πηγή: εφημερίδα “Θεσσαλονίκη
Του Παντελή Σαββίδη
Το Άγιο Όρος υπήρξε διαχρονικά ένας τόπος όπου η ιστορία συναντά την πνευματικότητα, η παράδοση διασταυρώνεται με την πολιτική, και η προσευχή με την εξουσία. Η χιλιετής αυτή πολιτεία των μοναχών σήμερα περνάει μια περίοδο μετάβασης, που πολλοί χαρακτηρίζουν ως «μετάλλαξη». Δεν είναι μια κρίση άρνησης, όπως ορισμένοι σπεύδουν να ερμηνεύσουν, αλλά μια πολυσύνθετη διαδικασία αλλαγών, όπου τα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι εσωτερικές αντιφάσεις διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο.
Είμαστε επισκέπτες του Όρους από το 1975 και κάθε φορά που διαβαίνουμε τις πύλες του συναντάμε κάτι διαφορετικό. Το όρος δεν θα το καταλάβεις ποτέ. Δεν θα αποκτήσεις καθολική εικόνα του. Αυτή η απειρία του είναι που το κάνει ελκυστικό και σεβαστό. Υποκλίνεσαι στην μεγαλοσύνη του Όρους ανεξαρτήτως των ανθρώπων που το υπηρετούν.
Παρά τις διαφορές που επισημαίνουν πολλοί εκτός του Όρους, στο Περιβόλι της Παναγιάς αυτά θεωρούνται δεδομένα. Δεν είναι κανείς κατά του Πατριάρχη απαντούν σε σχετική ερώτηση. Απλώς, προσλαμβάνουν, ερμηνεύουν και αντιμετωπίζουν διαφορετικά ορισμένες από τις κινήσεις του. Και αυτό είναι κατοχυρωμένο διαχρονικά. Δεν σημαίνει διαφωνία ή άρνηση της πνευματικής ηγεμονίας του Πατριάρχη. Στο Όρος υπάρχει ένας ιδιότυπος κοινοβιακός αναρχισμός. Ο οποίος συνδυάζεται με άκρα ταπείνωση και υποταγή στην ιεραρχία του. Στο Άγιο Όρος, όλοι δηλώνουν ότι ανήκουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η δήλωση αυτή είναι δεδομένη, ιστορικά θεμελιωμένη και θεολογικά αδιαμφισβήτητη. Ωστόσο, ορισμένοι ηγούμενοι εμφανίζονται περισσότερο πρόθυμοι να προβάλουν την αφοσίωσή τους στον Πατριάρχη, άλλοτε με κίνητρα ειλικρινή και άλλοτε με κίνητρο τη διατήρηση της ισορροπίας και της ειρήνης εντός της μοναστικής χερσονήσου.
Υπάρχει κάποια ιδιαιτερότητα με το ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος το οποίο μνημονεύει τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αλλά είναι αλήθεια ότι επηρεάζεται από τις περίπλοκες σχέσεις με τη ρωσική εκκλησιαστική σφαίρα, και το πώς οι γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις αντανακλώνται στον μικρόκοσμο του Όρους. Στο μοναστήρι εγκαταβιούν μοναχοί από τη Ρωσία, τις Ρωσόφωνες περιοχές της Ουκρανίας αλλά και Ουκρανοί που ασπάζονται την ρωσική εκκλησία.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η επικείμενη επίσκεψη στο Άγιο Όρος του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας και προκαθήμενου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας Επιφάνιου.
Θα δημιουργήσει νέες εντάσεις και θα ανατρέψει ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί με πολύ κόπο; Θα δούμε. Δεν είναι γνωστό αν θα είναι μια επίσημη επίσκεψη ή προσκυνηματική.
Η υπόθεση της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου παραμένει μια ανοιχτή πληγή. Παρά τις αποφάσεις της ελληνικής Δικαιοσύνης και τις εκκλήσεις του Πατριαρχείου, η κατάσταση παραμένει στάσιμη. Ο ίδιος ο Πατριάρχης, σε μια στιγμή απογοήτευσης, φέρεται να αναρωτήθηκε αν «υπάρχει ελληνική διοίκηση;» — μια φράση που αποτυπώνει την αίσθηση αδυναμίας επιβολής του νόμου σε έναν χώρο που τυπικά υπάγεται στην ελληνική πολιτεία.
