Έντονη πολιτική και διανοητική θύελλα ξέσπασε στην Ελλάδα μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκος Μητσοτάκης στο Κοινοβούλιο σχετικά με τη Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Καταξιωμένες προσωπικότητες όπως ο ευρωβουλευτής Νίκος Φαρμαντούρης και ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μάρκος Μπόλαρης καταγγέλλουν την κυβέρνηση για κάλυψη, διπλωματική «παράδοση» στην Αίγυπτο και πιθανή συνέργεια, σε βάρος μιας από τις αρχαιότερες χριστιανικές μονές του κόσμου.
Η αντιπαράθεση εστιάζεται σε μια «προκαταρκτική κοινή κατανόηση» μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, η οποία αφορά στο νομικό καθεστώς και τα περιουσιακά δικαιώματα της μονής εν μέσω δικαστικής διαμάχης στην Αίγυπτο που απειλεί να μεταφέρει την ιδιοκτησία των μοναστηριακών εκτάσεων στο αιγυπτιακό κράτος.
Η σπίθα που άναψε τη φωτιά
Κατά τη διάρκεια κοινοβουλευτικής συνεδρίασης, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι Ελλάδα και Αίγυπτος είχαν καταλήξει σε «προκαταρκτική κοινή κατανόηση» σχετικά με τη μονή, προσθέτοντας ότι η συμφωνία διασφαλίζει τον θρησκευτικό της χαρακτήρα, απαγορεύει οποιαδήποτε αλλαγή στους χώρους λατρείας και εγγυάται τη συνέχιση της μοναστικής κοινότητας. Τόνισε ότι το ζήτημα της ιδιοκτησίας της μονής είναι «ζήτημα που πηγαίνει πίσω αιώνες» και υπέδειξε ότι εκμεταλλεύεται το θέμα «όποιος αγνοεί τα γεγονότα». Ωστόσο, δεν διευκρίνισε το περιεχόμενο της συμφωνίας, τη νομική της μορφή, ούτε αν ρητά διασφαλίστηκε η ιδιοκτησία.
Αυτή η ασαφής διατύπωση είναι ακριβώς που ενέτεινε τις κατηγορίες από την αντιπολίτευση — η οποία υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε μόνο στη διατήρηση του «χαρακτήρα» της μονής, αποφεύγοντας επιμελώς τη λέξη «ιδιοκτησία».
Φαραντούρης: «Η Μονή χαρίζεται στην Αίγυπτο;»
Με οξύτατη παρέμβαση, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φαραντούρης κατηγορεί τον Πρωθυπουργό για απόκρυψη πληροφοριών και καλεί την κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει το ακριβές περιεχόμενο της φερόμενης συμφωνίας με την Αίγυπτο. Ο Φαραντούρης σημειώνει ότι αιγυπτιακά δικαστήρια εξέδωσαν πρόσφατα απόφαση που φαίνεται να αφαιρεί από τη Μονή τα δικαιώματα ιδιοκτησίας που κατέχει εδώ και 1.600 χρόνια. Προειδοποιεί ότι αν δεν διασφαλιστεί η ιδιοκτησία, η μονή κινδυνεύει να μετατραπεί σε «κενό τουριστικό κέλυφος, χωρίς μοναστική ζωή».
Ο Φαραντούρης υπενθυμίζει ότι ο Πρωθυπουργός υποστήριξε πως το ζήτημα ανάγεται σε
αιώνες πίσω, αλλά επιμένει ότι αυτό είναι ψευδές· ισχυρίζεται ότι η διαμάχη προέκυψε μόνον τώρα, υπό την παρούσα αιγυπτιακή ηγεσία και την ελληνική κυβέρνηση. Παραπέμπει σε διεθνή δημοσιεύματα, συμπεριλαμβανομένης της Corriere della Sera, τα οποία φέρονται να αναφέρουν ότι η Ελλάδα αποδέχθηκε σιωπηρά τις αιγυπτιακές διεκδικήσεις ιδιοκτησίας με αντάλλαγμα πολιτικά ή οικονομικά οφέλη, και θέτει ευθέως το ερώτημα εάν αυτό συνιστά «χάρισμα της Μονής».
