Η Βόρεια Κύπρος είναι επίσης ένα ισραηλινό πρόβλημα
από τον Shay Gal
Δεν είναι ρόλος της ή επιθυμία του Ισραήλ να ελευθερώσει τη Βόρεια Κύπρο. Ωστόσο, εάν η απειλή από την περιοχή φτάσει σε κρίσιμο επίπεδο, η στρατηγική στάση του Ισραήλ πρέπει να αλλάξει. Το Ισραήλ, σε συνεργασία με την Ελλάδα και την Κύπρο, πρέπει να προετοιμάσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την απελευθέρωση του βόρειου τμήματος του νησιού.
Δημοσιεύτηκε στις 29-07-2025 10:10
Τελευταία τροποποίηση: 29-07-2025 10:10
Πριν λίγες ημέρες ήταν η 51η επέτειος της τουρκικής εισβολής του 1974 – μια διαρκής τραυματική εμπειρία για τους Ελληνοκύπριους. Επί δεκαετίες, το Ισραήλ αντιμετώπιζε αυτή τη σύγκρουση ως ένα μακρινό ελληνικό-τουρκικό ζήτημα, αλλά πλέον οφείλει να αναγνωρίσει με σαφήνεια: η Βόρεια Κύπρος δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα των Ελληνοκυπρίων – είναι και ισραηλινό. Σε πρακτικούς όρους, η Βόρεια Κύπρος λειτουργεί ως διεθνής terra nullius, επιτρέποντας στην Τουρκία και σε τρομοκρατικές ομάδες όπως η Χαμάς και η Quds Force του Ιράν ανεμπόδιστη επιχειρησιακή ελευθερία.
Από την εισβολή, που σκότωσε χιλιάδες και εκτόπισε εκατοντάδες χιλιάδες, η παρουσία της Τουρκίας έχει αθόρυβα μεταμορφωθεί. Η περιοχή είναι πλέον ένα προωθημένο στρατιωτικό οχυρό της Τουρκίας, φιλοξενώντας προηγμένα συστήματα όπλων, υποδομές κυβερνο-επιτήρησης και SIGINT (σήματα πληροφοριών), ικανές να υποκλέπτουν στρατιωτικές και πολιτικές ισραηλινές επικοινωνίες, παράλληλα με κρυφές τρομοκρατικές εγκαταστάσεις που υποστηρίζονται από την Άγκυρα. Σύμφωνα με διαρροές από έγγραφα πληροφοριών, υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι χαρακτήρισαν τη Βόρεια Κύπρο ως μία ιδανική τοποθεσία «όπου οτιδήποτε μπορεί να γίνει χωρίς παρεμβολή από αστυνομικές ή δικαστικές αρχές».
Η Τουρκία μπορεί να αναπτύξει οπλισμένα drones από το αεροδρόμιο του Λευκονίκου – μετατρεπόμενο από εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο σε βάση drone στο πλαίσιο περιφερειακών διαμαχών για το φυσικό αέριο – πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με τις ηπειρωτικές βάσεις της. Από τον Μάιο του 2021, η Τουρκία σταθμεύει επίσημα οπλισμένα Bayraktar TB2 drones εκεί, και πιο προηγμένα UAV Akinci παρουσιάστηκαν δημόσια σε στρατιωτική παρέλαση τον Ιούλιο του 2024.
Αυτά τα UAV μπορούν να στοχοθετήσουν με ταχύτητα ισραηλινές πλατφόρμες φυσικού αερίου, ναυτικά σκάφη και στρατηγικούς στόχους.
Επιπλέον, οι προηγμένοι αντιπλοϊκοί πύραυλοι ATMACA της Τουρκίας, με βεληνεκές πάνω από 200 χλμ, θα μπορούσαν να απειλήσουν άμεσα θαλάσσια περιουσιακά στοιχεία του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων πλατφορμών φυσικού αερίου. Επιπλέον, ο νέος βαλλιστικός πύραυλος Typhoon της Τουρκίας είναι ικανός να πλήττει με ακρίβεια στόχους έως και 560 χιλιομετρών. Σύμφωνα με δυτικές μυστικές υπηρεσίες, οι βάσεις πυραύλων στην Κερύνεια και τη Φαμαγγύστη είναι ήδη έτοιμες για την ανάπτυξή τους, θέτοντας την πρώτη άμεση βαλλιστική απειλή της Τουρκίας προς το Ισραήλ, με την ικανότητα να πλήξει την Ιερουσαλήμ, το Τελ Αβίβ και τον κόλπο της Χάιφα.
