Ποιές είναι οι πραγματικές απόψεις των Σκοπίων για την ιστορία. Συνομιλία με τον Τοντόρ Σιμόφσκι, έναν απο τους διαμορφωτές του “μακεδονικού” ιδεολογήματος. [Βίντεο]

Συνέντευξη του Ιστορικού Τοντόρ Σιμόφσκι (Σκόπια) , Θεόδωρος Σίμος, στα ελληνικά, στους Παντελή Σαββιδη, Γιάννη Γουσίδη και Μπάμπη Μπίκα τον Απρίλιο του 1997.

Ο Τοντόρ Σιμόφσκι γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πηγή Αξιούπολης Κιλκίς στις 14 Φεβρουαρίου 1924 και πέθανε στα Σκόπια στις 4 Ιανουαρίου 1998. Στην συνέντευξη καταγράφεται η άποψή του για την ιστορία των Σκοπίων. Προς το τέλος υπάρχουν πλάνα απο τη συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη στα Σκόπια (12 Απριλίου 1997) και απο το Ηρώο του χωριού Νότια.

Το δείπνο που παρατέθηκε την Κυριακή προς τιμήν του Προέδρου της Δημοκρατίας με αφορμή τα 100 χρόνια απο τη Μάχη του Σκρά δόθηκε σε χώρο πολύ κοντά στον γενέθλιο τόπο του Θεόδωρου Σίμου.

Τα πλάνα απο τη Νότια ζήτησε ο ίδιος ο Σιμόφσκι απο τον Παντελή Σαββίδη για να τα συμπεριλάβει σε βιβλίο που εξέδωσε λίγο πριν το θάνατό του. Κατά πάσα πιθανότητα η συνέντευξη καταγράφηκε την ημέρα της συναυλίας που έδωσε ο Θεοδωράκης στα Σκόπια.

Ο Σιμόφσκι ήταν απο τους βασικούς διαμορφωτές του “μακεδονικού” ιδεολογήματος των Σκοπίων. Τον επισκεπτόμουν συχνά όποτε πήγαινα στα Σκόπια. Ήταν μέλος της παλιάς νομενκλατούρας περί τον Γκλιγκόρωφ και εργαζόταν στο Ινστιτούτο Εθνικής Ιστορίας, το σκοπιανό Ινστιτούτο που διαμόρφωσε το ψευδές ιδεολόγημα. Γαμπρός του ήταν ο Νίκολα Ποπόφσκι που επι Γκλιγκόρωφ και αργότερα επι σοσιαλδημοκρατών, διετέλεσε υπουργός δικαιοσύνης, υπουργός άμυνας και αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών.

Ο Σιμόφσκι λίγο πριν πεθάνει μας κάλεσε στο σπίτι του και μας παρέθεσε ένα γεύμα. Η καταγραφή της συνέντευξης έγινε με μια κάμερα Hi 8.

Τυπικά δεν ήθελε να καταγράψουμε τη συνομιλία αλλά όταν άφησα την κάμερα σε ένα τραπέζι ανοικτή, την είδε και δεν αντέδρασε. Η κάμερα ήταν ακίνητη γι αυτό και μερικές φορές ο Σιμόφσκι βγαίνει εκτός πλάνου. Σκοπος μας ήταν να καταγράψουμε χωρίς παρεμβολές τι λένε για την ιστορία τους οι άνθρωποι που τη διαμόρφωσαν.

Ο Σιμόφσκι ήταν ένας απο αυτούς. Νωρίτερα, μου είχε δώσει τους περίφημους χάρτες όπου όλες τις περιοχές των συνοριακών νομών της Βορείου Ελλάδος τις παρουσιάζει με τα σλαβικά τους ονόματα και με μικρά γράμματα, σε παρένθεση, τα ελληνικά.

Ο Τοντόρ Σιμόφσκι πέθανε απο καρκίνο στον εγκέφαλο. Ήταν απο τους ανθρώπους που δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Μερικούς μήνες πριν το θάνατό του παρακάλεσα ανώτατο κυβερνητικό αξιωματούχο να του επιτραπεί, για ανθρωπιστικούς λόγους, να επισκεφτεί τον τόπο του για τελευταία φορά. Μου είπε πως θα έκανε το παν για να βρεί μια λύση. Το μετέφερα στον Σιμόφσκι και παρόλο που ήθελε πάρα πολύ να επισκεφτεί την Πηγή Αξιούπολης μου απάντησε πως δεν μπορεί να το κάνει αν δεν υπάρξει κυβερνητικό μέτρο που θα επιτρέπει σε όλους τέτοιου είδους επισκέψεις.

Κατά τις πολλές επισκέψεις που έκανα στο σπίτι του μου είπε μια φορά το εξής: Όταν κηρύχθηκε επιστράτευση στον Β! ΠΠ πήγε και ο ίδιος, 16χρονος, τότε, να καταταγεί. Ο αστυνομικός μόλις τον είδε τον ρώτησε: Εσύ τι θέλεις εδώ Θεοδωράκη; Ο Θοδωράκης του απάντησε πως πήγε να καταταγεί, ως εθελοντής, λόγω της επιστράτευσης. Όπως λέει ο ίδιος, πάντα, ο αστυνομικός του είπε: δεν είναι για σένα Θοδωράκη. Απο τότε ο Θόδωρος Σίμος, κατά τη μαρτυρία του, άρχισε να σκέφτεται πως είναι κάτι διαφορετικό.

Αυτά για την ιστορία.

Τις επόμενες ημέρες θα αναρτήσουμε αποσπάσματα απο την ίδια συνέντευξη και την αντίκρουσή τους απο Έλληνες ιστορικούς.

Παντελής Σαββίδης