Του Μιχάλη Ψύλου

«Μια καλή φωτογραφία, ιδίως με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν»: Αν ο βασικός στόχος του Τούρκου προέδρου Ερντογάν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ ήταν να δείξει στους συμπατριώτες του πως δεν είναι παρίας στη διεθνή κοινότητα, θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα κατάφερε. Τουλάχιστον στον Τουρκικό Τύπο: Φωτογραφίες με πλατιά χαμόγελα, σχεδόν ξεκαρδιστικά, από τη συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν κυριαρχούν στο σύνολο σχεδόν των μέσων ενημέρωσης στη Γείτονα. Φωτογραφίες που συνοδεύονται μάλιστα από γλαφυρά έως αστεία σχόλια! «Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κατευθύνθηκε προς τον πρόεδρο Ερντογάν και τον …χαιρέτησε ,λίγο πριν ξεκινήσει η σύνοδος» γράφει η Yeni Safak, σημειώνοντας ότι «χαιρέτισε ο ένας τον άλλο και κουβέντιασαν για λίγο»! H Sabah τονίζει μάλιστα ότι «η παγκόσμια κοινότητα περίμενε με ανυπομονησία τη συνάντηση Μπάιντεν -Ερντογάν».

Η Milliyet σημειώνει με έμφαση ότι «στην οικογενειακή φωτογραφία των 30 ηγετών του ΝΑΤΟ ,ο Πρόεδρος Ερντογάν και ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ήταν δίπλα-δίπλα στην πρώτη σειρά. «Για μια διαδικασία …αγκαλιάς» κάνει λόγο η Karar.

Ο αρθρογράφος της εφημερίδας Γκιουνέρι Τσιβαόγλου ,σπεύδει να αναλύσει μάλιστα τη …γλώσσα του σώματος : «Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές για τη συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν, βλέπω τις εικόνες στην τηλεόραση. Η γλώσσα του σώματος του Μπάιντεν και του Ερντογάν είναι πολύ φιλικές ,πριν ακόμη ξεκινήσει η Σύνοδος του ΝΑΤΟ. Θυμίζουν ακόμη και … “φίλους”. Χαμογελούν ο ένας τον άλλον και δίνουν ένα μήνυμα εμπιστοσύνης αγγίζοντας τα χέρια και τους ώμους του άλλου», γράφει ο σχολιαστής της Milliyet , αγνοώντας τον κίνδυνο να γίνει καταγέλαστος. Επί της ουσίας τώρα: Οσο και αν ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε μετά τη συνάντηση ότι «ανοίγει μια νέα εποχή στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις ,επειδή η Τουρκία δεν είναι μια τυχαία χώρα», όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στην άποψη ότι «ουδεμία αμοιβαία προσέγγιση υπήρξε».

Ο Μπάιντεν μπορεί να χαρακτήρισε «παραγωγική» τη συνάντηση με τον Ερντογάν στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε, αλλά δεν στάθηκε ιδιαίτερα. Αλλωστε ,δεν έλαβε ούτε μία ερώτηση από τους δημοσιογράφους σχετικά με τη συνάντησή του με τον Τούρκο πρόεδρο, οι οποίοι επικεντρώθηκαν στη σημερινή , πολυαναμενόμενη συνάντησή του Μπάιντεν με τον Ρώσο πρόεδρο ,Βλαντιμίρ Πούτιν ,στη Γενεύη

Όπως γράφει ο Αϊντίν Σελτσέν στην εφημερίδα Birgun , «τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Μπάιντεν είναι πεπεισμένοι ότι ο χρόνος είναι στο πλευρό τους. Οσο και αν ο Ερντογάν είχε ανάγκη να μοιραστεί μια φωτογραφία με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών , για να αποδείξει στον κόσμο γενικά και στο εγχώριο ακροατήριο ότι δεν είναι απομονωμένος από τη Δύση, ως «τοξικός» ηγέτης», τονίζει ο Τούρκος αρθρογράφος.

Ο λύκος έγινε αρνάκι

Στην καλύτερη περίπτωση, πίσω από τα παρασκήνια Μπάιντεν και Ερντογάν εξέφρασαν την επιθυμία να μην επιδεινώσουν τις ήδη σημαντικές διαφορές τους. Αλλά ,το πραγματικό ερώτημα είναι πόσο καιρό μπορεί να αντέξει αυτή η ψευδαίσθηση ισορροπίας», λέει ο Αμερικανός αναλυτής Νίκολας Ντάνφορθ στην Al Monitor.

