Η Τουρκία είναι «κλειδί» στον νέο δρόμο προς την ειρήνη στη Μέση Ανατολή: πρεσβευτής ΗΠΑ
«Πάντα θεωρούσαμε την Τουρκία ως έναν σπουδαίο σύμμαχο του ΝΑΤΟ», δηλώνει ο αμερικανός πρεσβευτής Τομ Μπάρακ στο Anadolu
Σουμεγέ Ντιλαρά Ντίντζερ και Φατμά Ζεχρά Σολμάζ |
29.06.2025 – Ενημέρωση: 30.06.2025
Η Τουρκία είναι «κλειδί» στον νέο δρόμο προς την ειρήνη στη Μέση Ανατολή: πρεσβευτής ΗΠΑ
Φωτογραφία: Αμερικανός πρεσβευτής στην Τουρκία Τομ Μπάρακ
- Οι συνομιλίες μεταξύ των προέδρων ΗΠΑ και Τουρκίας βοήθησαν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, λέει ο Μπάρακ
«Ξεκινήσαμε με μια συμπάθεια και μια κατανόηση ανάμεσα σε αυτά τα τέσσερα άτομα, τους δύο προέδρους και τα υπουργεία Εξωτερικών, που είχαν μια προσωπική σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ τους σε μια πάρα πολύ σημαντική στιγμή της ιστορίας», δηλώνει ο πρεσβευτής - «Η Τουρκία ποτέ δεν έλαβε την αναγνώριση της σημασίας που θα έπρεπε να έχει ως τόσο σημαντικός περιφερειακός παίκτης», λέει ο Μπάρακ
- «Το Κογκρέσο θα υποστηρίξει μια έξυπνη λύση». ΗΠΑ και Τουρκία αναμένουν να επιλύσουν το θέμα των F‑35 «έως το τέλος του έτους», δηλώνει
- «Αυτό που μόλις συνέβη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν είναι μια ευκαιρία για όλους μας να πούμε, στοπ, ας δημιουργήσουμε έναν νέο δρόμο. Η Τουρκία είναι κλειδί σε αυτόν τον νέο δρόμο», αναφέρει ο Μπάρακ
- «Η Μέση Ανατολή είναι έτοιμη για έναν νέο διάλογο», δηλώνει
- «Θα δούμε κατάπαυση πυρός στη Γάζα σύντομα. Νομίζω ότι έχουμε τη σωστή ομάδα γι’ αυτό», λέει ο αμερικανός πρεσβευτής
- «Θα υπάρχει μόνο ένα εθνικό κράτος με το οποίο θα διαπραγματευτούμε, και αυτό είναι η κυβέρνηση της Συρίας», δηλώνει ο πρεσβευτής
Σμύρνη-Κωνσταντινούπολη
Ο αμερικανός πρεσβευτής στην Τουρκία Τομ Μπάρακ τόνισε τον κομβικό ρόλο της Άγκυρας στις περιφερειακές εξελίξεις, λέγοντας: «Το Ισραήλ πρέπει να επαναπροσδιοριστεί, βρίσκεται σε διαδικασία επαναπροσδιορισμού. Και αυτό που μόλις συνέβη μεταξύ Ισραήλ και Ιράν είναι μια ευκαιρία για όλους μας να πούμε, στοπ, ας δημιουργήσουμε έναν νέο δρόμο. Η Τουρκία είναι κλειδί σε αυτόν τον νέο δρόμο.»
Σε δηλώσεις του προς το Anadolu, ο Μπάρακ, που είναι επίσης ειδικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ για τη Συρία, αναφέρθηκε στις βαθιές προσωπικές του σχέσεις με την Τουρκία.
Θυμίζοντας ότι ο παππούς του μετανάστευσε στην Αμερική το 1900 με οθωμανικό διαβατήριο και 13 λίρες, είπε: «Το να έχω το δώρο και το προνόμιο να επιστρέφω εκεί από όπου προέρχεται το DNA μου, ως ανώτερος διπλωμάτης του προέδρου (Ντόναλντ) Τραμπ… είναι απλώς ένα προνόμιο.»