Επιπλέον, ο Φαραντούρης ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση ασκεί πιέσεις στον νέο Αρχιεπίσκοπο Σινά να εγκρίνει τη συμφωνία κατά την τελετή ενθρόνισής του — ενδεχομένως παρουσία Ελλήνων και Αιγυπτίων αξιωματούχων — ενώ οι νομικές διαδικασίες κατά της Μονής στην Αίγυπτο συνεχίζονται.
Μπόλαρης: «Ιστορική προδοσία»
Ο πρώην αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μάρκος Μπόλαρης προχωρά ακόμη παραπέρα, εξαπολύοντας πρωτοφανώς σκληρή επίθεση στον Πρωθυπουργό. Σε δημόσιο άρθρο του, κατηγορεί τον Μητσοτάκη ότι «ψεύδεται ασύστολα ενώπιον της Βουλής», χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις του «όνειδος» και «προδοσία του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας».
Σύμφωνα με τον Μπόλαρη:
- Η ιδιοκτησία της Μονής δεν αποτελεί άλυτη ή αρχαία διαφορά. Εδώ και 1.500 χρόνια, η περιουσία της έχει αναγνωριστεί — από Βυζαντινούς αυτοκράτορες, το Αχτιναμέ του Προφήτη Μωάμεθ, Οθωμανούς σουλτάνους, τον Ναπολέοντα, τους Βρετανούς και σύγχρονες αιγυπτιακές αρχές.
- Μόνο τώρα, υπό την παρούσα ελληνική κυβέρνηση, αμφισβητείται η ιδιοκτησία από την Αίγυπτο στα δικαστήριά της.
- Η δήλωση του Πρωθυπουργού ότι η διαφορά «κρατάει αιώνες» είναι, κατά τον ίδιο, «εντελώς ψευδής».
- Η άρνηση του Μητσοτάκη να αναφέρει την ιδιοκτησία — μιλώντας μόνο για τον «θρησκευτικό χαρακτήρα» της Μονής — θεωρείται εσκεμμένη παραπλάνηση.
Ο Μπόλαρης κατηγορεί επίσης τον Πρωθυπουργό ότι:
- Ενέταξε τη Μονή σε μυστικές διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο χωρίς εξουσιοδότηση από τη Βουλή, την Εκκλησία ή την μοναστική κοινότητα του Σινά.
- Δημιούργησε διατυπώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά της Μονής στα αιγυπτιακά «ψευδοδικαστήρια» για να δικαιολογηθεί δήμευση.
- Συμμετέχει σε «διπλωματικό ξεπούλημα» — ανταλλάσσοντας μοναστηριακά δικαιώματα ιδιοκτησίας με ευρύτερες γεωπολιτικές συμφωνίες με την Αίγυπτο.
Η φρασεολογία του είναι εξαιρετικά σκληρή — αποκαλεί τον Μητσοτάκη «ανάξιο της ιστορικής και πνευματικής κληρονομιάς της Ελλάδας», μιλά για «προδοσία της Ρωμιοσύνης» και προειδοποιεί για προσπάθεια εξαναγκασμού των μοναχών να υπογράψουν την παραχώρηση ιερής γης.
Ο πυρήνας των κατηγοριών
Κοινός παρονομαστής στις παρεμβάσεις Φαρμαντούρη και Μπόλαρη είναι η χάραξη μιας σαφούς και ισχυρής πολιτικής αφήγησης. Κατηγορούν τον Πρωθυπουργό ότι παραπλάνησε τόσο τη Βουλή όσο και τον ελληνικό λαό για τη φύση και τη χρονική συγκυρία της διαμάχης για τη Μονή Αγίας Αικατερίνης. Υποστηρίζουν ότι ψευδώς παρουσιάστηκε το ζήτημα ως αρχαία διαφορά, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για νέα εξέλιξη που προκλήθηκε από πρόσφατη αιγυπτιακή δικαστική απόφαση υπό τη σημερινή ελληνική διακυβέρνηση.
Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση αποκρύπτει κρίσιμες πληροφορίες και το περιεχόμενο ή ακόμη και την ύπαρξη της «προκαταρκτικής κατανόησης» με την Αίγυπτο. Κατά την άποψή τους, δεν πρόκειται για αθώα ή συμβολική συμφωνία, αλλά για ρύθμιση που δυνητικά υπονομεύει τη νομική κυριότητα της Μονής και της εκτεταμένης περιουσίας της. Επιμένουν ότι αυτό που διακυβεύεται δεν είναι απλώς η διατήρηση του «θρησκευτικού χαρακτήρα» της μονής, όπως επαναλαμβάνει ο Πρωθυπουργός, αλλά η ίδια η ιδιοκτησία — γη, κτίρια, αρχεία, κειμήλια και τίτλοι ιδιοκτησίας που κατέχονται επί 1.500 και πλέον χρόνια.
Ο Φαραντούρης προχωρεί ακόμη περισσότερο, υπονοώντας ότι η Ελλάδα ενδέχεται να αποδέχθηκε σιωπηρά τις αιγυπτιακές αξιώσεις με αντάλλαγμα πολιτικά ή οικονομικά οφέλη — δηλαδή μια ανταλλαγή σιωπής και συνεργασίας για διπλωματικό κέρδος. Τόσο ο ίδιος όσο και ο Μπόλαρης προειδοποιούν ότι η αόριστη φρασεολογία που χρησιμοποίησε ο Πρωθυπουργός στη Βουλή μπορεί να αξιοποιηθεί νομικά στις αιγυπτιακές διαδικασίες για να υπονομευθεί η υπόθεση της Μονής στα εκεί δικαστήρια.
Ο Μπόλαρης προσθέτει ότι αυτή η συμπεριφορά υπονομεύει όχι μόνο τη θρησκευτική και εθνική ευθύνη της Ελλάδας, αλλά και τις διεθνείς της υποχρεώσεις — περιλαμβανομένων των συμβάσεων της UNESCO που προστατεύουν τη Μονή ως παγκόσμιο πολιτιστικό και θρησκευτικό μνημείο. Τονίζει ότι για πρώτη φορά στην ιστορία αμφισβητείται η κυριότητα της Μονής — και αυτό συμβαίνει υπό ελληνική κυβέρνηση που ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία.
Παράλληλα, ο Φαρμαντούρης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι ο νέος Αρχιεπίσκοπος Σινά και η μοναστική κοινότητα ενδέχεται να πιεστούν ώστε να αποδεχθούν ή να νομιμοποιήσουν την εν λόγω φερόμενη συμφωνία με την Αίγυπτο. Και οι δύο πολιτικοί υποστηρίζουν ότι η κατάσταση αυτή δεν συνιστά απλώς διπλωματικό λάθος, αλλά εθνική, εκκλησιαστική και πολιτιστική προδοσία.
Συμπέρασμα
Αυτό που ξεκίνησε ως τεχνική διπλωματική ενημέρωση έχει μετατραπεί σε σφοδρή εσωτερική αντιπαράθεση στην Ελλάδα. Ενώ η κυβέρνηση κάνει λόγο για διπλωματική κατανόηση που διασφαλίζει τον «χαρακτήρα» της μονής, εξέχουσες πολιτικές φωνές κατηγορούν τον Πρωθυπουργό ότι συγκαλύπτει το πραγματικό διακύβευμα — την κυριότητα — και πιθανώς διευκολύνει τις νομικές και πολιτικές προσπάθειες της Αιγύπτου να απορροφήσει την κληρονομιά και τις εκτάσεις της μονής.
