ΤΑ ΙΣΛΑΜΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Print Friendly, PDF & Email
- Advertisement -

 

της Πωλίνας Άνιφτου, Αναλύτριας Εξωτερικής πολιτικής και επενδύσεων ΜΕΝΑ/ Κεντρικής Ασίας/Ιράν

Το ισλαμικό σύστημα οικονομικής και τραπεζικής διαχείρισης στηρίζεται στους ηθικούς φραγμούς και τους νόμους που θέτει το κοράνι, τα hadiths ( τα λόγια καλέσματα και οι συμβουλές των κληρικών) καθώς και οι νόμοι της κάθε χώρας που υπόκειται στην ισλαμική διακυβέρνηση των οικονομικών της. Το σύστημα δε εφαρμόζεται στην Μέση Ανατολή και στην Βόρειο Αφρική, στην Ανατολική και Κεντρική Ασία όπου υπάρχουν μουσουλμανικά κράτη. Τα οποία μπορεί μεν να ακολουθούν φιλελεύθερες πολιτικές στην ανοικοδόμηση τους αλλά δεν αλλάζουν τις μεθόδους συναλλαγής με τους υπηκόους τους ή άλλους Μουσουλμάνους.

Έτσι ο Μουσουλμάνος δεν δύναται να δανείσει άλλον Μουσουλμάνο με επιτόκιο, οι τράπεζες δεν ακολουθούν τον ανατοκισμό και ο τόκος έχει θρησκευτική χρειά. Επαναπροσδιορίζοντας την χρησιμότητα του ισλαμικού συστήματος οικονομικής και τραπεζικής διακυβέρνησης (Islamic finance and banking) παρουσιάστηκε ως το όχημα ριζικής οικονομικής αλλαγής και αντιμετώπισης του κινδύνου η εκδυτικοποίηση να αποδυναμώσει τον έλεγχο της θρησκείας [Ισλάμ] στις διαπροσωπικές και διακρατικές οικονομικές συναλλαγές. Με αυτό τον τρόπο η θρησκεία φύσει θέσει απέκτησε οικονομική προέκταση και έγινε ένα μοντέλο ανάπτυξης και μεταρρύθμισης σε κοινωνίες στην Μέση Ανατολή και Ασία.

Οι οικονομικές έννοιες στην θρησκεία

Οι βασικές αρχές του Ισλαμικού τραπεζικού και οικονομικού συστήματος στηρίζονται στα εξής:

1)     Το Κοράνι, το Ιερό Βιβλίο του Ισλάμ καθορίζει τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές για το τι είναι και τι δεν είναι ισλαμικά επιτρεπτό σαν μορφές οικονομικής δραστηριότητας δια της εφαρμογής και ερμηνείας του Ισλαμικού νόμου της Σαρίας,

2)     Με την πάροδο των αιώνων, οι μελετητές των διαφόρων σχολών του ισλαμικού δικαίου έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το riba δηλαδή ο «τόκος»  απαγορεύεται στο Κοράνι. Δια τούτο οι Μουσουλμάνοι πρέπει να αποφεύγουν τις οικονομικές συναλλαγές με τόκο, και τελικώς

3)     Πρέπει να αποφεύγονται οι δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται ή αποδίδουν μεγάλη αβεβαιότητα και ρίσκο, γνωστές ως gharar, ο τζόγος δηλαδή το maysir και ότι κατά το Ισλάμ θεωρείται ως haram και θρησκευτικά απαγορευμένο όπως προϊόντα σαν το αλκοόλ.