Την ίδια στιγμή, η Ε.Ε. συνεχίζει τη συνεργασία ασφάλειας με την Άγκυρα, παρά την κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους από την Τουρκία – μια αντίφαση που υπονομεύει την αξιοπιστία της Ένωσης και θέτει σε κίνδυνο την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.
Η επιθετική εξωτερική πολιτική της Άγκυρας, που χαρακτηρίζεται από παράνομες κατοχές, παραβιάσεις κυρώσεων και σχέσεις με εξτρεμιστικές ομάδες, την ευθυγραμμίζει με έκνομα καθεστώτα παρά με συμμάχους του ΝΑΤΟ. Δεδομένης της απαίτησης ομοφωνίας στο ΝΑΤΟ και των τεταμένων σχέσεων της Τουρκίας εντός της συμμαχίας, η προστασία του Άρθρου 5 είναι απίθανη ακόμη και σε άσχετες συγκρούσεις, και πρακτικά αδύνατη όσον αφορά τη Βόρεια Κύπρο, η οποία αναγνωρίζεται διεθνώς ως κυπριακό έδαφος.
Ωστόσο, η απειλή δεν είναι αποκλειστικά στρατιωτική. Λόγω της έλλειψης αποτελεσματικής διεθνούς εποπτείας, η κατεχόμενη περιοχή έχει μετατραπεί σε κόμβο χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και ξεπλύματος χρήματος, με παράνομα ιρανικά και τουρκικά κεφάλαια να ρέουν μέσω εταιρειών-κελυφών για την υποστήριξη της Χαμάς και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων.
Έγγραφα που κατασχέθηκαν κατά τις επιχειρήσεις «Φύλακας των Τειχών» (2021) και «Σιδερένια Ξίφη» (2023) στη Γάζα αποκάλυψαν τα σχέδια της Χαμάς να ιδρύσει επιχειρησιακό παρακλάδι στην Τουρκία και τη Βόρεια Κύπρο, με αποστολή τη διενέργεια επιθέσεων κατά Ισραηλινών στην Ευρώπη.
Επιπλέον, το 2023, πυρήνας της Quds Force που αποκαλύφθηκε στην περιοχή σχεδίαζε επιθέσεις κατά ισραηλινών στόχων στην Ευρώπη. Αυτός ο ιρανικός πυρήνας υπογραμμίζει το καθεστώς της Βόρειας Κύπρου ως ασφαλές καταφύγιο για αντιισραηλινές επιχειρήσεις. Έτσι, ο τουρκικός έλεγχος της Βόρειας Κύπρου επιτρέπει στην Τουρκία και το Ιράν να παρακάμπτουν κυρώσεις και να κλιμακώνουν τη στρατηγική τους απειλή κατά του Ισραήλ. Επιπλέον, ξενοδοχεία, καζίνο, πανεπιστήμια και λιμάνια στη Βόρεια Κύπρο έχουν αναφερθεί ως καλυμμένοι κόμβοι κατασκοπείας, εκβιασμών και επιχειρήσεων πληροφοριών που συντονίζονται από τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας και δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος, περιλαμβανομένων επιχειρήσεων «μελιού» που στοχοποιούν διεθνείς αξιωματούχους.
Δεν είναι ρόλος ούτε επιθυμία του Ισραήλ να ελευθερώσει τη Βόρεια Κύπρο. Ωστόσο, εάν η απειλή από την περιοχή φτάσει σε κρίσιμο όριο, η στρατηγική στάση του Ισραήλ πρέπει να αλλάξει. Το Ισραήλ, σε συντονισμό με την Ελλάδα και την Κύπρο, οφείλει να προετοιμάσει μια επιχείρηση έκτακτης ανάγκης για την απελευθέρωση του βόρειου τμήματος του νησιού.
Μια τέτοια επιχείρηση θα εξουδετέρωνε τις δυνατότητες τουρκικής ενίσχυσης από την ηπειρωτική χώρα, θα κατέστρεφε τα αντιαεροπορικά συστήματα στη Βόρεια Κύπρο, θα εξάλειφε τα κέντρα πληροφοριών και διοίκησης, και τελικά θα απομάκρυνε τις τουρκικές δυνάμεις, αποκαθιστώντας τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυπριακή κυριαρχία. Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να φέρει το όνομα «Η Οργή του Ποσειδώνα», από τον ελληνικό θεό της θάλασσας, τονίζοντας την κυριαρχία στο θαλάσσιο πεδίο και τις καταστροφικές συνέπειες ενός σεναρίου ακραίας κλιμάκωσης. Η ονομασία υπογραμμίζει τη δέσμευση του Ισραήλ για την προστασία στρατηγικών θαλάσσιων πόρων και τη διατήρηση ανοικτών θαλάσσιων διαύλων κρίσιμων για την περιφερειακή ασφάλεια. Αυτό θα παραμείνει σχέδιο έκτακτης ανάγκης: το Ισραήλ δεν επιδιώκει τη σύγκρουση, αλλά πρέπει να είναι πλήρως προετοιμασμένο. Το ισραηλινό πλήγμα κατά των πυρηνικών υποδομών του Ιράν, που παλαιότερα θεωρείτο εξαιρετικά απίθανο σενάριο, τελικά πραγματοποιήθηκε. Η Τουρκία, η οποία αυτή τη στιγμή κατασκευάζει τον προβληματικό πυρηνικό σταθμό του Άκκουγιου στις μεσογειακές της ακτές – ένα έργο που η Ρωσία εγκαταλείπει γρήγορα λόγω αναγνωρισμένων κινδύνων – θα πρέπει να εσωτερικεύσει αυτό το δίδαγμα.