Ο Μπάρακ μίλησε για τις σχέσεις ΗΠΑ‑Τουρκίας και τις πρόσφατες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Αναφερόμενος στη συνάντηση μεταξύ των Τραμπ και Ερντογάν, που πραγματοποιήθηκε κατά τη Σύνοδο Κορυφής των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων του ΝΑΤΟ στη Χάγη, ο πρεσβευτής δήλωσε ότι ο Τραμπ και ο Ερντογάν, όπως και ο τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν και ο αμερικανός ΥΠΕΞ Ρούμπιο, διατηρούν καλές προσωπικές σχέσεις.
«Ξεκινήσαμε με μια συμπάθεια και μια κατανόηση ανάμεσα σε αυτά τα τέσσερα άτομα, τους δύο προέδρους και τα υπουργεία Εξωτερικών, που είχαν μια προσωπική σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ τους σε μια πάρα πολύ σημαντική στιγμή της ιστορίας», τόνισε.
Θυμίζοντας ότι ο Τραμπ και ο Ερντογάν μίλησαν δύο φορές τηλεφωνικά, ο Μπάρακ ανέφερε ότι αυτό βοήθησε να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση ανάμεσά τους. Ο Μπάρακ υπογράμμισε ότι μια νέα εποχή που διαμορφώνεται από τη Μέση και τη Νέα Ανατολή ξεδιπλώνεται, επισημαίνοντας ότι οι ΗΠΑ πάντα θεωρούσαν την Τουρκία ως έναν σημαντικό σύμμαχο του ΝΑΤΟ.
«Μεγάλος περιφερειακός παίκτης»
Ο Μπάρακ ανέφερε ότι ο Τραμπ και ο Ερντογάν βλέπουν αυτή την κατάσταση ως ευκαιρία να αλλάξουν τον διάλογο, δηλώνοντας: «Ο διάλογος στη Μέση Ανατολή χρειάζεται ηγεσία· χρειάζεται ισχυρή ηγεσία.»
Στο πλαίσιο του ρόλου της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, πρόσθεσε: «Προετοιμαζόμενοι για αυτή τη συνάντηση του ΝΑΤΟ, πάντα θεωρούσαμε την Τουρκία έναν έξοχο σύμμαχο. Αλλά κατά τη γνώμη μου, η Τουρκία δεν έλαβε ποτέ την αναγνώριση της σημασίας που θα έπρεπε να έχει ως τόσο σημαντικός περιφερειακός παίκτης.»
Περιγράφοντας μια στιγμή κατά τη διάρκεια της συνόδου του ΝΑΤΟ, ο Μπάρακ θυμήθηκε: «Από εκεί, βλέποντας την οικογενειακή φωτογραφία του ΝΑΤΟ και έχοντας τον πρόεδρο Ερντογάν δίπλα στον πρόεδρο Τραμπ – και μπορείς να δεις τον Τραμπ, που είναι πολύ συγκινησιακός μέσα του — πραγματικά γλυκός, ευγενικός, τρυφερός — αλλά συνήθως δεν το δείχνει σε ένα περιβάλλον ισχύος· όταν έσφιξαν τα χέρια… ήταν μια συγκλονιστική στιγμή. Πραγματικά αρέσουν ο ένας στον άλλο.»
Μιλώντας για την συνεχιζόμενη αναταραχή στη Μέση Ανατολή, σχολίασε: «Βρισκόμαστε σε μια εποχή στη Μέση Ανατολή όπου όλες οι χώρες σ αυτήν τηνγεωγραφική περιοχή λαχταρούν για μια λύση. Πορευόμαστε εδώ και 100 χρόνια με σύγχυση, σύγχυση που προκαλείται κυρίως από τη Δύση, από το χέρι της Δύσης, που πάντα προσπαθεί να παρεμβαίνει.»