Οι παραπάνω αρχές εφαρμόζονται με δικαστικές διαδικασίες και νομικές ρήτρες στις ισλαμικές χώρες και μάλιστα δεν επιτρέπεται καμία παρέκλιση. Αν και οι πλείστες χώρες του Περσικού Κόλπου καθώς και η Σαουδική Αραβία έχουν επενδύσει σε ξένες αγορές και έχουν ανοιχθεί στην δύση, ο ισλαμικός τρόπος συναλλαγής διέπει τις αγορές, ενοικιάσεις, εμπορικές σχέσεις μεταξύ Μουσουλμάνων. Στο δε Σηίτικο Ιράν δεν μπορείς να πάρεις περισσότερα χρήματα από όσα ορίζεται από το νόμο από Μουσουλμάνο για να του ενοικιάσεις ένα σπίτι, και επίσης δεν υπάρχει τόκος στην ανταλλαγή προϊόντων. Στην Σαουδική Αραβία η μεταπόληση χρυσού γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε παρόλο που υπάρχει τόκος η τράπεζα δεν επικερδίζει εναντίον των υπόλοιπων μερών, αλλά διατηρείται ένα ισοζύγιο κοινών συμφερόντων και αμοιβαίου πλουτισμού όλων των μερών.

Η χρηματοοικονομική ενοποίηση στον Ισλαμικό χώρο

Μετά το 2010 το ισλαμικό τραπεζικό σύστημα ενοποιήθηκε, και οι χώρες του Περσικού Κόλπου επαναδραστηριοποίησαν τις μεταξύ τους σχέσεις στις συναλλαγές έτσι ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των μοναρχιών που διαχωρίστηκαν. Οι διαμάχες όσον αφορά το Παλαιστινιακό, την πτώση του Σαντάμ Χουσείν και τη διαμάχη με το Ιράν, φαίνεται να επαναπροσδιορίζει το Gulf Cooperation Council (GCC) του οποίου τα περιουσιακά στοιχεία το 2019 ανήλθαν σε US$1,2 τρισεκατομμύρια. Ακολούθησαν τα περιουσιακά στοιχεία των ισλαμικών επενδύσεων σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική (MENA) που έφτασαν στα US$755 δισεκατομμύρια και στην Νοτιοανατολική Ασία στα US$685 δισεκατομμύρια, εν μέσω πολιτικών ανακατατάξεων, της σύγκρουσης Τουρκίας και Γαλλίας στην Λιβύη και των διαταραγμένων σχέσεων Μαρόκκου και Αλγερίας λόγω των εδαφικών διαφορών στο θέμα της Δυτικής Σαχάρας.

Η οικονομική ενοποίηση βάσει των Ισλαμικών κανόνων έφερε το Κατάρ και το Μπαχρέιν σε μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση μετά την διακοπή των διπλωματικών σχέσεων το 2017 με αφορμή την στήριξη του Κατάρ στο Ιράν. Ενώ ακόμη και σήμερα το Κατάρ αντιμετωπίζει τις κατηγορίες της Σαουδική Αραβίας, των ΗΑΕ και της Αιγύπτου ότι εξοπλίζει ακραίους Ισλαμιστές με τα κεφάλαια του. Το Σουδάν παρόλο που ομαλοποίησε τις σχέσεις με το Ισραήλ (Abraham Accords) τον Αύγουστο 2020, επικέντρωσε την μακροοικονομική του δομή σε επενδύσεις από ισλαμικά κεφάλαια βασισμένα και επίσημα στους νόμους της Σαρίας.

Με τη συμμετοχή πέραν των 15 μουσουλμανικών χωρών επίσημα στην ανάπτυξη των ισλαμικών οικονομικών, υπάρχουν περισσότερα από 300 τραπεζικά και οικονομικά ιδρύματα σε 75 χώρες παγκοσμίως. Τα οποία ενώ το 2008 έλεγχαν US$500-800 δισεκατομύρια επενδύσεις, οι επενδύσεις που ελέγχονται από τις Ισλαμικές χρηματοδοτήσεις αυξήθηκαν από τα προηγούμενα χρόνια κατά 14% στα US$2,88 τρισεκατομμύρια το 2019 καταγράφοντας την μεγαλύτερη ανάπτυξη στην αγορά παρά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Η Μαλαισία, η Ινδονησία, το Μπαχρέιν, τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία κατατάσσονται ως οι πέντε πρώτες πιο ανεπτυγμένες χώρες παγκοσμίως στην Ισλαμική Χρηματοδότηση.

