνησαν να στηρίξουν την Ουκρανία.

Χάρις σε αυτά που κάναμε όλοι μαζί, το Κίεβο στέκεται ακόμη όρθιο. Οι Ουκρανοί εξακολουθούν να ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας. Οι σφαγές, οι εκτελέσεις, η μαζική βία που σχεδίαζαν οι Ρώσοι δεν έλαβαν χώρα στο μεγαλύτερο μέρος της Ουκρανίας. Ο δημοκρατικός κόσμος ενισχύθηκε αντί να καταρρεύσει. Ο Ζελένσκι ήρθε στην Ουάσινγκτον για να ευχαριστήσει τους Αμερικανούς για λογαριασμό της Ουκρανίας, αλλά στην πραγματικότητα εμείς πρέπει να τους ευχαριστήσουμε.

(*) H Αν Άπλμπομ είναι Αμερικανίδα ιστορικός

(Πηγή: The Atlantic)