Τονίζοντας ότι τα F‑16 και τα F‑35 είναι ουσιώδη στοιχεία για την Τουρκία ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, ο Μπάρακ σημείωσε ότι ένα σημαντικό ποσοστό των εξαρτημάτων των F‑35 παράγονται στην Τουρκία. Υπογράμμισε ότι η Τουρκία έχει ήδη πληρώσει για τα F‑16 και τον εκσυγχρονισμό τους, και μοιράστηκε κάποιες ιστορίες από την περίοδο που εφαρμόστηκαν οι κυρώσεις CAATSA.
Ο Μπάρακ υπογράμμισε επίσης τη σημασία της εμβάθυνσης της στρατηγικής συνεργασίας, ιδίως στον τομέα της άμυνας.
Αναγνώρισε ότι το ζήτημα των F‑35 αποτελεί μακροχρόνιο αντικείμενο διαμάχης, δηλώνοντας ότι και οι δύο πλευρές επιθυμούν πλέον να «το αφήσουν πίσω» και εξέφρασε την επιθυμία να «ξεκινήσουν από την αρχή».
Πρόσθεσε: «(Το) Κογκρέσο των ΗΠΑ είναι πρόθυμο να επανεξετάσει το ζήτημα. Ο πρόεδρος Ερντογάν και ο υπουργός Εξωτερικών Φιντάν κάνουν το ίδιο και λένε: “ας ξεκινήσουμε από την αρχή”… Πιστεύω ότι αυτό που θα δείτε είναι ότι ο πρόεδρος Τραμπ και ο πρόεδρος Ερντογάν θα πουν στον υπουργό Ρούμπιο και στον υπουργό Φιντάν: “τελειώστε το, βρείτε τον τρόπο και τελειώστε το”, και το Κογκρέσο θα στηρίξει μια έξυπνη λύση. Άρα πιστεύω ότι έως το τέλος του έτους, υπάρχει πιθανότητα να έχουμε λύση.»
Αναφερόμενος στα θέματα F‑35, F‑16 και S‑400, ο Μπάρακ πρόσθεσε: «Πιστεύω ότι αυτό που θα δείτε τους επόμενους μήνες είναι μια ανανέωση της συνάντησης μεταξύ των δύο προέδρων και των δύο υπουργών Εξωτερικών μας, μια διμερής ατζέντα — όλα αυτά που συζητούνται εδώ και πέντε χρόνια. Τα F‑35, τα F‑16, τα S‑400, οι κυρώσεις, οι δασμοί είναι δευτερεύοντα μπροστά σε αυτό που είναι η αποστολή μας.»
«Για πρώτη φορά, απ’ όσο μπορώ να θυμηθώ, υπάρχει δέσμευση από την Αμερική και την Τουρκία να πούμε: αντί να είμαστε μόνο εταίροι στην άμυνα, ας γίνουμε εταίροι στην επίθεση. Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον τουρκικό λαό και πώς δημιουργούμε περισσότερη κατανόηση στον αμερικανικό πληθυσμό;» δήλωσε.
Εξήρε επίσης τις επιτυχίες της Τουρκίας στην αμυντική βιομηχανία, επισημαίνοντας ιδιαίτερα την παγκόσμια επιτυχία των drones TB2 και Bayraktar της Baykar, και χαρακτήρισε την Turkish Airlines ως έναν από τους καλύτερους αερομεταφορείς στον κόσμο.
Ο Μπάρακ μοιράστηκε επίσης τις σκέψεις του για την αιγαιοπελαγίτικη πόλη της Τουρκίας, τη Σμύρνη, λέγοντας: «Για μένα, η Σμύρνη είναι το παράδειγμα του πώς συνυπάρχουν όλες αυτές οι κοινότητες, όπου Εβραίοι ζούσαν δίπλα σε Μουσουλμάνους, δίπλα σε Χριστιανούς.»
«Έτσι, το βλέπω πραγματικά ως το παράδειγμα αυτού που πρέπει να συμβεί στη Μέση Ανατολή και στον κόσμο: η συγχώνευση πολιτισμών, σκέψεων, απόψεων, χωρίς πλεονεξία, χωρίς απληστία, χωρίς εχθρότητα, και πιστεύω ότι η Τουρκία μπορεί να είναι το κέντρο όλων αυτών, όπως βλέπετε στη Συρία.