Η Ινδονησία που τερμάτισε τις διαμάχες στο Ανατολικό Τιμόρ και επιβάλει την Σαρία σε κάθε έκφανση της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής των κατοίκων της, κέρδισε την επιστοσύνη των Ισλαμικών επενδυτών και ανέβηκε στη δεύτερη θέση της κατάταξης του IFDI (Islamic Finance Development Report). Η χώρα στηρίχθηκε στην καινοτομία και στην στροφή προς τις επιχειρήσεις του τραπεζικού τομέα και όχι μόνο του τουρισμού. Επικεντρώθηκε στην επιμόρφωση του πληθυσμού σε θέματα οικονομικού δικαίου και επιχειρηματικότητας κερδίζοντας μια πρωτοπόρα για την ιστορία της ανάπτυξη.

Επίσης, όλες οι συναλλαγές των ισλαμικών ιδρυμάτων διέπονται υπό την ρύθμιση επίσημων σωμάτων όπως το Accounting and Auditing Organisation for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) του Μπαχρέιν που έχει εκπαιδεύσει πολλούς ισλαμικούς οικονομολόγους και λογιστές σε πάνω από 45 χώρες.

Επενδύσεις στην Δύση

Στη Βρετανία βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος του τραπεζικού τομέα των ισλαμικών οικονομικών εκτός Μέσης Ανατολής και Ασίας με 22 συμβατές τράπεζες με την Σαρία ή τράπεζες με ισλαμικές συναλλαγές, 12 περισσότερες από τις ΗΠΑ. Εδραιώνοντας τη θέση του ως γέφυρα του δυτικού και ισλαμικού χρηματοπιστωτικού κέντρου, το Η.Β. μπορεί να υπερηφανεύεται για σχεδόν 30 δικηγορικές εταιρείες που λειτουργούν τμήματα ισλαμικών συναλλαγών στο Λονδίνο και διαθέτει περισσότερα από 10 πανεπιστήμια και σχολές προσφέροντας ανάλογα προσόντα σε λογιστές και οικονομολόγους.

Η μεγαλύτερη σε επένδυση εφαρμογή των ισλαμικών κεφαλαίων έγινε στο Chelsea Barracks όπου ανακατασκευάστηκε κοστίζοντας US$2,4 δισεκατομμύρια ijara (είδος συμφωνιών και αποδόσεων κατά τα ισλαμικά οικονομικά). Επίσης η Μάλτα έχει ένα από τα καλύτερα προγράμματα εκμάθησης ισλαμικών οικονομικών και δικαίου. Μάλιστα η κυβέρνηση επιχειρεί μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του ισλαμικού χώρου να εισέλθουν στο χρηματιστήριο της μικρής αυτής χώρας, που όμως έχει εξελιχθεί σε μεγάλο παίχτη των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στην Ευρώπη.

Ο «Ισλαμικός» θησαυρός στην Τουρκία

Η γείτονος Τουρκία παρόλο που δεν μετέχει στα των Αραβικών χωρών ένεκα της ένταξης της στο ΝΑΤΟ αλλά και των περιφερειακών της συμμαχίων απολαμβάνει ένα τεράστιο μέρος των ισλαμικών επενδύσεων ερχόμενων ιδίως από χώρες όπως το Ιράν που βρίσκεται σε ισχυρές κυρώσεις από το 2018, αλλά και από επενδυτές των χωρών του Περσικού Κόλπου. Σύμφωνα με πρόβλεψη του παγκόσμιου οίκου αξιολόγησης Moody’s τον Δεκέμβριο 2020, τα ισλαμικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται σε τράπεζες στην Τουρκία θα διπλασιαστούν την επόμενη πενταετία πάνω από 7,2% του συνολικού τραπεζικού ενεργητικού. Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε η Moody’s ανέφερε ότι τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία των τουρκικών τραπεζών συμμετοχής αυξήθηκαν κατά 54% το 2019, ξεπερνώντας τη συνολική αύξηση των περιουσιακών στοιχείων του τραπεζικού τομέα κατά περίπου 36% εντάσσοντας την Τουρκία σε έναν από τους πιο ασφαλείς προορισμούς Ισλαμικών κεφαλαίων και επενδύσεων.