Το ζήτημα πλέον δεν αφορά μόνο το Σινά, αλλά τη διαφάνεια, την εθνική αξιοπρέπεια και τον ρόλο της Ελλάδας ως προστάτιδας μιας από τις αρχαιότερες χριστιανικές εστίες.
Δεν ξέρουμε ποιος ανάρτησε στις Ανιχνεύσεις – ως κύριο θέμα μάλιστα- αυτό το άρθρο της Κοπτικής Αλληλεγγύης copticsolidaryity, ”μακρά χειρ ” της γνωστής χριστιανικής αιρέσεως των Κοπτών της Αιγύπτου. Ελπίζουμε να διαμαρτυρηθούν οι ελληνορθόδοξοι -αν και αριστεροπροοδευτικοί -κ.κ. Φαραντούρης και Μπόλαρης για την ”αξιοποίηση” των αντικυβερνητικών δηλώσεών τους .
Υ.Γ ”ΤΙ ΖΟΡΙ ΤΡΑΒΟΥΝ ”ΟΙ ΚΟΠΤΕΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟ ΣΙΝΑ;;;.
Ἔχει μία σχετικὴ ἀνάρτηση σήμερα ὁ Μάνος Λαμπράκης στὸ fb, ὅποιος θέλει νὰ ἀνατρέξει, δὲν γνωρίζω πῶς νὰ τὸ ἐπισυνάψω. Ταιριάζει ἀρκετὰ στὴν δική μου ἀντίληψη. Ἡ θέση τῆς πολιτείας στὴν συγκεκριμένη περίοδο ὡς πρὸς τὴν Μονὴ Σινᾶ ἀλλὰ καὶ γενικότερα ὡς πρὸς τὰ θρησκευτικὰ θέματα, εἶναι ἡ φαινόμενη ἀφ` ὑψηλοῦ θεώρηση τοῦ ἱεροῦ. Φαίνεται σὰν νὰ ἀνέχονται τὴν ὕπαρξη ἱεροῦ, καὶ ὅτι μποροῦν νὰ τὸ ὁρίσουν, νὰ τὸ περιορίσουν, `χαριστικὰ ` νὰ τὸ κατανοήσουν. Ἀντιγράφω ἀπὸ τὸν σχολιασμὸ τοῦ Μ. Λ.:
«η ιστορική ουσία της Μονής του Σινά βρίσκεται ακριβώς στην άρνηση κάθε διαμεσολάβησης. Εδώ, στην έρημο της θεοφάνειας, το βλέμμα δεν χρειάζεται θεματοφύλακα. Ο Θεός δεν υπεγράφη ποτέ από Υπουργείο Εξωτερικών. Το Σινά υπήρξε πάντοτε τόπος όπου η ελευθερία προηγείται του θεσμού. Όταν, λοιπόν, η ελευθερία αυτή υπάγεται σε «κατανόηση», το ιερό δεν προστατεύεται: μεταφράζεται σε όρους συμβατότητας με τη γραφειοκρατία της εποχής.
Η κατανόηση — και όχι πλέον σύμβαση — είναι η λέξη-κλειδί της εποχής: ο κόσμος δεν πολεμά το ιερό, το «κατανοεί» τόσο πολύ που το αφοπλίζει.»
Τὸ ἱερὸ δὲν κατανοεῖται, οὔτε μπαίνει σὲ καλούπια, πνευματικά. Ὑπερβαίνει τὸν ἄνθρωπο. «Αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται». Δὲν εἶναι ὁρατὸ σὲ αὐτοὺς ποὺ δὲν ἀφήνονται νὰ δοῦν, ἀλλὰ τουλάχιστον μπορεῖ νὰ τοῦ ἀφιερώνουμε μία θέση, ἕναν τόπο ἀνεξερεύνητο, ἀνερμήνευτο μήπως κάποτε ὑπάρξει κάποια ἀχτίδα φωτός, φώτισης.