Οι «Χίτλερ» της Μέσης Ανατολής και ο δρόμος προς τη νέα «Γιάλτα»

«Νέος Χίτλερ της Μέσης Ανατολής» είναι ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Ali Khamenei, σύμφωνα με τα όσα είπε στην εφημερίδα New York Times ο πρίγκιπας-διάδοχος και ισχυρός άνδρας της Σαουδικής Αραβίας, Mohammed bin Salman. Ο Salman -ο οποίος, αν μη τι άλλο, είναι εξίσου αυταρχικός και απειλητικός με τον Khamenei για τον λαό του και τους γείτονές του…- κάλεσε, μάλιστα, σε συσπείρωση και δράση τον αραβικό κόσμο για να αντιμετωπιστεί η επιθετικότητα της Τεχεράνης.

Δεν περιορίστηκε, όμως, στον αραβικό κόσμο, αλλά απευθύνθηκε και στον πάλαι ποτέ μισητό εχθρό των Αράβων, με τον οποίο έχουν εμπλακεί σε τουλάχιστον τρεις ένοπλες αναμετρήσεις μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – το Ισραήλ. «Η εχθρότητα προς την σιϊτική ημισέλινο ενώνει», ήταν ο χαρακτηριστικός τίτλος σχετικής ανάλυσης που ανέβηκε πρόσφατα στην ιστοσελίδα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel και περιγράφει την προσέγγιση ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ.

Πρόκειται για μια προσέγγιση η οποία ουσιαστικά αγγίζει τα όρια της στρατηγικής συμμαχίας -κι αυτό, παρά το γεγονός ότι επισήμως, οι δύο χώρες δεν διατηρούν καν διπλωματικές σχέσεις. «Ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου», σκέφτηκαν προφανώς και οι δύο, έχοντας το βλέμμα στραμμένο προς το Ιράν.

Ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ παραδέχθηκε, μάλιστα, ότι υπάρχουν συστηματικές επαφές ανάμεσα στη χώρα του και το Ριάντ, περιγράφοντας τις με εξαιρετικά… γλαφυρό τρόπο: «Μοιάζουμε σαν την ερωμένη. Δίνουμε στους Σαουδάραβες αυτό που θέλουν, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να μπαίνουμε και να βγαίνουμε από την πίσω πόρτα!», είπε μιλώντας στο ραδιόφωνο.

«Το Ιράν επιδιώκει να αποκτήσει τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής, να οικοδομήσει ένα σιϊτικό τόξο από τον Λίβανο μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα», δήλωσε πρόσφατα από την πλευρά του ο αρχηγός των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, σε μια συνέντευξη στη σαουδαραβική ιστοσελίδα «Elaph», η οποία έκανε αίσθηση, καθώς δεν έχει προηγούμενο. Ο στρατηγός Gadi Eizenkot τόνισε, μάλιστα, ότι οι δύο χώρες έχουν πολλά «κοινά συμφέροντα».

Υπό αυτό το πρίσμα, οι παράλληλες πρωτοβουλίες για επανέλθει η ειρήνη στη Συρία μετά την ήττα του Ισλαμικού Κράτους, η επιστροφή του Saad al-Hariri στον Λίβανο και η αναίρεση της παραίτησής του από την πρωθυπουργία, καθώς και οι όποιες προσπάθειες να σταματήσει ο εμφύλιος στην Υεμένη, είναι καταδικασμένες να πέσουν στο κενό. Κι αυτό διότι δεν έχει επιλυθεί ακόμη η βασική αντίθεση που υπάρχει ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις της περιοχής – τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν.

Μπορεί, όμως, αυτή η αντίθεση να επιλυθεί ειρηνικά και χωρίς να ανοίξει ένας νέος γύρος πολεμικών συγκρούσεων στην περιοχή; Μπορεί, με άλλα λόγια, να πραγματοποιηθεί μια νέα «Διάσκεψη της Γιάλτας» για το Μεσανατολικό, η οποία θα ορίσει με σχετική σαφήνεια τις ζώνες επιρροής και τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς;

Για να συμβεί κάτι τέτοιο, όπως διδάσκει η ιστορία, θα πρέπει να έχει προηγηθεί η μια καίρια αναμέτρηση, η οποία θα καθορίσει ποιος είναι νικητής και ποιος ηττημένος, αλλά και πόση είναι η ισχύς που διαθέτει κάθε δύναμη από αυτές που θα λάβουν μέρος στη μοιρασιά. Κι αυτό, δυστυχώς, μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί -εκτός αν κανείς θεωρεί, αφελώς, ότι το διακύβευμα ήταν να ηττηθεί στρατιωτικά το Ισλαμικό Κράτος, κάτι που ήδη έχει γίνει.

Προφανώς δε, αυτό δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, το Ισραήλ και την Τουρκία -δηλαδή, τους ισχυρούς της Μέσης Ανατολής. Ενδιαφέρει επίσης άμεσα τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία, οι οποίες ναι μεν δεν θέλουν να καταλάβουν στρατιωτικά την περιοχή, αλλά δεν θα φύγουν από εκεί εάν δεν κατοχυρώσουν τα συμφέροντα και τους συμμάχους τους. Εξάλλου, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι οι επιθετικές δηλώσεις κατά της Τεχεράνης από το Ριάντ και το Τελ Αβίβ έρχονται την στιγμή ακριβώς που ο Donald Trump αμφισβητεί ευθέως τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν που είχε υπογραφεί τον Ιούλιο του 2015.

Στην ουσία, λοιπόν, ειρήνευση και νέα τάξη στη Μέση Ανατολή δεν πρόκειται να υπάρξει εάν δεν τα βρουν Ουάσινγκτον και Μόσχα. Πολύ περισσότερο καθώς και οι εναπομείναντες μαχητές του Isis -που είναι πολλοί- θα ζητήσουν εκδίκηση, με κάθε τρόπο. Το μακελειό της Παρασκευής στην Χερσόνησο του Σινά, στην Αίγυπτο, δείχνει ότι θα χυθεί πολύ αίμα ακόμη στην πολύπαθη αυτή περιοχή του πλανήτη.

Γιώργος Παυλόπουλος/liberal.gr