Αυτό βέβαια έχει και το δεδομένο αντίκτυπο στις γεωπολιτικές συμμαχίες των χωρών της περιοχής, που όσο και αν αντιτάσσονται στα σχέδια του Ερντογάν σε Μέση Ανατολή, Κεντρική Ασία και Αφγανιστάν η Τουρκία παραμένει μια έξοδος προς την δύση. Ακόμη και σε περιόδους κρίσεων στον Ισλαμικό κόσμο όπως στον πόλεμο του Λιβάνου το 2006, η Τουρκία λόγω του μη Αραβικού της χαρακτήρα παρέμεινε οικονομικά ώριμη και συχνά μετατρέπεται στο μεγαλύτερο θησαυροφυλάκιο των Ισλαμικών επενδύσεων, κερδίζοντας από την διαφύλαξη τους πολιτικά και οικονομικά.

Οι fintech στις Ισλαμικές συναλλαγές

Όσον αφορά τις fintech, έχουν εμπλακεί ενεργά στην εμπορική συναλλαγή με τα Ισλαμικά Ιδρύματα που αυξήθηκαν κατά 10% -12% το 2021-2022: υπάρχουν τουλάχιστον 127 ισλαμικές εταιρείες fintech που προσφέρουν χρηματοοικονομικά προϊόντα συμβατά με τη Σαρία. Σύμφωνα με το IFN Islamic Finance, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τις περισσότερες fintech εταιρίες στον τομέα με 27 εταιρείες, ακολουθούμενο από τη Μαλαισία με 19 εταιρείες, και τρίτα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) με τουλάχιστον 15 fintech, τέταρτη η αναδυόμενη ισλαμική οικονομία της Ινδονησίας με 13 εταιρίες, και πέμπτη τη Σαουδική Αραβία με 9 εταιρίες όπως και οι ΗΠΑ.

Ένα βήμα πριν τις μεταρρυθμίσεις

Η οικονομική σταθερότητα στις Ισλαμικές χώρες δεν εδράζεται μόνο στο ρόλο των πολιτικών διακυβερνήσεων και των μοναρχιών, το Ισλάμ είναι ένα σύστημα όπου μέσα από το Κοράνι υπάρχουν όλες οι απαντήσεις. Απαντήσεις και καθοδήγηση για την λατρεία του Θεού, τον ερχομό του Μεσσία, της διακυβέρνησης μιας χώρας, των οικονομικών δομών, της πολιτειακής κουλτούρας. Υπάρχουν όλες οι λύσεις σε θέματα οικονομικά και πρακτικής εμπορικής ανάπτυξης,  η εφαρμογή του είναι απλή και έχει κυρίως ηθική επίδραση σε εκατομμύρια Μουσουλμάνους παγκοσμίως επηρρεάζοντας την χρηματοπιστωτική ροή αλλά και τις επενδύσεις σε όλο τον κόσμο. Έτσι, τα Ισλαμικά οικονομικά αφορούν τραπεζικές συναλλαγές, ομόλογα, επενδύσεις και αγορές που αναβαθμίζονται τεχνολογικά.

Η διείσδυση στο χώρο των Ισλαμικών συναλλαγών επιχειρήθηκε πολλάκις από τις δυτικές χώρες με μεγάλη επιτυχία λόγω της τάσης που υπάρχει στον Ισλαμικό κόσμο για επενδύσεις σε δυτικές χώρες και εκμοντερνισμού του όλου ισλαμικού συστήματος. Τα οικονομικά του Ισλάμ ακολουθούν τις πολιτικές ανατατάξεις στις εν λόγω χώρες, είναι όμως μια μορφή διαμεσολάβησης ώστε πάντα να υπάρχει επικοινωνία παρά τις διπλωματικές διαμάχες.

Πηγή: economytodaycy

 

 

 

 

 

spot_img

1 ΣΧΟΛΙΟ

Leave a Reply to χαλάλι* Ακύρωση απάντησης

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Διαβάστε ακόμα

Stay Connected

2,900ΥποστηρικτέςΚάντε Like
2,767ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
29,900ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
- Advertisement -

Τελευταία Άρθρα