Πολλοί μοναχοί εκφράζουν την ανησυχία τους για το πού θα πάνε οι Εσφιγμενίτες αν εκδιωχθούν βίαια. Άλλοι, προτείνουν δημιουργικές λύσεις όπως μία νέα σελίδα διαλόγου, με ένα ουδέτερο διαμεσολαβητή, που θα οδηγούσε σε μία λύση αποκατάστασης της κανονικής τάξεως, μέχρι την ήπια πειθώ. Αυτό που κατανοούν όλοι είναι ότι η βία δεν μπορεί να είναι η απάντηση. Η εικόνα μοναχών που υπηρετούν τον μοναχισμό επί δεκαετίες να οδηγούνται με χειροπέδες ή να φυλακίζονται θα αποτελούσε βαρύ τραύμα για την Ορθοδοξία και την Ελλάδα.
Η αλλαγή στο Όρος είναι ορατή παντού. Οι νέες γενιές μοναχών έχουν διαφορετικές απαιτήσεις· τα καταστήματα στις Καρυές έχουν εκσυγχρονιστεί, οι δρόμοι όμως βρίσκονται σε κακή κατάσταση, ενώ οι παραδοσιακές πεζοπορίες μεταξύ μονών φθίνουν. Η εκκοσμίκευση είναι επίσης παρούσα: οι συνεχείς επισκέψεις λαϊκών, πολιτικών και τουριστών αλλοιώνουν την αυστηρή ασκητική ατμόσφαιρα.
Πολλοί κάνουν κριτική στην αποδοχή κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αναστήλωση των μονών αλλά λησμονούν την εικόνα που παρουσίαζαν οι μονές πριν γίνουν οι σχετικές εργασίες. Αρκετές ήταν έτοιμες προς κατάρρευση.
Αρνητική εξέλιξη θεωρείται στο Όρος η έλλειψη, λόγω του πολέμου και του εκκλησιαστικού ουκρανικού προβλήματος, Ρώσων επισκεπτών, που του στέρησε μια κατηγορία προσκυνητών με βαθιά παράδοση. Ο συνδυασμός όλων αυτών τροφοδοτεί την αίσθηση ότι το Άγιο Όρος αλλάζει πρόσωπο προς ένα διαφορετικό μέλλον.
Κεντρικό σημείο τριβής αποτελεί το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κατηγορήθηκε ότι ενήργησε υπό πιέσεις, ιδίως από την Ουάσιγκτον. Ανεξαρτήτως των κινήτρων, η απόφασή του να παραχωρήσει αυτοκεφαλία στην Ουκρανία υπήρξε θεσμικά συνεπής: το Φανάρι, ως «πρώτος θρόνος» της Ορθοδοξίας, είχε το δικαίωμα να παρέμβει. Ενδεχομένως το Φανάρι να απευχόταν να αντιμετωπίσει το δίλημμα που του προκάλεσε κρίση αλλά οι εξελίξεις το έφεραν μπροστά σε μια ιστορική απόφαση.
«Θα το πληρώσουμε» λένε στο Όρος υπονοώντας τις αντιδράσεις της Ρωσικής Εκκλησίας αλλά και του ρωσικού κράτους. Ήδη η Ρωσία ενεργοποιείται στην Μέση Ανατολή και την Αφρική για να πάρει υπό την ηγεμονία της εκκλησίες των περιοχών αυτών. Τι θα συνέβαινε, όμως, αν οι ΗΠΑ ήταν οι δυσαρεστημένες από τις εξελίξεις; Στο Όρος αυτά τα ζητήματα τα αντιμετωπίζουν περισσότερο πνευματικά παρά πολιτικά. Αλλά η πνευματικότητα έχει κάποια σχέση με την Βυζαντινή παράδοση.
Υπάρχει Ελληνική Διοίκηση, θα τα λύσει όλα ο Α.Σ. εκδιωχθείς από το Β. Αιγαίο με πλούσια εμπειρία στην υπηρέτηση συμφερόντων στο πάνω ράφι και αρνητικά αποτελέσματα διοίκησης.
Αφού το Άγιο Όρος -βάσει των Συμφωνίας που υπέγραψε ο αείμνηστος Καραμανλής στις 31 Μαϊου 1979 στο Ζάππειο -δεν αποτελεί έδαφος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως θα λύσει όλα τα προβλήματα δια του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Ελληνικού κράτους -ας μην ανησυχούμε-.
