Υβριδική αποτροπή στην εποχή της αβεβαιότητας

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

Δυστυχώς πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν μπει ξανά σε μια φάση έντασης. Το ερώτημα που επιτακτικά τίθεται είναι αν οδεύουμε προς μια νέα στρατιωτική κρίση ή πρόκειται απλά για μια πρόσκαιρη επιδείνωση στις διμερείς σχέσεις

Δυστυχώς πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν μπει ξανά σε μια φάση έντασης. Το ερώτημα που επιτακτικά τίθεται είναι αν οδεύουμε προς μια νέα στρατιωτική κρίση ή πρόκειται απλά για μια πρόσκαιρη επιδείνωση στις διμερείς σχέσεις. Κατ’ αρχάς, υπάρχουν δύο σημαντικοί παράγοντες που ευνοούν την κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας.

Ο πρώτος αφορά την άτυπη έναρξη της προεκλογικής περιόδου στην Τουρκία που ενισχύει την τάση εσωτερικοποίησης της εξωτερικής πολιτικής. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί πολιτικοί από τα κόμματα της αντιπολίτευσης πλειοδοτούν σε δηλώσεις εναντίον της Ελλάδας. Υπάρχει μια βαθιά ριζωμένη καχυποψία για τους Ελληνες μέσα στην τουρκική κοινωνία, που κανένας οπορτουνιστής πολιτικός δεν μπορεί να αγνοήσει. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μια επιθετική ενέργεια οποιασδήποτε μορφής, αν στεφθεί με επιτυχία, θα ωφελήσει εκλογικά το καθεστώς Ερντογάν.

Δεύτερον, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αναπόφευκτα στρέψει την προσοχή της διεθνούς κοινότητας προς τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτή η παραδοχή, ίσως, ενθαρρύνει την τουρκική ηγεσία να προβεί σε κινήσεις με σκοπό τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο. Αν κρίνει κανείς από την αμηχανία που δείχνει το ΝΑΤΟ στα τουρκικά τερτίπια για την ένταξη της Φινλανδίας και Σουηδίας, η Αγκυρα πιθανόν να πιστεύει ότι έχει το περιθώριο να ασκήσει τώρα μεγαλύτερη πίεση στην Ελλάδα. Ετσι και αλλιώς, η ερντογανική Τουρκία έχει παύσει προ πολλού να συμπεριφέρεται ως νατοϊκή χώρα.

Η απαισιοδοξία για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων τους επόμενους μήνες μετριάζεται από δύο κρίσιμους παράγοντες που απουσίαζαν στην κρίση του 2020. Ο πρώτος αφορά τη θεαματική ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας με τα υπερσύγχρονα μαχητικά Rafale και τα πρώτα εκσυγχρονισμένα F-16. Η ελληνική αεροπορική ισχύς είναι ανώτερη της τουρκικής σε ποιότητα μέσων και προσωπικού, καθιστώντας σχεδόν απαγορευτική μια επιθετική ενέργεια μεγάλη κλίμακας.

Δεύτερον, η υπογραφή της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας άλλαξε τους συσχετισμούς ισχύος στην περιοχή. Η σημαντικότερη στρατιωτική δύναμη της Ε.Ε. δεσμεύτηκε να υποστηρίξει τη χώρα μας σε περίπτωση πολέμου, χωρίς αστερίσκους. Η αξιοπιστία του προέδρου Μακρόν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, με βάση τη μέχρι τώρα στάση του στα ελληνοτουρκικά. Ταυτόχρονα, η παρουσία αμερικανικών δυνάμεων περιορίζει σημαντικά τον δυνητικό χώρο δράσης των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Δεδομένου ότι οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε ιστορικό ναδίρ, τυχόν στρατιωτικές ενέργειες εναντίον της Δυτικής Θράκης και της Κρήτης θα προκαλέσουν αυτόματα την αντίδραση της Ουάσιγκτον.

Η Αθήνα πρέπει να υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση, που δεν θα περιορίζεται στην αγορά οπλικών συστημάτων και στην επίκληση του διεθνούς δικαίου.

Ωστόσο, ο τουρκικός αναθεωρητισμός είναι μια πολυεπίπεδη και δυναμική πρόκληση που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με συμβατική στρατιωτική ισχύ. Η Αγκυρα έχει αποκομίσει αρκετά διδάγματα από τη ρωσική στρατηγική στην Ανατολική Ευρώπη, προσαρμόζοντάς τα στη δική της πραγματικότητα. Η εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών, η παραπληροφόρηση εναντίον της χώρας μας, η προσπάθεια χειραγώγησης των μουσουλμανικών κοινοτήτων και οι επιθετικές επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών εντάσσονται σε μια γκρίζα ζώνη τουρκικών δραστηριοτήτων που υπονομεύουν την ελληνική κυριαρχία.

Η χώρα μας πρέπει να συγκροτήσει μια νέα υβριδική αποτροπή που να διαχωρίζει τις απειλές του αντιπάλου (συμβατικές ή ασύμμετρες) για την καλύτερη αντιμετώπισή τους και να απαντάει σε κάθε κίνηση της γειτονικής χώρας με τον ίδιο ή παραπλήσιο τρόπο. Με άλλα λόγια, η Αθήνα πρέπει να υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση που δεν θα περιορίζεται στην αγορά οπλικών συστημάτων και την επίκληση του διεθνούς δικαίου. Να μας βρίσκουν πάντα έτοιμους να αυξήσουμε το κόστος των επιλογών τους, μέχρι να αλλάξουν εκείνοι την πολιτική τους.

Η επιτυχημένη αντίσταση των Ουκρανών καταδεικνύει ότι τα στρατιωτικά μέσα δεν επαρκούν από μόνα τους για την αντιμετώπιση μιας μεγάλης εξωτερικής απειλής. Ο επιτυχημένος πληροφοριακός πόλεμος προωθεί νικηφόρα αφηγήματα που κινητοποιούν την κοινωνία και συγκινούν ξένα ακροατήρια. Το υψηλό φρόνημα ενός λαού δεν είναι τεκμήριο μιλιταρισμού, αλλά απαραίτητη συνθήκη επιβίωσης. Παράλληλα, η Αθήνα πρέπει να ξεκινήσει μια συστηματική προσπάθεια για αύξηση της επιρροής μας στα σημαντικότερα κέντρα λήψης αποφάσεων. Πριν από την Ουκρανία ήταν η Κύπρος που δέχθηκε εισβολή και σήμερα είναι η Ελλάδα που υπερασπίζεται τις δημοκρατικές αξίες στην περιοχή.

Η σημερινή Τουρκία δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί και δεν πρόκειται να επιστρέψει στον δρόμο του εκδημοκρατισμού. Η τουρκική ηγεσία στο σύνολό της επιδιώκει την εξομάλυνση των σχέσεών της με όλες τις γειτονικές χώρες, πλην της δικής μας και της Κύπρου. Δεν είναι μια τυχαία εξέλιξη, αλλά μια δηλωτική πρόθεση για επέκταση εις βάρος του Ελληνισμού. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει περιθώριο για καμία σοβαρή διαπραγμάτευση. Μόνο μια πολιτική ισχύος μπορεί να θωρακίσει τη χώρα μας τα επόμενα χρόνια. Σε διαφορετική περίπτωση, ο ισχυρός θα αποσπάσει ό,τι μπορεί και ο αδύναμος θα παραχωρήσει ό,τι πρέπει.

* Ο κ. Μάνος Καραγιάννης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King’s College London και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

“Καθημερινή”

spot_img

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα