Στις 26–27 Αυγούστου 2025, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, σε συνέντευξη στο PBD Podcast του Patrick Bet-David, όταν ρωτήθηκε αν αναγνωρίζει τη γενοκτονία των Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, απάντησε: «Μόλις το έκανα». Είναι η πρώτη ρητή δήλωση Ισραηλινού πρωθυπουργού προς αυτή την κατεύθυνση και περιλαμβάνει ρητά και τους Ποντίους/Έλληνες της Μικράς Ασίας και τους Ασσυρίους.

Ωστόσο, αυτό δεν ισοδυναμεί ακόμη με κρατική πράξη αναγνώρισης. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι «η Κνεσέτ έχει περάσει σχετικό ψήφισμα», πράγμα ανακριβές: το 2016 αναγνώρισε τη γενοκτονία μόνο η Επιτροπή Παιδείας της Κνεσέτ και έκτοτε δεν έχει υπάρξει κυβερνητική πράξη ή ψηφοφορία Ολομέλειας που να δεσμεύει το κράτος. Άρα μιλάμε για προσωπική, πολιτική αναγνώριση από τον πρωθυπουργό.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

• Ρήξη με την Τουρκία: Οι σχέσεις είναι ήδη στα χειρότερα τους λόγω του πολέμου στη Γάζα. Η Άγκυρα από τον Μάιο 2024 έχει «παγώσει» το εμπόριο με το Ισραήλ και την τελευταία εβδομάδα εντείνει και περιορισμούς στη ναυσιπλοΐα προς/από ισραηλινούς προορισμούς. Σε αυτό το περιβάλλον, το «κόστος» μιας τέτοιας δήλωσης μειώνεται, ενώ το μήνυμα προς την Άγκυρα είναι σαφές. (Reuters)
• Ηθικό/ιστορικό επιχείρημα στο εσωτερικό: Με την ισραηλινή κοινωνία να έχει χρόνια ρεύμα υπέρ της αναγνώρισης, μια ρητή τοποθέτηση μπορεί να «κλείσει» μια παλιά εκκρεμότητα χωρίς να απαιτείται άμεσα δύσκολη κυβερνητική διαδικασία. (Η είδηση ως «προσωπική αναγνώριση» υποστηρίζεται από ισραηλινά ΜΜΕ.) (The Jerusalem Post)
• Σήμα προς Αρμενία/Ελλάδα/Κύπρο: Η συμπερίληψη και Ελλήνων/Ασσυρίων δεν είναι τυπική λεπτομέρεια∙ φτιάχνει γέφυρες με κοινότητες και κράτη που έχουν ιστορική ευαισθησία στο ζήτημα (Ελλάδα, Κύπρος, Αρμενία). Ελληνικά μέσα ήδη το υπογραμμίζουν ως «πρώτη φορά». (CNN)

Διπλωματικές επιπτώσεις (βραχυπρόθεσμα)

Τουρκία–Ισραήλ: Το πιο πιθανό είναι λεκτική κλιμάκωση από την Άγκυρα και αξιοποίηση του θέματος στον ήδη φορτισμένο δημόσιο λόγο. Με δεδομένο ότι το εμπόριο είναι ήδη σε αναστολή και ότι προστίθενται εμπόδια στη ναυσιπλοΐα, η κίνηση Νετανιάχου «κλειδώνει» την κατηφορική τάση. Η Τουρκία παραδοσιακά αντιδρά εξαιρετικά αρνητικά σε διεθνείς αναγνωρίσεις του 1915–23. (Reuters)

Αζερμπαϊτζάν–Ισραήλ: Εδώ βρίσκεται η ουσία. Το Μπακού είναι κρίσιμο για την ενέργεια του Ισραήλ (σημαντικό μέρος του αργού φτάνει από το Ceyhan προς Ασκελόν) και για τις αμυντικές σχέσεις (ισραηλινές εξαγωγές οπλικών συστημάτων). Η δήλωση Νετανιάχου μπορεί να προκαλέσει δυσφορία, αλλά η αλληλεξάρτηση ενέργειας/άμυνας/Ιράν μάλλον αποτρέπει ρήξη. Τα δεδομένα: οι ισραηλινές εξαγωγές όπλων προς Αζερμπαϊτζάν ήταν αξιοσημείωτες (SIPRI), ενώ η ροή πετρελαίου μέσω BTC προς Ισραήλ παραμένει σημαντική, παρότι τα ακριβή ποσοστά μεταβάλλονται (εκτιμήσεις 30–55% ανά περίοδο).

Αρμενία–Ισραήλ: Η Γερεβάν και διασπορικές οργανώσεις χαιρέτισαν το βήμα, αλλά ζητούν θεσμική συνέχεια (π.χ. οριστική αποσύνδεση από εξαγωγές όπλων στο Μπακού και δημόσια πίεση κατά της τουρκικής άρνησης). Άρα, η αναγνώριση θεωρείται «καλή αρχή» αλλά όχι επαρκής. (Armenpress)

Ελλάδα–Ισραήλ–Κύπρος: Η ρητή αναφορά στους Έλληνες (ιδίως στους Ποντίους) λειτουργεί συμβολικά θετικά για Αθήνα και Λευκωσία. Δεν αλλάζει αυτομάτως την πολιτική τριγώνου 3+1, αλλά αφαιρεί ένα «αγκάθι» σε επίπεδο μνήμης/ρητορικής. Ελληνικές αναφορές ήδη το πλαισιώνουν ως «πρώτη δημόσια αναγνώριση».

Τι δεν είναι (ακόμη) η δήλωση

• Όχι κρατική αναγνώριση: Δεν υπάρχει απόφαση Υπουργικού, Προεδρικό ανακοινωθέν ή ψήφισμα Ολομέλειας. Άρα, δεν μιλάμε για αναθεώρηση της επίσημης πολιτικής — ακόμη.
• Όχι αυτόματη αλλαγή σε εμπόριο/άμυνα: Η αναγνώριση από μόνη της δεν «σπάει» τους δεσμούς με Αζερμπαϊτζάν (ενέργεια/οπλικά) — αν και αυξάνει την πολιτική πίεση να επανεξεταστούν.

Επόμενα βήματα που θα έδειχναν «ουσία»

1. Θεσμική θωράκιση: Κυβερνητική απόφαση ή/και ψήφισμα Ολομέλειας με ονομαστική ψηφοφορία. Αυτό θα έκλεινε οριστικά την ασάφεια μεταξύ «προσωπικής» και «κρατικής» στάσης. (Υπενθύμιση: το 2016 ήταν επιτροπή, όχι κράτος.)
2. Διπλωματικό follow-up: Δημόσια τοποθέτηση ΥΠΕΞ και αποστολή ρηματικής διακοίνωσης σε Αρμενία/Ελλάδα/συμβολικούς οργανισμούς μνήμης.
3. Πολιτική συνέπεια: Διαφάνεια/όρια σε εξαγωγές αμυντικού υλικού προς εμπλεκόμενα μέρη συγκρούσεων με σοβαρές κατηγορίες για εγκλήματα κατά αμάχων (ένα σημείο που ήδη απασχολεί διεθνώς). (AP News)

Πιθανός αντίκτυπος στο πεδίο ισχύος

• Ανατολική Μεσόγειος: Σε επίπεδο αφηγήματος, η δήλωση φέρνει το Ισραήλ πιο κοντά στο ελληνικό και αρμενικό πλαίσιο μνήμης. Σε συγκυρία έντονων τριβών με την Τουρκία (εμπόριο/ναυσιπλοΐα), λειτουργεί ως πολιτικό πλησίασμα με Ελλάδα/Κύπρο — χωρίς να προεξοφλείται «μέτωπο».Νότιος Καύκασος: Αν η δήλωση αποκτήσει θεσμικό βάρος, το Μπακού θα αναζητήσει αντισταθμιστικά οφέλη από την Άγκυρα ή θα ζητήσει διαβεβαιώσεις από το Ισραήλ για συνέχεια στη συνεργασία. Η εξίσωση Ιράν–ενέργεια–όπλα εξακολουθεί να υπερισχύει. (SIPRI)

Γραμμή άμυνας της Άγκυρας και τι να περιμένουμε επικοινωνιακά

Η Τουρκία παραδοσιακά αντιδρά με άρνηση και κατηγορεί όσους αναγνωρίζουν το 1915 για «πολιτική εργαλειοποίηση της Ιστορίας». Με τις εμπορικές/λιμενικές απαγορεύσεις ήδη σε τροχιά, περιμένω σκληρές δηλώσεις και σύνδεση της «ισραηλινής υποκρισίας» με τη Γάζα. Η ουσία όμως είναι ότι η ζημιά στις σχέσεις έχει ήδη γίνει από το 2024–25· η δήλωση Νετανιάχου επισημοποιεί την απομάκρυνση. (Reuters)

Η φράση «Μόλις το έκανα» δεν είναι μια τυχαία ρητορική σπόντα. Είναι πολιτική επιλογή που:
(α) πιάνει έναν ηθικό παλμό στην ισραηλινή κοινωνία,
(β) «κλείνει το μάτι» σε Ελλάδα/Αρμενία/Κύπρο, και
(γ) στέλνει μήνυμα στην Άγκυρα την ώρα που οι σχέσεις είναι ήδη παγωμένες.
Αν μείνει μόνο ως προσωπική δήλωση, θα καταγραφεί σαν ισχυρό σύμβολο χωρίς στρατηγικό βάρος. Αν όμως μετουσιωθεί σε θεσμική πολιτική και συνοδευτεί από συνέπεια στις αμυντικές/ενεργειακές δοσοληψίες, τότε μιλάμε για αλλαγή παραδείγματος στην ισραηλινή εξωτερική πολιτική.