Δυτικοί διπλωμάτες που παρευρέθηκαν στη σύνοδο κορυφής σημείωσαν μάλιστα ότι «ο Ερντογάν υιοθέτησε έναν ασυνήθιστα υποτονικό τόνο καθ`όλη τη διάρκεια της συνόδου ,δίνοντας διαβεβαιώσεις ότι η Τουρκία παραμένει πιστός και κρίσιμος σύμμαχος του ΝΑΤΟ», γράφει η αραβική ιστοσελίδα Al Monitor. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ πριν τη σύνοδο, ο Ερντογάν απειλούσε ότι θα εκφράσει την οργή του στον Μπάιντεν για τη χρήση του όρου «γενοκτονία των Αρμενίων», στις δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο περιορίστηκε να πει ότι το θέμα δεν συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Τζο Μπάιντεν :”Δόξα τω Θεώ, το ζήτημα δεν τέθηκε καθόλου”, ανέφερε ο Ερντογάν απαντώντας σε σχετική ερώτηση. Ο Ερντογάν απέφυγε επίσης τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων σχετικά με το κατά πόσον είχε σημειωθεί πραγματική πρόοδος στο θέμα των ρωσικών πυραύλων S-400, υποστηρίζοντας απλά ότι « στρατιωτικοί αξιωματούχοι και από τις δύο πλευρές θα το συζητήσουν»

Ο Μπάιντεν κατέστησε επίσης σαφές στον Τούρκο πρόεδρο ότι η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να ενισχύει τους Κούρδους αντάρτες στη Συρία, τονίζοντας ότι δεν είναι τρομοκράτες. «Δυστυχώς ,οι Ηνωμένες Πολιτείες επιμένουν σε αυτή την εκτίμηση» τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος.
«Δεν υπήρχε χημεία με τον Μπάιντεν, ούτε έλιωσε ο πάγος», δήλωσε ανώτερος Δυτικός αξιωματούχος στην Al-Monitor. «Ο Μπάιντεν έχει υιοθετήσει μια πολύ σκληρή στάση ενάντια στον αυταρχισμό ,συμπεριλαμβανομένων και κάποιων εταίρων στη Συμμαχία» ,πρόσθεσε η ίδια πηγή.

Ο Ερντογάν προσπάθησε βέβαια να παρουσιάσει τη συνάντηση ως επιτυχία, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι προσκάλεσε τον Μπάιντεν να επισκεφθεί την Τουρκία ,αλλά απέφυγε να δηλώσει αν ο Αμερικανός πρόεδρος τον προσκάλεσε να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον. Κάνοντας βέβαια την ανάγκη φιλοτιμία , ο Ερντογάν είπε ότι θα μεταβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για να παραστεί στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο και για να εγκαινιάσει ένα τουρκικό πολιτιστικό κέντρο στη Νέα Υόρκη.

Μη αναγκαίος εταίρος

Ο Ερντογάν δεν θεωρείται άλλωστε πλέον, «αναγκαίος εταίρος» για τη Δύση ,με εξαίρεση ίσως τους Βρετανούς που είναι ανοιχτά υπέρ της Αγκυρας σε όλα τα θέματα (και στο Κυπριακό), ακόμη και στους S-400, παρά την αντίθεση του Λονδίνου στην πολιτική Πούτιν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ως προτεραιότητα την προσέγγιση με το Ιράν, αλλά και την άσκηση πίεσης στη Ρωσία και την Κίνα-δύο χώρες στις οποίες ο Ερντογάν έχει ισχυρούς στρατιωτικούς και οικονομικούς δεσμούς.

Ο σχολιαστής της Sabah , Οκάν Μουντερίσογλου σημειώνει μάλιστα ότι «οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη πρόκληση στην ιστορία τους γιατί οι προτεραιότητες της εθνικής πολιτικής ασφάλειας της Άγκυρας δεν συμπίπτουν με την περιφερειακή θέση των ΗΠΑ όπως πριν. Και αυτό γιατί η Τουρκίας τηρεί τους δεσμούς της συμμαχίας, αλλά εφαρμόζει μια ανεξάρτητη πολιτική, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος για τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της».