Είναι γεγονός πως το Αγιώνυμο Όρος ”πολιορκείται” και ταλαπωρείται από τότε -1870-που ο πανσλαβισμός της Ρωσίας (ένας λόγος παραπάνω για να μη την συμπαθούμε οι Ελληνορθόδοξοι) ”επανήλθε στο Άγιο όρος” μετά την Ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία και τον συνεχιζόμενο πόλεμο .
Αυτή η μανία για Τρίτη Ρώμη της Μόσχας ”τα κάνει όλα” .
Ο κιτρινόμαυρος δικέφαλος ενοχλεί όλους τους Σλάβους, που ευεργετήθηκαν από το Βυζάντιο .
Ας το δεχθούμε με προσευχή στην Παναγία, προστάτιδα του Αγίου όρους.
Το μόνο που ενοχλεί ο δικέφαλος αετός/4Β ειναι το παρακρατος των Αθηνών όπου απεχθάνεται πλεον την Ορθοδοξια (ρωσσικη ή ελληνική η αλλη) και τη βλέπει στην καλύτερη περίπτωση ως ένα μουσειακό μεσαιωνικο μεσανατολιτικο απομεινάρι.
Έχετε κάποιο , αλλά όχι το απόλυτο δίκιο .
Ελλάδα μας από το πρώτο Σύνταγμα είναι Ορθόδοξη Χριστιανική και οι Έλληνες -έστω και αν γεμίζουν ατημέλητοι τις εκκλησιές και ανάβουν τα καντήλια στα χιλιάδες ξωκκλήσια είναι στην μεγάλη πλειοψηφία τους με τον Σταυρό και τον Δικέφαλο ,γιαυτό και δεν φτουρούν οι Δονκιχώτες αριστεροί πολιτικοί , που μας τάζουν μόνον ψωμί ,αλλά ο άνθρωπος δεν ζει μόνο για να τρώει ,σαν τα ζώα. ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ
Φάρος καὶ προστάτης τῆς Ὀρθοδοξίας ἐπὶ τόσους αἰῶνες, ὑφίσταται τὴν σύγχρονη ἀπαξίωση τῶν πνευματικῶν ἀναζητήσεων σὲ θέματα ποὺ πλέον ἀντιμετωπίζονται μὲ μόνο γήινες ἐπιδιώξεις.
Τὸ Ἅγιον Ὅρος ποὺ τελεῖ ὑπὸ τὴν Ἐποπτεία τῆς Παναγίας, Ἐποπτεία Ἀθανασίας, ἀφοῦ σὲ αὐτὴν ἀνατέθηκε, πῶς νὰ χωρέσει σὲ νόμους καὶ τακτοποιήσεις, ἂν δὲν ἀναζητήσουν τὴν βοήθειά Της, ἂν δὲν θελήσουν νὰ Τὴν ἀναζητήσουν, ` λιμὴν σωτήριος τῶν θελόντων σωθῆναι ´.
Διαβάζω ψάχνοντας
Άγιο Όρος – Βικιπαίδεια
ὅτι «Το έδαφος το Αγίου Όρους —ως υπαγόμενο στην κυριαρχία του Ελληνικού κράτους— αποτελεί έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης,».
Χῶρος ἱερὸς τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ μόνο, ἄβατο γιὰ τὶς γυναῖκες ὄχι γιὰ λόγους ἁμαρτίας ποὺ φαντάζονται ἴσως κάποιοι ἀλλὰ γιατί στὴν Δημιουργία προηγεῖται ἡ δημιουργία τοῦ ἄνδρα, δέν ἀνιχνεύεται ὁ ἄνδρας μέσα στήν γυναίκα παρά μόνο ὅταν κυοφορεῖται, στήν κοιλιά τῆς μητέρας του.
Ἴσως κάποτε ἀναζητήσουν οἱ νέες γενιὲς τὴν πνευματικότητα καὶ ξαναμελετήσουν τὰ ἱερὰ κείμενα τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἴσως ἀναζητήσουν τὴν φώτιση καὶ καταφέρουν νὰ ἐμβαθύνουν. Τὰ ἴχνη ποὺ μᾶς ἔχουν ἀφήσει εἶναι ζωντανά, ὕμνοι, εἰκόνες, ἐκκλησίες, συμβολισμοί, γιατί ὅσοι τὰ ἰχνογράφησαν εἶχαν βαθύτατη πίστη.