Αλλά ό,τι συμβαίνει στη Συρία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην Τουρκία και την ηγεσία της», ανέφερε ο αμερικανός πρεσβευτής.
Συμφωνία Συρίας‑Ισραήλ είναι πιθανή
Όταν ρωτήθηκε εάν μπορεί να αναμένεται μια συμφωνία μεταξύ Συρίας και Ισραήλ, ο Μπάρακ δήλωσε: «Η ελπίδα μου είναι, ναι, χρειάζεται κάποια στιγμή να υπάρξει συμφωνία.»
Επεσήμανε ότι ο Σύρος πρόεδρος Αχμέντ αλ‑Σάρα βρίσκεται στην εξουσία εδώ και έξι μήνες και υπενθύμισε την ιστορική αντίθεση του Ισραήλ προς το συριακό κράτος. Ο Μπάρακ ανέφερε ότι ο αλ‑Σάρα έχει δηλώσει ανοικτά ότι δεν μισεί το Ισραήλ, δεν τρέφει θρησκευτική εχθρότητα και επιθυμεί ειρήνη στα σύνορα.
«Ξέρω ότι το Ισραήλ θέλει το ίδιο. Πιστεύω ότι αυτό που θα δείτε είναι η αρχή ενός παρασκηνιακού διαλόγου πάνω σε απλά συνοριακά ζητήματα στα οποία μπορούν να ευθυγραμμιστούν, και τελικά ένας διάλογος αποσυγκρούσεων για να πουν, πώς αποκτούμε ένα σταθερό σύνορο;» είπε. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι παρόμοια συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί και με τον Λίβανο, που όπως είπε ταιριάζει στο ίδιο μοντέλο.
«Γιατί να μη ζούμε ειρηνικά; Και όποιες κι αν είναι οι θρησκευτικές μου πρακτικές, είναι οι δικές μου, και θα τις κάνω με ειρήνη… Πιστεύω ότι η Συρία θα είναι το πείραμα για να γίνει αυτό το ταχύτερο», πρόσθεσε ο Μπάρακ.
Τόνισε ότι είναι απαραίτητος ένας μετασχηματισμός ώστε να δοθεί στη Συρία μια ευκαιρία και υπενθύμισε τη στήριξη του προέδρου Ερντογάν προς τον αλ‑Σάρα. Ο Μπάρακ πρόσθεσε ακόμη: «Άρα η στήριξη αυτής της κυβέρνησης τώρα, χωρίς παρέμβαση στη διακυβέρνηση, είναι το κλειδί. Όμως το μέλλον τους είναι να απαλλαγούν από όλους τους εχθρούς στα σύνορά τους.»
Όταν ρωτήθηκε για τη θέση των ΗΠΑ ως προς την ενσωμάτωση της βορειοανατολικής Συρίας και τον ρόλο της ομάδας που αναφέρονται ως Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), ο Μπάρακ είπε ότι ο Τραμπ και ο Ρούμπιο έχουν εκφράσει ξεκάθαρα τις απόψεις τους.
«Θα υπάρχει μόνο ένα εθνικό κράτος με το οποίο θα διαπραγματευτούμε, και αυτή είναι η κυβέρνηση της Συρίας», δήλωσε.
«Η SDF, που είχε ένα συστατικό αυτό που αποκαλούμε PKK/YPG, πολέμησε στο πλευρό των Αμερικανών στην αποστολή τους και κατά του ISIS (Daesh)», είπε, προσθέτοντας ότι «η SDF πρέπει να ενσωματωθεί, τόσο στρατιωτικά όσο και πολιτικά στη νέα Συρία… όπως και οι Αλαουίτες, όπως και οι Δρούζοι, όπως και άλλες κοινότητες που αναζητούν εκπροσώπηση.»
Ο Μπάρακ είπε ότι μια τέτοια διαδικασία απαιτεί χρόνο.