Προσωρινά βέβαια, «οι Ηνωμένες Πολιτείες θα σταματήσουν υπό όρους να μιλάνε για τους ρωσικούς πυραύλους S-400, ενώ η Τουρκία θα κάνει το ίδιο για τη στρατιωτική συνεργασία των ΗΠΑ με τους Κούρδους αντάρτες του YPG ,στη Συρία» ,εκτιμά ο Αϊντίν Σελτσέν στην Birgun. Όπως λέει, το «κερασάκι» σε αυτή την κατ` όνομα συμφωνία είναι η ανάληψη από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις της φρούρησης του διεθνούς αεροδρόμιου της Καμπούλ και των ξένων πρεσβειών στο Αφγανιστάν ,μετά την αποχώρηση των υπολοίπων Δυτικών στρατιωτών τον Σεπτέμβριο.

Ο Αμερικανός αναλυτής Νίκολας Ντάνφορθ τονίζει πάντως στην Al Monitor ότι «η Άγκυρα μπορεί να εξασφάλισε μια καλή φωτογραφία και συνεχίζει να προσποιείται ότι υπάρχει κάποιο είδος θετικής δυναμικής», αλλά τα προβλήματα παραμένουν.

«Διμερές θέμα» τα ελληνοτουρκικά;

Σε ότι αφορά μάλιστα τα ελληνο-τουρκικά ,μπορεί κάποιοι να πανηγυρίζουν ότι έλιωσε ο πάγος και θα υπάρξει ένα ήρεμο καλοκαίρι, αλλά η θέση που διατύπωσε ο Ερντογάν «να μην βάλουμε τρίτους μεταξύ μας», μόνο ανησυχία προκαλεί. Όπως είπε στους δημοσιογράφους ο Τούρκος πρόεδρος μετά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, «λάβαμε την απόφαση να μην αφήσουμε κανέναν να μπει ανάμεσα μας, συνομιλώντας μέσω μιας απευθείας γραμμής. Ας μην εμπλέκουμε τρίτες χώρες ή ανθρώπους είτε στο Αιγαίο είτε σε άλλες περιοχές. Όταν υπάρχουν ενοχλητικές καταστάσεις, θα σας καλέσω στην απευθείας γραμμή , όπως και εσείς. Ας κάνουμε τα βήματά μας ως Τουρκία και Ελλάδα χωρίς προβλήματα», είπε ο Τούρκος πρόεδρος. Μόνο που αν γίνει κάτι τέτοιο δεκτό ,αναιρείται η εθνική γραμμή που θεωρεί τις σχέσεις της Αθήνας με την Αγκυρα όχι διμερές θέμα ,αλλά «ευρωπαϊκό πρόβλημα». Γιατί στην ουσία η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση δοκιμάζει διαρκώς την ικανότητα της Ευρώπης να προσφέρει τις εγγυήσεις που υποτίθεται ότι εμπεριέχονται στην ίδια τη συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Βερολίνο, βέβαια, πίεζε και πιέζει συνεχώς ώστε τα ελληνοτουρκικά να γίνουν ξανά «διμερές θέμα» και όχι «ευρωπαϊκό πρόβλημα». Η γερμανική διπλωματία και η απερχόμενη κυβέρνηση της καγκελαρίου Μέρκελ, είναι αυτή που ασκεί πιέσεις επίσης, να συνεχιστεί η καταστροφική για την Κυπριακή δημοκρατία πενταμερής συνάντηση για το Κυπριακό, που θέτει δυστυχώς επί τάπητος τη «λύση» των δύο κρατών. Με ανησυχία ακούσαμε μάλιστα τον εκπρόσωπο της Γερμανικής καγκελαρίας Στέφαν Ζάιμπερτ μετά τη συνάντηση Μέρκελ-Ερντογάν στη σύνοδο του ΝΑΤΟ , να τονίζει ότι η Γερμανίδα καγκελάριος και ο Τούρκος πρόεδρος «αξιολόγησαν τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για επίλυση του Κυπριακού πριν από τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ που θα πραγματοποιηθεί στις 24-25 Ιουνίου».Ασχημα τα μαντάτα για την Κύπρο…

“Δημοκρατία”