Ο Shay Gal είναι ειδικός στη διεθνή πολιτική, τη διαχείριση κρίσεων και την στρατηγική επικοινωνία. Εργάζεται σε διεθνές επίπεδο, με επίκεντρο τις δυναμικές ισχύος, τη γεωπολιτική στρατηγική και τη δημόσια διπλωματία, και την επιρροή τους στη χάραξη πολιτικής.
Είναι σαφές και προκύπτει από πλήθος μελετών και δημοσιεύσεων ότι ο κύριος στόχος των USA στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν και είναι η ασφάλεια του Ισραήλ.
Ο στόχος αυτός, κατά τον Κίσιντζερ, εξυπηρετούνταν ή τουλάχιστον δεν εμποδίζονταν από την κατοχή της βόρειας Κύπρου από τον τουρκικό στρατό (1974), ισχυρό βραχίονα της νατοϊκής συμμαχίας και αφοσιωμένο(τότε) στρατηγικό σύμμαχο του Ισραήλ.
Όμως τα πράγματα άρχιζαν να αλλάζουν από την εποχή του πρώτου πολέμου του κόλπου (1991), όπου το τουρκοφραγκικό (νεοτουρκικό) καθεστώς αρνήθηκε την ενεργό συμμετοχή της Τουρκίας στην επιχείρηση Καταιγίδα της ερήμου, εναντίον του Ιράκ.
Έκτοτε παρατηρείται μια σταδιακή ψυχρότητα, που σιγά σιγά μετατρέπεται σε (τουλάχιστον) απόσταση μεταξύ του τουρκοφραγκικού και του ισραηλιτικού καθεστώτος, με διακυμάνσεις βέβαια.
Οι ισραηλιτικές εκτιμήσεις που παραθέτει το άρθρο είναι βάσιμες και μας εξηγούν:
Tην έντονη φημολογία της εποχής εκείνης (2017) περί (μυστικής) παρέμβασης του Νετανιάχου, που οδήγησε στην σκλήρυνση (την τελευταία στιγμή) της στάσης του προέδρου Αναστασιάδη και στην κατάρρευση των συνομιλιών του Κρας Μοντανά, όπως κατηγορούν με στοιχεία τον Αναστασιάδη δεξιοί (Αβέρωφ Νεοφύτου, Μακάριος Δρουσιώτης) και αριστεροί (Άνδρος Κυπριανού, Τομάζος Τσελεπής) αντίπαλοι του.
Kαι την αυτοπρόσωπη παρουσία του Νετανιάχου, ύστερα από πρόταση του ομολόγου του της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, στην 5η Τετραμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Σερβίας, στη Σόφια, το Νοέμβριο του 2018, όπου συζήτησαν (για πρώτη φορά) στο γεύμα εργασίας, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Τετραμερούς, θέματα συνεργασίας του Ισραήλ με χώρες της Ν.Α. Ευρώπης.
Αν αλλάξει και επισήμως (δηλαδή καθαρά και όχι ήξεις-αφήξεις) η στρατηγική του Ισραήλ, μένει να δούμε αν και πως το γραικοφραγκικό καθεστώς θα κινηθεί και δεν θα σπεύσει για μία ακόμα φορά να γίνει…θεληματζής, δαπάναις και αίματι βεβαίως ημών των Ρωμιών.
Με προβληματίζει επίσης το τι ακριβώς σημαίνει η “διατήρηση ανοικτών θαλάσσιων διαύλων κρίσιμων για την περιφερειακή ασφάλεια ”
Τα νταβατζιλικια της γαλάζιας πατρίδας.. αυτό εννοεί
Η μεσόγειος είναι τα στενά της όπως έλεγε και ο Μπροντελ στο κλασικό του έργο.
Μήπως πρέπει να τον (ξανα)διαβάσουμε αυτόν τον κολοσσό της Ιστορίας.