«Η Μέση Ανατολή είναι έτοιμη για νέο διάλογο»
Όταν ρωτήθηκε για τη δήλωση του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ ότι πολλές χώρες είναι έτοιμες να προσχωρήσουν στις Συμφωνίες του Αβραάμ παρά τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Γάζα, ο Μπάρακ επαίνεσε τις εξαιρετικές προσπάθειες του Γουίτκοφ στην αντιμετώπιση ευαίσθητων ζητημάτων.
Τόνισε ότι το Ισραήλ έχει κάθε ευκαιρία να οικοδομήσει ενότητα με τον μουσουλμανικό κόσμο. Ο Μπάρακ επεσήμανε επίσης τη σημασία των αρχικών συμφωνιών που υπέγραψαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Σουδάν για την προώθηση αυτής της διαδικασίας.
Ο Μπάρακ (Tom Barrack) υπενθύμισε την απαγόρευση ταξιδιών το 2015 σε μουσουλμανικές χώρες (δηλαδή το γνωστό “Muslim Ban” του Τραμπ), και το πώς αυτή τελικά οδήγησε στις Συμφωνίες του Αβραάμ (Abraham Accords). Είπε ότι το πρώτο υπερπόντιο ταξίδι του Τραμπ σχεδιάστηκε να γίνει στη Ριάντ (Σαουδική Αραβία) το 2016, και αυτό έθεσε τα θεμέλια για τον διάλογο ανάμεσα στο Ισραήλ και τις αραβικές χώρες του Κόλπου.
Το περιέγραψε ως «έναν διάλογο μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών χωρών του Κόλπου», αναγνωρίζοντας ότι «είναι πολύ δύσκολο να επεκταθεί εν μέσω της διαμάχης με τη Γάζα.»
Τονίζοντας ότι όλες οι πλευρές αναλαμβάνουν ευθύνες για την επίλυση της σύγκρουσης, ο Μπάρακ δήλωσε: «Άρα η πεποίθησή μου είναι ότι θα λύσουν το πρόβλημα. Θα δούμε κατάπαυση πυρός στη Γάζα στο προσεχές μέλλον. Πιστεύω ότι έχουμε τη σωστή ομάδα για αυτό.»
Τόνισε ότι η Τουρκία και το Ισραήλ είχαν κάποτε ισχυρές σχέσεις και ότι μια τέτοια επαναπροσέγγιση είναι ξανά δυνατή, επισημαίνοντας ότι η θρησκεία δεν είναι η ρίζα της σύγκρουσης. Πρόσθεσε επίσης: «Είναι μια παρεξήγηση των εδαφικών επιδιώξεων.»
Ο Μπάρακ εξέφρασε επίσης την ελπίδα για ανανέωση του διαλόγου όχι μόνο μεταξύ Συρίας και Ισραήλ, αλλά και μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ.
«Πιστεύω ότι η Μέση Ανατολή είναι έτοιμη για έναν νέο διάλογο. Έχουμε εξαιρετική ηγεσία και από τις δύο πλευρές. Ο κόσμος έχει κουραστεί από την ίδια παλιά ιστορία, και πιστεύω ότι θα δείτε, με μικρά βήματα, όλοι να αρχίζουν να επιστρέφουν προς τις Συμφωνίες του Αβραάμ — ειδικά καθώς η κατάσταση στη Γάζα παύει να τραβά την προσοχή», δήλωσε.
ΣΗΜΕΙΩΗ “ΑΝΙΧΝΕΎΣΕΩΝ”: ο παππούς του Tom Barrack, ο Joseph Barrack, μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1900 από την περιοχή Zahlé, που τότε ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (σημερινό Λίβανο). Μια ιστορική χριστιανική πόλη στον ανατολικό Λίβανο, γνωστή για τη ζωντανή της κοινότητα — πολλοί από τους πρώτους μετανάστες από την περιοχή έφυγαν προς τη Νέα Υόρκη (η περίφημη «Little Syria», όπως έλεγαν) . Ο τόπος αυτός αποτέλεσε σημαντική πηγή μεταναστών τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο παππούς του είχε οθωμανική υπηκοότητα—όπως όλοι οι Λιβανέζοι τότε—και ταξίδεψε με οθωμανικό διαβατήριο.
